New Age

New Age - to nieformalny, wielopostaciowy i wielowymiarowy, alternatywny ruch kulturowy, który narodził się umownie w latach 60. XX wieku w USA, a następnie zdobył liczne grono zwolenników na całym świecie. Obecnie, w pierwszej dekadzie XXI wieku, zdobywa coraz więcej zwolenników i tendencja ta wzrasta. Przez chrześcijan, zwłaszcza przez katolików, ruch New Age jest uważany za sektę.
Część zwolenników ruchu New Age uważa, że dzisiejsze czasy mogą być ostatnimi czasami w dziejach świata, jaki znamy. Po przejściu tego świata do nowej rzeczywistości ma nastąpić złota era ludzkości. Bliżej nieokreśloną, ale raczej niedaleką przyszłość wyobrażają sobie jako czasy, w których ludziom ma żyć się lepiej i łatwiej. Nadejdzie czas, w którym ludzie całkowicie przewartościują swoje spojrzenie na sens życia. Przyjmą za pewnik, że życie ziemskie to tylko etap, który ma na celu umożliwienie im poznania siebie (czyli Boga) głębiej. Wtedy nastąpi era, w której przed ludzkością otworzą się nowe, fascynujące, zapomniane możliwości. Zgodnie z tym przekonaniem nastanie wtedy kres wszelkich systemów religijnych oraz ich instytucji, a ludzie zaczną naprawdę żyć według zasady: czyń drugiemu co tobie miłe, nie czyń drugiemu co tobie niemiłe.
Według niektórych, w roku 2012 dobiegnie końca era Ryb (interpretowana między innymi symbolicznie jako epoka chrześcijaństwa) i nastanie era Wodnika. Według niektórych źródeł z kręgu tej kultury, do roku 2012 staniemy się świadkami takich zdarzeń jak np.: III wojna światowa, objawienia obcych cywilizacji na Ziemi, przebiegunowanie Ziemi czy upadek Kościoła katolickiego.
Natomiast według innych zwolenników tej kultury, przejście w Nową Erę Duchowości odbędzie się łagodnie i niezauważalnie.
Źródeł tego poglądu oraz genezy całego ruchu można doszukiwać się nie tylko w astrologii, ale również w teozofii (zwłaszcza w pismach Alice Bailey (1880-1949) — ważnej prekursorki New Age), Księdze Urantii, antropozofii (R. Steiner) oraz kontrkulturze lat 60. XX wieku (np. ruch hippisowski). Choć jak to bywa z genezami dużych społecznych kultur duchowych (np. katolicyzm, islam, buddyzm) trudno jest wskazać absolutnie wszystkie źródła leżące u podstaw zaistnienia danej kultury duchowej.
New Age jest monistyczny i panteistyczny. Zakłada, iż wszyscy są jednością, a poczucie odrębności jednostki od świata i innych istot jest uświadomieniem sobie własnego ego przez umysł. Ruch ten zaleca wiele praktyk, mających na celu zjednoczenie ze światem i Bogiem (czyli ze wszystkim). Są to np. medytacja, koncentracja, afirmacja, joga, reiki i channeling - przekazy od obcych cywilizacji poprzez osobę będącą w transie (np. przekazy Kasjopejan, Plejadian, Ra, Wingmakers, Wniebowstąpionych Mistrzów). Zaleca lecz nie nakazuje.
Ostatnio szczególnie głośne i modne są ruchy określone mianem 'New Age" - Nowej Ery czy Ery Wodnika, jako nowej ery 'oświecenia'. M. Ferguson zajmująca się badaniem mózgu - ruchy te nazwała "sprzężeniem Wodnika". Chodzi tu o przeciwstawienie się zracjonalizowanej i stechnokratyzowanej kulturze Zachodu (New Age to ciąg dalszy kontrkultury). Są to różnorodne fascynacje religijno - mistyczne i teozoficzne zorientowanie na religie i filozofie Wschodu albo nawiązanie do starożytnych i średniowiecznych gnostyków. Są to też zainteresowania nowymi technikami leczniczymi, samodoskonaleniem, zgłębianiem 'rzeczy tajemnych' (ezoteryzm, okultyzm), zainteresowanie 'szamanizmem' i 'wróżbiarstwem'. Ruchy te znajdują wyraz m. in. w różnego rodzaju festiwalach i wędrownych obozach entuzjastów 'nowej muzyki' w Polsce ukazała się w 1996 r. "Encyklopedia Nowej Ery 'New Age' " S. Bednarka i J. Jastrzębskiego.

