Białoruś jest krajem o ustroju semiprezydenckim (pół[rezydenckim). Jest to forma między pośrednia między systemem parlamentarnym a prezydenckim, wymyślony przez de Gaulle'a i Pompidou.
W systemie semiprezydenckim sa 3 ośrodki władzy: parlament, rząd i prezydent.
PREZYDENT
- wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat
- do października 2004 roku istniała możliwość jednorazowej reelekcji, jednak uległo to zmianie
- wraz z rządem sprawuje władzę wykonawczą
- wydaje dekrety, które mają moc ustawy i są w stosunku do niej nadrzędne
- uprawnienia prezydenta można podzielić na 4 grupy:
1) uprawnienia w stosunku do konstytucyjnych organów państwa:
- za zgodą Izby Deputowanych powołuje premiera i ministrów
- ma prawo uchylania aktów rządu
- za zgodą Rady Republiki powołuje przewodniczących Sądu Najwyższego i Konstytucyjnego
- powołuje 6 z 12 sędziów Sądu Konstytucyjnego
- powołuje 6 członków Komisji Centralnej ds. wyborów i przeprowadzania referendów powszechnych
- zarządza wybory do parlamentu i do lokalnych organów przedstawicielskich
- rozwiązuje izby parlamentu
2) kompetencje prawodawcze:
- prawo inicjatywy ustawodawczej
- prawo podpisywania ustaw i weta zawieszającego
- prawo zarządzania referendów powszechnych
- do wystepowania do Sądu Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności z konstytucją aktów normatywnych
- prawo występowania do parlamentu z wnioskiem o zmiane lub uzupełnienie konstytucji
- wydawanie rozporządzeń i zarządzeń
- prawo wydawania na podstawie upoważnienia parlamentu dekretów a bez takiego upoważnienia również dekretów tymczasowych
3) kompetencje z zakresie stosunków zewnętrznych i obrony kraju:
- prowadzi rokowania i podpisuje umowy międzynarodowe
- powołuje i odwołuje dyplomatów
- zwołuje i przewodniczy Radzie Bezpieczeństwa
- powołuje i zwalnia państwowego sekretarza Rady Bezpieczeństwa
- jest głównodowodzącym Sił Zbrojnych
- powołuje i zwalnia wyższych dowódców Sił Zbrojnych
- wprowadza stan wojenny
- ogłasza mobilizację,
4) uprawnienia w sferze stosunków z obywatelami:
- decyduje o nadaniu obywatelstwa oraz o jego ustaniu i o azylu
- stosuje prawo łaski
- przyznaje nagrody i odznaczenia państwowe
- ustanawia święta państwowe i dni wolne
- wprowadza stan wyjątkowy.
Prezydent może zostać usunięty z rządu za zdradę lub ciężkie przestępstwo. Wniosek o to przedstawia 1/3 Izby Deputowanych a śledztwa i oskarżenia dokonuje Rada Republiki. Za usunięciem musi opowiedzieć się 2/3 Izby Deputowanych i 2/3 Rady Republiki.
W wypadku złego stanu zdrowia prezydent może zostać zwolniony z funkcji przedterminowo - decyzję o tym podejmują Rada Republiki oraz Izba Deputowanych 2/3 głosów.
RZĄD
- wnosi do parlamentu projekty ustaw
- kieruje polityką wewnętrzną i zewnętrzną kraju
- określa kierunki gospodarczo-społecznego rozwoju kraju
PARLAMENT
- Władza ustawodawcza jest dwuizbowa. Dzieli się na Izbę Przedstawicieli {Reprezentantów} (110 posłów wybieranych w okręgach jednomandatowych w systemie większości bezwzględnej) oraz Radę Republiki (56 deputowanych wybieranych przez samorządy oraz 8 osób nominowanych przez prezydenta).
- inicjatywa ustawodawcza
- udzielanie inwestytury (nadanie urzędu) Radzie Ministrów
- funkcje kreacyjne
- kontrola działań rządu
SAD KONSTYTUCYJNY
- Organ składający się z 12 sędziów, spośród których 6 mianuje prezydent, a 6 wybiera Rada Republiki.
Sąd Konstytucyjny orzeka o:
- zgodności ustaw, dekretów prezydenta, umów międzynarodowych itd. z konstytucją i umowami międzynarodowymi
- zgodności aktów prawnych organizacji międzynarodowych, do których należy Białoruś z konstytucją
- zgodności uchwał Rady Ministrów z konstytucją
- zgodności aktów prawnych każdego innego organu państwowego z konstytucją
