Noc Nad Birkenau Tadeusza Borowskiego – analiza.

Tytuł wskazuje od razu na tematykę wiersza. Traktuje on o jednym z największych i najgorszych obozów zagłady. Obóz w Auschwitz-Birkenau, założony przez nazistów był miejscem masowych i okrutnych mordów ludności żydowskiej. Niewinni ludzie, którzy byli tam zamykani, praktycznie nie mieli nadziei, mogli tylko czekać na śmierć w komorze gazowej.
Taki temat wiersza jest charakterystyczny dla Tadeusza Borowskiego, autora licznych opowiadań o tematyce obozowej takich jak: ,,Proszę państwa do gazu” czy ,,U nas w Auschwitzu”.
Autor w wierszu nie ujawnia się, zastosowana jest liryka pośrednia. Występują tu także liczne porównania: ,,księżyc blady jak trup”, ,,sen jak kamień” oraz metafory,,rzucona w boju tarcza (bezradność ludzi) czy ,,noc bez końca” (śmierć). Autor stosuje także personifikacje i animizacje,,niebo […]jak zwierz się pręży” lub,,błyszczą oczy krematorium” czy,,auta warczą”. W celu budowania odpowiedniego nastroju użyte są też epitety,,trupią ziemią”, ,,groźne niebo”. Jest to wiersz wolny, co jest dość typowe dla wierszy XX wieku.
Pierwsza strofa ma celu wprowadzenie ponurego i groźnego nastroju. Porównanie księżyca do bladego trupa ma zwrócić uwagę na wszechobecną śmierć. Podobną rolę pełnią tu przywołane sępy - padlinożerne ptaki.
,,Rzucona w boju tracza” może symbolizować całkowitą bezbronność ludzi w obozie, którzy często nie mieli już nadziei ani woli walki, byli zmuszeni się poddać i ,,rzucić tarcze”.
Słowa,,parno i duszno” mają na celu oddanie nie tylko straszliwej i piekielnej atmosfery obozów, ale także sam moment śmierci w komorze gazowej. Wskazują na to także następne słowa: ,,rzęzi gardło”, ,,nie ma oddechu”.
Śmierć wreszcie następuje. Nastaje cisza, wszystko milknie, ludzie zapadają w,,sen jak kamień”, tkwią w ,,nocy bez końca”, dla nich świt już nigdy nie nastąpi. Odeszli bezpowrotnie.
Nastroju grozy ostatecznie dopełnia mgła, symbolizująca nie tylko chłód i tajemniczość, ale także zapomnienie. Autor zwraca uwagę, że zbrodnie dokonane w Auschwitz mogą z czasem odejść w zapomnienie i zostać przekryte mgłą.
Znaczenie słów ,,Boży Sąd” nie jest do końca jasne, być może odnosi się to ideologii nazistowskiej, w której Niemcy (dokonując nadinterpretacji filozofii Nietzschego) uważali się za nadludzi lub nawet bogów. Sądzili, że mogą decydować o życiu lub śmierci ras niższych, w ich mniemaniu, od nich samych.
W wierszu pt ,,Noc Nad Birkenau’’ podmiot liryczny początkowo buduje groźny i ponury nastrój. Stara się oddać straszna atmosferę obozu. W następnych strofach mówi metaforycznie o głównym temacie swego wiersza - straszliwej śmierci w obozie koncentracyjnym. Sprawia to, że można ten wiersz uznać za typowy utwór poezji obozowej.