Kazimierz III Wielki, czy na pewno Wielki?

Kazimierz III, otrzymał przydomek Wielki. Pytanie tylko, czy na pewno na niego sobie zasłużył, co jest dosyć wątpliwe. Szukając w internecie informacji na jego temat zetknąłem się z różnymi opiniami począwszy od: ? Kazimierz Wielki był kobieciarzem, pijakiem i obżartuchem? kończąc na: ?Kazimierz Wielki był jednym z najmądrzejszych władców...? Teraz ja spróbuję ocenić jego panowanie.

Kazimierz III Wielki panował w latach 1333-1370. Starał się za wszelką cenę naprawić błędy pozostawione po przodkach. Chcąc zadbać o bezpieczeństwo kraju postanowił rozerwać sojusz krzyżacko-luksemburski zagrażający Polsce. Już w 1335 roku rozpoczął układy z Janem Luksemburskim związane z odstąpieniem mu praw do korony, która należała się mu ze względu na związki rodzinne łączące go z królem Wacławem II, królem Polski koronowanym w 1300 roku. W 1339 doszło do kompromisu. Za 20 000 kóp groszy praskich król czeski ustąpił, jednak Kazimierz traktował tą umowę tylko czasowo, gdyż chciał powrócić do tej sprawy w bardziej dogodnym dla niego momencie (Polska była w takiej kondycji, że nie warto było robić sobie kolejnych wrogów, których i tak już nie brakowało). Poza pieniędzmi Czechom oddana została zwierzchność lenna nad Śląskiem. I tutaj pojawia się zgrzyt. Gdy państwo polskie zaczyna się jednoczyć, tak istotne miejsce jak Śląsk zaczyna się oddzielać od reszty państwa. W 1340 roku zmarł książę włodzimiersko-halicki. Kazimierz odziedziczył po nim Ruś Czerwoną. Teren ten miał zasadnicze znaczenie, gdyż biegł przez niego szlak handlowy zachodu ze wschodem oraz stanowiły zabezpieczenie dla bogatej małopolski przed Litwinami i Tatarami. Kazimierz nie mógł się pogodzić z utratą na rzecz państwa krzyżackiego Pomorza, Ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw, w związku z tym w 1343 roku podpisał w Kaliszu pokój z państwem krzyżackim, na mocy którego Polska odzyskiwała Kujawy i Ziemię Dobrzyńską, a do tego przynajmniej na jakiś czas Polska była zabezpieczona przed atakami ze strony Krzyżaków. Mimo to Kazimierz czuł się zagrożony możliwością podpisania porozumienia przeciw Polsce przez Czechy i Państwo Krzyżackie. Dlatego też poszukiwał za granicą mocnego sojusznika. Tym sojusznikiem okazały się Węgry. Ze względu na specyficzny tryb życia Kazimierza Wielkiego, o którym opowiem później Kazimierz nie posiadał żadnego syna z prawego łoża. By przypieczętować sojusz, Kazimierz wyznaczył na swego następcę syna króla Węgier i swej siostry Elżbiety- Karola. Już teraz podsumowywując opisane przeze mnie osiągnięcia króla na pewno można powiedzieć, że Polska na pewno zaczęła rosnąć w siłę. Jedną z lepszych rzeczy jaką Kazimierz zrobił dla polskiej średniowiecznej gospodarki było pogorszenie jakości monety. Decyzja ta w sumie nie przyniosła według mnie żadnych strat, a jedynie zysk. Kazimierz już w dzieciństwie był przystosowywany do rządzenia krajem, gdyż mimo że miał dwóch starszych braci, zmarli oni do dwóch lat od jego urodzenia- został jedynym potomkiem rodu piastów. Wychowywał się na Wawelu, gdzie jego nauczycielami byli wybitni dyplomaci i intelektualiści. Gdy miał 10 lat jego siostra wyszła za mąż za króla węgierskiego, co dało młodemu Kazimierzowi możliwość poznania dworskiej ogłady, poznania sztuki dyplomacji oraz nowoczesnych metod rządzenia. Co do życia osobistego króla i jego młodości określane jest jako jeden wielki skandal obyczajowy. Kazimierz teoretycznie został ożeniony z księżną litewską Aldoną, z którą miał tylko dwie córki co dało powód do zakończenia rządów dynastii Piastów. Nie oznacza to jednak, że Kazimierz nie próżnował- miał 3 synów ale z kochanką, a nie żoną czyli nie mógł przepisać na nich państwa, ci trzej synowie nie mogli być prawnymi dziedzicami. Kontrowersyjne zachowanie i tryb życia władcy oczywiście został zauważony przez kościół, co objawiło się obłożeniem Kazimierza klątwą przez biskupa Bodzantego. Tuż po obłożeniu klątwą władca wystąpił do papieża o jej zniesienie. Podanie zostało rozpatrzone pozytywnie i klątwa została zniesiona. Jednakże wracając do polityki przyjrzyjmy się ostatnim okresom panowania władcy, gdyż według mnie był on najbardziej owocny i istotny dla państwa czas. Na przykład w 1364 roku założył Akademię Krakowską nad którą nadzór sprawował kanclerz, czy ulokowanie ponad 100 miast na pewno miało znaczenie. Kazimierz III Wielki dbał o Żydów nadając im liczne przywileje co przyczyniło się do ich znacznego napływu do Polski. Niektórzy uważają, że ten szacunek spowodowany był tym, że jedna z jego wielu kochanek była Żydówką. Kazimierz dbał o rozwój miast, rzemiosła i handlu. Przywiązywał uwagę do górnictwa szczególnie w Małopolsce. Pod koniec panowania, zgodnie z planem próbował odzyskać Śląsk, co mu się jednak nie udało. Chciał też na stałe przyłączyć na stałe do Polski Pomorze Zachodnie, co mu się udało nawiązując porozumienie z książętami zachodnio-pomorskimi oddając jednemu z nich swoją córkę za żonę. By jeszcze bardziej wzmocnić pozycję kraju na północy podpisał sojusz z Danią. Podsumowaniem potęgi państwa i króla była słynna uczta w krakowskiej restauracji ?U Wierzynka?. Ambitne plany wojny z Krzyżakami zniweczyła śmierć władcy.

Podsumowując rządy Kazimierza III Wielkiego uważam, że jego przydomek został dobrany bardzo trafnie. Powiedzenie ?Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną jest w 100% prawdziwe, co nie zmienia faktu, że przyczynił się do upadku dynastii Piastów przez wszystkie swoje kochanki i romanse. W życiu osobistym na pewno nie może służyć za wzór, raczej za przykład jak władca zachowywać się nie powinien, ale jako polityk i strateg jest godny nazwania jednym z najlepszych monarchów średniowiecznej Europy. Mówiąc w skrócie wyciągnął Polskę z beznadziejnej sytuacji i uczynił z niej jedno z najprężniej działających i rozwijających się państw w średniowieczu. Kazimierz III Wielki na pewno Wielki!

W załączniku gotowa do wydruku praca z ilustracjami.