Założenia kultury duchowej New Age
• Wszystko we wszechświecie jest ze sobą powiązane na płaszczyźnie duchowej, jest jednością.
• Wszystko jest emanacją kosmicznej energii, którą można nazwać na przykład Bogiem albo Absolutem.
• Wszystko co istnieje posiada moc tworzenia i zmiany rzeczywistości wedle swojej woli.
• Najwyższym dobrem i celem życia jest miłość, w najszerszym rozumieniu.
• Nauka nie jest w stanie wytłumaczyć wszystkiego, ponieważ jest tylko niedoskonałym instrumentem naszego poznania. Alternatywne metody mogą być niekiedy skuteczniejsze od naukowych.
• Życie jest tylko stanem przejściowym, jednym z etapów rozwoju. Śmierć nie jest finalna, to tylko proces transformacji energii w inną formę.
• Człowiek, tak jak i wszystko inne, jest uduchowiony, posiada nadfizyczną jakość.
• Świat zmieni się, gdy ludzkość osiągnie odpowiedni poziom rozwoju duchowego.
• Najważniejszym narzędziem człowieka jest wolna wola. Może on dokonywać w każdym momencie życia dowolnego wyboru, bez narażania sie na osąd i krytykę, bądź aprobatę, o ile czyni to świadomie i zdaje sobie sprawę z konsekwencji swojego postępowania.
Kultura duchowa New Age nie prowadzi żadnych nagonek, namawiań ani przymuszeń. Zwolennicy New Age uznają wolną wolę każdej istoty ludzkiej za najwyższe dobro i szanują każdą decyzję każdego człowieka. W New Age nie istnieje naczelny władca (tzw. guru), co jest konsekwencją tego, że każdy jest równy każdemu


Ruch konstentacyjny i kontrkulturowy

W latach 60-tych Ameryką i Europą wstrząsnęły wielkie młodzieżowe ruchy kontestacyjne i hippisowskie. Czołowymi przedstawicielami tzw. lewicy intelektualnej i krytykami współczesnego kapitalizmu i cywilizacji industrialnej byli Ch. Mills, D. Reisman, H. Marcuse, E. Fromm. Głośne w latach 1967 - 68 demonstracje młodzieży w NRF i w Berlinie Zach. wspierane były przez niemieckie ośrodki "Nowej Lewicy". Fala studenckiej rewolty we Francji 1968 r. atakowała projekty reformy uniwersytetów, zarzucając im biurokrację i technokratyzację uczelni (w Polsce "wypadki marcowe" 1968 r. skierowane przeciwko nacjonalistycznemu i antysemickiemu nurtowi w polityce ówczesnych władz komunistycznych). Przeciw dominacji techniki i technokratyzmu zwracał się ruch kontrkultury i optował za odrodzeniem duchowym człowieka. Odrzucał on etos kultury zachodniej i przejawiał się w różnych postaciach , np. był to ruch życia w komunach w Stanach Zjednoczonych, RFN, krajach skandynawskich; było to szukanie nowych praktyk religijnych - głównie wśród religii Wschodu; było to też poszukiwanie nowych form ekspresji artystycznej, co owocowało w nowych formach rock - muzyki, pop - muzyki, techno - muzyki itd.

