Analiza struktury i elementów procesu dydaktycznego

ĆWICZENIE 1

Temat: Analiza struktury i elementów procesu dydaktycznego

Dyspozycje:
1. Zdefiniuj pojecie procesu dydaktycznego.
2. Określ elementy struktury procesu dydaktycznego
3. Scharakteryzuj trzy dowolnie wybrane elementy struktury.

Data wykonania ćwiczenia 02.02.2007
Data oddania sprawozdania 03.02.2007

Ad 1.
Proces dydaktyczny (proces kształcenia) – jest to logicznie zwarty układ czynności nauczycieli i uczniów prowadzący do zmian w osobowości i postawach uczniów, głównie w zakresie ich wiadomości ogólnych i zawodowych oraz umiejętności stanowiących o istocie przygotowania zawodowego.1
Wg. Słownika wyrazów obcych, PWN proces kształcenia zawodowego obejmuje2:
- proces dydaktyczny
- proces dydaktyczno – wychowawczy
- proces kształcenia

Ad 2.
Elementy struktury procesu dydaktycznego:

Najważniejszym elementem struktury procesu dydaktycznego są cele kształcenia, które stanowią punkt wyjścia dla doboru treści kształcenia

Elementami wspomagającymi proces są:
- podmiot uczący
- podmiot nauczający
- treści kształcenia
- cele dydaktyczne ogólne i szczegółowe
- metody nauczania
- zasady nauczania
- formy organizacyjne
- środki dydaktyczne
- warunki (klasa,pracownia,warsztat)

1 Z. Wiatrowski Podstawy pedagogiki pracy, Bydgoszcz 2005
2 Słownik wyrazów obcych, PWN, warszawa 1996
Ad 3.

• METODY NAUCZANIA - jest to celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwia on uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie ich zdolności i zainteresowań poznawczych.

Dobór metod nauczania zależy od :
wieku uczniów;
treści nauczania;
celów i zadań pracy dydaktyczno-wychowawczej;
organizacji i środków, których zamierza użyć nauczyciel.

DYDAKTYCZNE CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE

Cel dydaktyczny treści kształcenia, które najczęściej są prezentowane w postaci programów nauczania.
Z punktu widzenia dydaktyki przez cele kształcenia lub nauczania rozumie się założone świadomie wyniki procesu dydaktycznego, wyrażane:
- wzrostem wiadomości
- wzrostem umiejętności
- zmianami w osobowości ucznia (czy osoby kształconej)

Cel dydaktyczny istnieje w trzech ogólnych aspektach:
1) cel poznawczy- pozwala uczniowi na dochodzenie do coraz lepszego poznania świata
2) cel kształcący- polega na rozwijaniu sprawności psychicznej i fizycznej ucznia, zainteresowań i zdolności
3) cel wychowawczy – związany jest z kształceniem wszechstronnie rozwiniętej osobowości, szczególnie z takimi jej składnikami, jak: przekonanie, światopogląd, postawy.
• ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Są to przedmioty, materiały i urządzenia, które dostarczają uczniom określonych bodźców tensometrycznych, działają na ich wzrok, dotyk, słuch itp., ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie symboliczne poznawanie rzeczywistości, a także rozmaite urządzenia dostarczające informacji. W literaturze spotykamy różne klasyfikacje środków dydaktycznych:
1) ze względu na ich ogólną funkcję dzielimy je na:
a) środki oglądowe w postaci oryginalnych przedmiotów oraz ich zastępników modelowych, obrazowych, słownych lub symbolicznych
b) techniczne, w tym tablice, urządzenia projekcji świetlnej, urządzenia do wzmacniania zapisu i odtwarzania dźwięku
c) środki audiowizualne, maszyny dydaktyczne, urządzenia do reprodukcji obrazów i tekstów, środki masowego przekazu, maszyny elektroniczne, podręczniki kompleksowe i teksty programowane, w tym moduły programowane do samodzielnego uczenia się, oraz urządzenia treningowe
d) przedmioty indywidualnego wyposażenia ucznia

2) ze względu na rodzaje eksponowanych bodźców:
a) środki wzrokowe
b) słuchowe
c) wzrokowo-słuchowe
d) dotykowe
e) węchowe

3) ze względu na stopień bliskości z rzeczywistością:
a) przedmioty oryginalne, eksponowane w naturalnych warunkach
b) przedmioty naturalne w sztucznych warunkach
c) modelowe zastępniki przedmiotów oryginalnych
d) obrazowe lub słowne zastępniki przedmiotów oryginalnych
e) symbole
f) podręczniki programowane i maszyny dydaktyczne, w tym komputer1


1 T.W.Nowacki, Leksykon Pedagogiki Pracy