Powstanie listopadowe - przyczyny, przebieg, skutki. Ogólne informacje.

Przyczyny Powstania Listopadowego

- Łamanie konstytucji przez cara.
- Dążenie do uzyskania własnego, suwerennego państwa.
- Wieści o wydarzeniach w Europie, takich jak rewolucja we Francji oraz zwycięskie powstania w Belgii i Grecji.
- Brutalne postępowanie Wielkiego Księcia Konstantego (brata cara Aleksandra I) oraz innych urzędników carskich.
- Plany udziału wojska polskiego w interwencji rosyjskiej w zachodniej Europie.

Ważne Daty

- 29-30 listopada 1830 r. – Wybuch powstania listopadowego (noc listopadowa).
- 1815 r. – Powstanie Królestwa Polskiego i nadanie mu konstytucji przez cara Aleksandra I.
- 1828 r. – Powstanie tajnej organizacji Sprzysiężenia Podchorążych.
- 1831 r. – Wojna polsko-rosyjska:
- 24-25 lutego 1831 r. – Bitwa pod Grochowem (dowodził gen. Józef Chłopicki).
- 31 marca 1831 r. – Bitwa pod Wawrem i Dębe Wielkim (dowodził gen. Ignacy Prądzyński).
- 10 kwietnia 1831 r. – Bitwa pod miejscowością Iganie.
- 26 maja 1831 r. – Bitwa pod Ostrołęką.

Ważne Postacie

Kaliszanie (przywódcami byli bracia Wincenty i Benewentura Niemojowscy) – posłowie, którzy w sejmie wystąpili przeciwko łamaniu konstytucji.

Adam Mickiewicz – należał do Towarzystwa Filomatów.

Walerian Łukasiński – był przywódcą Towarzystwa Patriotycznego.

Piotr Wysocki – stanął na czele Sprzysiężenia Podchorążych.

Gen. Józef Chłopicki – kilka dni po nocy listopadowej objął dowództwo i obwołał się dyktatorem powstania.

Gen. Ignacy Prądzyński – opracował bardzo dobre plany działań wojsk polskich.

Gen. Jan Skrzynecki – nie wykorzystał planów sporządzonych przez gen. Ignacego Prądzyńskiego.

Gen. Józef Bem – uratował wojsko polskie przed całkowitą katastrofą; dowodzona przez niego artyleria świetnie osłaniała odwrót wojsk polskich z bitwy pod Ostrołęką.

Gen. Henryk Dembiński – na kilka dni objął naczelne dowództwo, jednak wycofał wojska pomimo, że dysponował jeszcze potężnymi siłami.

Gen. Jan Krukowiecki – opanował zamieszki, które miały miejsce po klęsce armii polskiej na ulicach.

Gen. Józef Sowiński – dowodził obroną w bitwie pod Wolą.

Przyczyny Klęski Powstania

Przewaga militarna Rosji.
- Nieudolność, niezdecydowanie i brak wiary w zwycięstwo wodzów naczelnych.
- Obojętność rządów państw europejskich wobec sprawy powstańczej.
- Brak decyzji sejmu w sprawie reform dotyczących położenia ludności wiejskiej (a więc w powstaniu nie brało udziału całe społeczeństwo).

Skutki

- Uczestników powstania (głównie oficerów i działaczy politycznych) skazywano na śmierć, więzienie lub zsyłano na Syberię.
- Konfiskowano majątki tych, którzy zdołali wyemigrować.
- Szeregowych włączano na 25 lat do armii rosyjskiej.
- Ograniczono autonomię państwa polskiego (car Mikołaj I unieważnił konstytucję, zlikwidował sejm i wojsko polskie, najważniejsze urzędy powierzano już tylko Rosjanom itp.).
- Rozpoczęto niszczenie oświaty i kultury polskiej (np. zamknięto polskie uniwersytety w Warszawie i Wilnie, wysyłano do Rosji eksponaty z muzeów i galerii, następowała rusyfikacja; w szkołach średnich zaczął obowiązywać język rosyjski).