Powiązania między dolegliwościami układu pokarmowego a stylem życia

Układ pokarmowy jest to zespół narządów organizmu służący do przyjmowania pokarmu, trawienia, wchłaniania i usuwania substancji nieużytecznych. Składa się z: jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego oraz z gruczołów trawiennych: ślinianek, wątroby i trzustki.
Jama ustna ma na celu pobranie pokarmu. Zęby odgryzają i rozdrabniają go, trawią mechanicznie. Znajdują się tu trzy gruczoły ślinowe zwane śliniankami, które produkują ślinę i enzym zwany ptialiną trawiący cukry. Ślina nawilża pokarm, aby łatwiej było go przełknąć. Przełyk jedynie transportuje pokarm do żołądka.
Na tym odcinku układu pokarmowego trawione są białka przez dwa enzymy podpuszczkę i pepsynę. W żołądku wytwarza się także kwas solny, który stanowi barierę zabijającą bakterie. Śluz, którym pokryte są ściany żołądka chroni go przed uszkodzeniem.
Następnym odcinkiem jest dwunastnica. Trawione są w niej mechanicznie tłuszcze dzięki żółci wytwarzanej przez wątrobę i przez enzym zwany trypsyną. W dwunastnicy też jest dalszy proces trawienia białek, który rozpoczął się w żołądku. Białka trawi sok trzustkowy wytwarzany przez trzustkę. Tu kończy się też rozpoczęty w jamie ustnej proces trawienia cukrów dzięki amylazie.
W jelicie cienkim strawione pokarmy w postaci mleczka pokarmowego wchłaniane są do krwi, która roznosi je po całym ciele.
W jelicie grubym wchłaniana jest woda i tam formuje się kał, czyli niestrawione resztki.
Funkcjonowanie układu pokarmowego jest odzwierciedleniem tego, jak żyjemy, co i w jaki sposób jemy. Mamy zatem duży wpływ na jego prawidłową prace i stosując pewne zasady możemy uchronić się przed wieloma chorobami tego układu.
Już jama ustna narażona jest na różne choroby. Najczęstszą z nich jest choroba zębów-próchnica, spowodowana między innymi brakiem higieny. Jeżeli nie myjemy zębów często i dokładnie, to bakterie osadzające się na nich i między nimi powodują ich psucie.
Najczęstszą chorobą przełyku jest jego zapalenie, którego przyczynami mogą być: picie zbyt gorących płynów, połknięcie jakiegoś ciała obcego. Zdarza się często, że małe dzieci, które są niedopilnowane przez dorosłych wypijają szkodliwe płyny niszczące błonę śluzową przełyku i powodującą utratę jego elastyczności.
Niewątpliwie jedną z chorób tzw. cywilizacyjnych jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Czynniki, które ją powodują to: nieregularne jadanie posiłków, pospieszne jedzenie, jedzenie w nocy, zastępowanie posiłków słodyczami i fast foodami, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów i stres związany z intensywnym trybem życia. Choroba ta spowodowana jest stałym podrażnianiem błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Odnawiające się wrzody mogą przekształcić się w raka obu tych narządów.
Jedną z chorób jelita cienkiego jest pasożyt zwany tasiemcem, który żywi się mleczkiem pokarmowym. Można się nim zarazić poprzez spożycie zarażonego mięsa (kupowanie nie zbadanego przez weterynarza). Podobnym pasożytem jest glista ludzka.
Najgroźniejszą chorobą wątroby jest jej marskość wywołana długotrwałym, nadmiernym spożywaniem alkoholu. Wątroba jest barierą, która oczyszcza krew ze środków trujących. Alkohol niszczy komórki wątrobowe i „zabija” wydzielane przez organizm enzymy i powoduje ich bezużyteczność.
Ostatnim elementem układu pokarmowego jest trzustka. Choroby tego gruczołu (ostre zapalenie trzustki) spowodowane są również nadużywaniem alkoholu.
Jeżeli będziemy starali się prowadzić regularny tryb życia, spożywać posiłki o stałej porze, jeżeli będziemy starali się jeść zdrową żywność, jeżeli nie będziemy pić alkoholu i palić tytoniu, jeżeli będziemy unikać sytuacji powodujących zdenerwowanie i stres to nasz układ pokarmowy będzie funkcjonował na „5”.


Sporządzono na podstawie:
1) „Vademecum ucznia-Biologia”
2) „Biologia-podręcznik do gimnazjum”
3) „Rodzinna Encyklopedia Zdrowia”