Problemy pedagogiczne ery komputeryzacji i elektroniki

Wśród zachodnich entuzjastów rozwoju i dominowania elektroniki w każdej dziedzinie cywilizacji współczesnej, w tym i na polu edukacji, szczególną popularność zdobyły sobie poglądy H. McLuhana, kanadyjskiego filozofa, zwanego 'prorokiem ery elektronicznej', który przewiduje koniec 'ery Gutenberga', a zdominowanie wszelkiej kultury (w tym i edukacji) przez środki masowego przekazu, zwłaszcza telewizję. Epoka środków elektronicznych kieruje nas w stronę pokojowej 'globalnej wioski', w jaką świat się zmieni. W ten sposób McLuhana formułował 'optymistyczną teorię kultury masowej, opartej na elektronicznych środkach masowego przekazu.
Przykładem totalnej krytyki technokratyzmu jest koncepcja 'człowieka jednowymiarowego' H. Marcuse'go jako produktu takiej cywilizacji. Zbliża się do tej koncepcji wizja 'scybernetyzowanego człowieka przyszłości' innego rewizjonisty marksizmu - francuskiego myśliciela H. Lefebvrea, którego to człowieka nazwał 'cyberantroposem' (to człowiek, który definiuje i ocenia samego siebie w kategoriach struktury sztucznych mózgów; człowiek który wstydzi się swojego człowieczeństwa bo jego 'parametry' wpadają gorzej w porównaniu z precyzją maszyny.

Nurt radykalnej krytyki szkoły

Krytykę cywilizacji przemysłowej i zniewolonego przez technokratyzm społeczeństwa, prowadzoną z pozycji Nowej Lewicy, ruchów kontestacyjnych i kontrkultury, dopełnia nurt radykalnej krytyki szkoły, jako środka 'represyjnego oddziaływania' cywilizacji technokratycznej i jej indoktrynacji ideologicznej. Największego rozgłosu nabrały poglądy I. Illicha, ur. 1926 r. w Wiedniu, w rodzinie chorwackiej, działającego w Ameryce Południowej. Uważa on, że współczesny człowiek żyje pod presją 'fałszywej świadomości', tzw. 'zinstytucjonalizowanej', doprowadzającej do destrukcji osobowości, wtłaczającej ją w ustalone stereotypy. Podejmuje krytykę skutków instytucjonalizacji w rodzinie, w oświacie, w służbie zdrowia, komunikacji i transporcie itd.
Proces wychowania szkolnego zapoczątkowuje kształtowanie się tzw. 'fałszywej świadomości', zaszczepia bowiem i realizuje zasadę 'przystosowania' do środowiska, a nie 'przekształcania' go. Zarzuca systemowi szkolnemu, że:
• jest przymusowy; nastawiony na świadectwa;
•opiera się na obowiązkowych
• programowych nauczania;dzieli i grupuje dzieci wg wieku
•jest strukturą hierarchiczną, zbudowaną od góry w dół, z uczniami na dole.

Poszukiwanie nowych strategii edukacyjnych

Nurt ten nie neguje potencjalnych wartości dzisiejszych systemów szkolnych, lecz poszukuje środków, które 'uzdrowiłyby' szkolnictwo, Szczególnie głośny stał się raport Faure'a, przewodniczącego międzynarodowej komisji UNESCO "Uczyć się, aby być", będący syntetycznym ujęciem obecnych systemów oświatowo-wychowawczych na świecie w drugiej połowie XX w. oraz założeń ich przyszłego rozwoju (chodzi głównie o ich niezależność i swobodę formułowania poglądów). W Polsce "Raport o stanie i kierunkach rozw. edukacji..." pod redakcją Cz. Kupisiewicza w latach 1987-89 oraz "Reforma systemu edukacji" - projekt z 1998 r.

Koncepcja społeczeństwa wychowującego i edukacji ustawicznej

Termin 'społeczeństwa wychowującego' nadał w 1928 r. pierwszemu tomowi swojej "Socjologii wychowania' F. Znaniecki. Ostatnio mówi się o kryzysie społeczeństwa sydrowującego, ponieważ maleją zdolności społeczeństw ukierunkowanych na socjalizację młodych pokoleń. Kryzys ten zagraża ciągłości kulturowej społeczeństwa, dlatego pojawiają się coraz częstsze tendencje ku przywracaniu społeczeństwu tradycyjnej siły wychowującej (wspomaganie w funkcjonowaniu rodziny i szkoły oraz w wychowaniu społeczeństwa). Tak też stawia sprawę wspomniany (liczący ponad ćwierć wieku) raport międzynarodowej komisji UNESCO "Uczyć się, aby być", podkreślający zjawisko przenikania edukacji, a także procesów społeczno - politycznych i ekonomicznych do życia rodzinnego i życia obywatelskiego.

