Gospodarka w pasie pobrzeży południowobałtyckich, ocena środowiska naturalnego pojezierzy polskich dla gospodarki, zagospodarowanie nizin środkowopolskich.

GOSPODARKA W PASIE POBRZEŻY POŁUDNIOWOBAŁTYCKICH

1. POŁOŻENIE:
Obszary nizinne przylegające do Bałtyku. Wydzielono: Nizinę Szczecińską, Pobrzeże Słowiańskie, Pobrzeże Gdańskie i Żuławy Wiślane.

2. KLIMAT:
Morski o łagodnych zimach i chłodnych latach. Ku wschodowi występuje wzrost kontynentalizmu klimatu. Występują bryzy. Jesienią i zimą często sztormy.

3. ROŚLINNOŚĆ:
Bory nadmorskie, łąki bagienne, wrzosowiska i roślinność wydmowa.

4. WODY:
Znajdują się tu ujściowe odcinki Wisły i Odry. Liczne rzeki przymorskie wypływające z Pojezierza Pomorskiego. Jeziora przybrzeżne i obszary bagienno-torfowiskowe.

5. BUDOWA GEOLOGICZNA:
Utwory polodowcowe, rzeczne, morskie i powstałe na skutek budującej działalność wiatru. Nieliczne surowce mineralne: ropa naftowa i gaz ziemny, sole potasowe, piaski.

6. GLEBY:
Bielice, brunatne i bagienne. Przy deltowatych ujściach Wisły i Odry – urodzajne mady.

7. RZEŹBA TERENU:
Obszary równinne i pagórkowate o wysokościach do 100 m. n.p.m. Brzegi piaszczyste (plaże i wydmy) i klifowe.

8. PRZEMYSŁ:
Dominuje przemysł stoczniowy, elektromaszynowy i przetwórstwo rybne.

9. ROLNICTWO:
Przeważają uprawy ziemniaków i żyta oraz hodowla bydła. Na lepszych glebach uprawy pszenicy i buraków cukrowych. W okolicy dużych miast rozwinęło się warzywnictwo. Dobrze rozwinięte rybołówstwo dalekomorskie i przybrzeżne.

10. TURYSTYKA:
Rozwija się głównie w lecie. Ma charakter wypoczynkowy. Powstały liczne miejscowości wypoczynkowe i kąpieliska. Występują także ciekawe atrakcje przyrodnicze i kulturowe głównie Szczecin, Gdańsk, Malbork.

OCENA ŚRODOWISKA NATURALNEGO POJEZIERZY POLSKICH DLA GOSPODARKI

1. POŁOŻENIE:
Między pobrzeżami Południowobałtyckimi a Nizinami Środkowopolskimi. Wydzielono pojezierza: Pomorskie, Wielkopolskie i Mazurskie.

2. KLIMAT:
Zróżnicowany. Na pojezierzach: Wielkopolskim i Pomorskim o cechach morskich, na Mazurskim – o cechach kontynentalnych. We wschodniej Wielkopolsce i na Kujawach zaznacza się stepowanie.

3. ROŚLINNOŚĆ:
Przewaga borów sosnowych porastających piaski sandrowe i wydmy.

4. WODY:
Liczne jeziora polodowcowe tworzące pojezierza. Sieć rzeczna ukształtowana przez lądolód – duże rzeki wykorzystują pradoliny, mniejsze dostosowały się do rzeźb terenu (spływają z moren przez sandry do pradolin i bezpośrednio do Bałtyku).

5. BUDOWA GEOLOGICZNA:
Utwory polodowcowe (piaski, żwiry, gliny i iły). Bogactwa mineralne: surowce budowlane (piaski, żwiry i gliny) i ceramiczne (iły), sól kamienna, wapienie, węgiel brunatny i ropa naftowa.

6. GLEBY:
Przeważnie bielice, brunatne i płowe. Na Kujawach i w okolicy Gniezna żyzne ziemie.

7. RZEŹBA TERENU:
Silnie urozmaicona, mająca charakter polodowcowy. Główne elementy to: wały moren czołowych, równiny sandrowe, pradoliny i rynny polodowcowe. Występuje strefowość form polodowcowych.


8. PRZEMYSŁ:
Głównie wydobywczy i przetwórczy uwarunkowany występowaniem soli kamiennej, wapieni, węgla brunatnego i ropy naftowej. W dużych miastach – elektromaszynowy, środków transportu i chemiczny.

9. ROLNICTWO:
Najlepsze warunki naturalne na Pojezierzu Wielkopolskim – uprawy ziemniaków i buraków cukrowych, hodowla bydła i trzody chlewnej. Pozostałe pojezierza – uprawy żyta, ziemniaków i lnu oraz hodowla bydła. Rozwinięte jest również rybołówstwo śródlądowe.

10. TURYSTYKA:
Tereny atrakcyjne dla rozwoju turystyki letniej – urozmaicony krajobraz, liczne jeziora i duże powierzchnie leśne. Niektóre obszary bogate w zabytki związane z najstarszym okresem w historii Polski (okolice Gniezna).

ZAGOSPODAROWANIE NIZIN ŚRODKOWOPOLSKICH


1. POŁOŻENIE:
Między pasem pojezierzy a Wyżynami Polskimi. Wydzielono niziny: Śląską, Wielkopolską, Mazowiecką, Podlaską i Polesie Lubelskie.

2. KLIMAT:
W zachodniej części o cechach oceanicznych, we wschodniej – kontynentalnych. Niewielkie opady (500 – 800 mm/rok). Wzrost rocznych amplitud temperatur ku wschodowi.

3. ROŚLINNOŚĆ:
Obszary o największym stopniu wylesienia w Polsce. Na piaskach rosną bory sosnowe. Występują resztki dawnych puszcz (Knyszańska, Kampinoska, Białowieska).

4. WODY:
Duże rzeki mają charakter tranzytowy. Znaczne powierzchnie bagien i torfowisk, zwłaszcza we wschodniej części kraju. Brak pojezierzy.

5. BUDOWA GEOLOGICZNA:
Na powierzchni występują utwory polodowcowe rzeczne i jeziorne. Główne bogactwa naturalne to: rudy miedzi, węgiel brunatny, gaz ziemny, okruchowe surowce budowlane i ceramiczne.

6. GLEBY:
Przeważnie bielice, płowe, bagienne, brunatne. W dolinach dużych rzek – mady. Rzadkie czarne ziemie.

7. RZEŹBA TERENU:
Przeważają równiny rozcięte przez szerokie doliny rze4czne i pradoliny. Większe wyniosłości tworzą jedynie Wał Trzebnicki i Wzniesienia Łódzkie. Powszechne są też wydmy.

8. PRZEMYSŁ:
Rozwinął się głównie w dużych miastach: Wrocławiu, Łodzi, Warszawie, Białymstoku (elektromaszynowy, środków transportu, chemiczny, włókienniczy). Wokół nich powstały okręgi przemysłowe. W rejonach wydobycia rud miedzi i węgla brunatnego rozwinęło się górnictwo, hutnictwo i przemysł energetyczny.

9. ROLNICTWO:
Najlepiej rozwinięte, ze względu na dobre gleby i korzystne warunki klimatyczne, na Nizinie Śląskiej, oraz wysoką kulturę rolną – na Nizinie Wielkopolskiej. Uprawia się pszenicę, buraki cukrowe, rzepak i ziemniaki. Hoduje się bydło i trzodę chlewną. Wokół dużych miast rozwija się intensywnie warzywnictwo i sadownictwo.

10. TURYSTYKA:
Głównie w dużych miastach, gdzie znajdują się liczne zabytki.