Przedstaw zróżnicowanie społeczno–zawodowe po zmianie ustrojowej po 1989r.

Zróżnicowanie społeczne to dyferencjacja społeczna, układ społeczny, najczęściej hierarchiczny, powstały na skutek występowania w każdym społeczeństwie różnic i barier między ludźmi i grupami społecznymi
Wyodrębniony według różnych kryteriów: wykształcenia, zawodu, pełnionych ról społecznych, wieku, prestiżu, stanu majątkowego i innych. Niektóre podziały są bardziej sztywne, inne mniej, np. przynależność do kasty, w której pozycja społeczna jednostki jest dziedziczna, trudno zmienić, natomiast w nowoczesnym społeczeństwie przynależność społeczna zależy zazwyczaj od posiadanych przez jednostkę umiejętności, zdolności, zawodowych kwalifikacji oraz determinacji w dążeniu do osiągnięcia zamierzonego celu.
Kształtowanie się nowego ładu społeczno - ekonomicznego to również problem redefinicji dotychczasowych układów nie równości pomiędzy zróżnicowanymi kategoriami społecznymi klasami, warstwami, czy też grupami zawodowymi. To problem nowego modelu stratyfikacji społecznej, jak również - ze względu na specyfikę możliwości samorealizacji w wymiarze ekonomicznym scharakteryzowaną w poprzednim fragmencie rozważań - społecznego zróżnicowania.
Struktura społeczna w socjologii jest to układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami. Obejmuje ona w zbiorowości grupy i kręgi społeczne oraz społeczności lokalne, a także system relacji uprzywilejowań i upośledzeń zbudowanych na zbiorze społecznych statusów. Struktura społeczna wymusza powstanie klas społecznych które są jednym z podstawowych terminów służących do określania stratyfikacji społeczeństwa. Termin ten wprowadzony został przez Hegla, który wyróżniał klasy: rolniczą, przemysłową i myślącą.
Warstwa społeczna - pojęcie to można rozumieć na trzy sposoby:

1. Część klasy, czyli grupa wewnątrzklasowa, np. mała i wielka burżuazja
2. kategoria społeczno - zawodowa, którą wyodrębnia się ze względu na miejsce i rolę
w społeczeństwie
3. grupa ludzi żyjących w podobnych warunkach, tworząca wspólnotę obyczajów, stylu życia, np. młodzież, chłopi, renciści.

Zdaniem Stanisława Ossowskiego o tym, czy ktoś ma wyższą lub niższą pozycję
w określonej hierarchii społecznej, decydują trzy kategorie przywilejów:

a) Przywileje konsumpcji i usług.
b) Przywileje władzy.
c) Przywileje prestiżu.

W świetle badań socjologicznych, proces rekompozycji struktury społeczeństwa polskiego, zapoczątkowany na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, prowadzi do znacznego zróżnicowania społecznych i zawodowych zależności, dystansów
i hierarchii - czy to w ich organizacyjnej, czy też nieorganizacyjnej postaci.

Rys.1 Obraz społeczno - zawodowego zróżnicowania społeczeństwa polskiego

(źródło: Domański H)

Proces owej rekompozycji to również m.in. proces budowania tożsamości społecznych, w którym uczestniczą zarówno ludzie, jak i instytucje.

Przemiany instytucjonalne zapoczątkowane zostały na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Dały one początek procesą przekształceń struktury społecznej, rekompozycji współtworzących ją elementów. Włodzimierz Wesołowski wskazał zasadnicze cechy owego procesu (mimo występują one w zasadzie w każdym przełomowym momencie):

a) Kształtowanie się nowych relacji pomiędzy bogactwem, władzą i wiedzą; modyfikacja
form wskazanych zasobów oraz możliwość zmian kierunku konwersji jednego zasobu
w drugi.
b) Powstawanie nowych grup wewnątrzklasowych lub pozaklasowych.
c) Tworzenie się nowych form eksploatacji i konfliktu - w przeciwieństwie
do istniejących wcześniej - lub zaistnienie nowych stosunków konfliktu.
d) Przeobrażenia tożsamości społecznej klas (podgrup, członków).
e) Przeobrażenia etosu klas - możliwość totalnego zaniku starych lub ukształtowania się
nowych etosów (w nowych warunkach mogą obejmować tylko części klas).
f)Pojawienie się nowych form oraz treści politycznej świadomości (lub nieświadomości); możliwość zaistnienia niepraktykowanych wcześniej sposobów aktywności politycznej.



Bibliografia
1.Domański H. ?Ruch na Drabinie? Polityka 1998/03/07
2.Wiesiołowski W. ?Studia z socjologii klas i warstw społecznych? Warszawa PWN
3.http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna;
4.www.portalwiedzi.onet.pl