Pedagogika humanistyczna i antypedagogika

P. humanistyczna jest p. opowiadającą się 'po stronie dziecka', jego podmiotowego traktowania i jego praw do indywidualnego i szczęśliwego rozwoju wychowawczego. Znamiennym rysem ostatnich dziesięcioleci XX w. jest nowa fala alternatyw p. humanistycznej. Ożywienie dawniejszych koncepcji widoczne jest w popularności myśli p. i praktyce wychowawczej M. Montessori (1870-1952), która w początkach stulecia reformowała wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym. Podobnie nie ustaje zainteresowanie technikami edukacyjnymi C. Freineta. Zadziwia też współczesny renesans tzw. 'wolnych szkół waldorfskich', opartych na poglądach R. Steinera, wolnych od wszelkich indoktrynacji światopoglądowej. Odradzającę się alternatywą współczesnej pedagogiki humanistycznej jest żywy ruch 'p. dialogu', nawiązujący do filozofii M. Bubera a wspierany przez 'filozofa dialogu' E. Levinasa (zm. 1995 r.). Polskim najbardziej znanym 'filozofem dialogu' jest ks. Prof. J Tischer (każde wychowanie jest spotkaniem podmiotów - nauczyciela i ucznia, a nie 'przedmiotu' i 'podmiotu').
Najgłośniejszą i najpopularniejszą w Polsce stała się w ostatnim dziesięcioleciu alternatywa pedagogiki humanistycznej, która nazwała się antypedagogiką. Jest to radykalny ruch, który rozwinął się na Zachodzie, głównie w Niemczech około 30 lat temu. Ruch obala fałszywe mity i wyobrażenia biernie przyjmowane z pokolenia na pokolenie, ponieważ autorytaryzm i przymus w wychowaniu we współżyciu między pokoleniami są nie do uniknięcia. Wychowanie oparte na przedmiotowym traktowaniu wychowanka nie jest uprawnione, bo narzuca dziecku gotowy, 'cudzy', system wartości. Ogólną formułą antypedagogiki jest zasada : "wspierać, a nie wychowywać". Główni przedstawiciele ruchu to C. Bereiter, A. Miller.

Pedagogika hermeneutyczna

P. hermeneutyczna (gr. Hermeneutikós - dotyczący wyjaśnienia, od hermeneus - tłumacz).Współczesna hermeneutyka filozoficzna jest refleksją dotyczącą rozumienia i interpretacji wszelkiej ekspresji kulturowej. Wywodzi się ona z niektórych założeń fenomenologii E. Husserla i egzystencjalizmu M. Heideggera. To nowe myślenie reprezentują m. in. francuski uczony P. Ricoeur oraz Niemiec H. G. Gadamer.

Pajdocentryzm – kierunek pedagogiczny przyznający dziecku centralną pozycję w procesach edukacji i opierający ten pogląd na przekonaniu o względnej doskonałości jego zadatków wrodzonych. Dlatego pajdocentryzm traktuje wychowanie jako samą tylko opiekę nad samorzutnym rozwojem dziecka, do którego należy dopasować programy, metody i organizacje pracy dydaktyczno-wychowawczej. Jednocześnie pajdocentryzm nie docenia roli nauczyciela i społecznych uwarunkowań edukacji.

Slojd- szwedzki system wychowawczy wyrabiania zręczności przez rzemieślnicze prace ręczne (zwł. wyrzynanie w drewnie), wprowadzony w końcu XIX w. do nauczania szkolnego; por. politechnizacja nauczania.

Efebia- forma przygotowania wojskowego w starożytnej Grecji dla synów pełnoprawnych obywateli wprowadzona w Atenach w V w. p.n.e. Przyjęcie do efebii równało się wpisaniu na listę obywateli. Program wychowania obejmował ćwiczenia fizyczne i wojskowe, naukę poezji i muzyki.

Efebi tworzyli małą społeczność z własnym samorządem, rodzaj małego państwa. Po roku obowiązywała ich służba na granicy. W okresie hellenistycznym (hellenizm) efebia rozpowszechniła się w całym greckim świecie, nacisk położono na wykształcenie intelektualne.

Kalkulator- w Atenach, specjalista
Literator- w Atenach, czytanie i pisanie
Szkoła pracy- uczenie przez działenie
Kultur kampf- walka o kulturę wymierzona przeciw kościołowi
Bell-lankastro- wzajemne nauczanie
DLEH- niemieckie wiejskie ognisko domowe