Zagadnienia filozoficzne

1. Co to jest filozofia?
Filo - umiłowanie; Zofia- mądrość,
Jest to wiedza o wszystkim co istnieje. Filozofia szuka racjonalnego istnienia.

2. Co to jest mądrość?
Zdolność wrodzona lub nabyta, która wskazuje człowiekowi własny kierunek życia i pomaga zapewnić sobie pomyślność a nawet szczęście.

3. Filozoficzne założenia trzech filozofów z Miletu (Talesa, Anaksymandra, Anaksymenesa)
TALES
- Uważał że porządkiem wszystkiego jest woda
- W wodzie są zarodki życia są malutkie niewidzialne, ale występują w wodzie

ANAKSYMER
- Uważał że świat powstał i ginie w bezkresie coś nie określone

ANAKSYMENES
- Pierwotną materią jest powietrze lub mgła
- Uważał że woda to zagęszczone powietrze
- Ogień rozrzedzone powietrze
- Ziemia powstaje z bardzo zagęszczonego powietrza

4. Poglądy filozoficzne Heraklita

HERAKLIT
- W przyrodzie jest ciągła zmienność
- Ufał swym zmysłom
- Panta rei-wszystko płynie
- Dwa razy nie możemy wejść do tej samej rzeki bo się zmieniamy i rzeka, wszystko płynie
- Cały świat ma mnóstwo przeciwieństw np. gdyby nie było wojny nie cieszylibyśmy się z pokoju
- Sens cierpienia – dopełnienie człowieczeństwa
- Bóg to coś co obejmuje cały śiwat

5. Z czego zbudowana jest przyroda zdaniem Empedoklesa

wg. EMPEDOKLESa przyroda składa się z 4 składników:
- Ogień
- Woda
- Ziemia
- Powietrze

A w przyrodzie dwie siły są takie jak miłość która łączy i niezgoda która rozdziela.

6. Teoria atomów u Demokryta

- Zmiany zachodzące w przyrodzie muszą składać się z małych niewidocznych cząsteczek cegiełek które są nie podzielnymi atomami
- Atomy są wieczne, nic nie powstaje z niczego
- Atomy nie są identyczne mają masę i różne kształty
- Atomy poruszają się w próżni
- Wszystko jest materialne nawet dusza, ona jest złożona ze specjalnych atomów – po śmierci te atomy się rozpadają i przechodzą do innego człowieka

7. Kim byli sofiści?

- Ludzie zainteresowani miejscem człowieka w społeczeństwie
- Sofiści byli nauczycielami
- Odrzucali mitologię i filozofię
- Uważali że pewnych rzeczy nie można wytłumaczyć

8. Oryginalność filozofii Sokratesa

SOKRATES
- Twierdził ze są uniwersalne normy np. moralność
- Mawiał że w jego wnętrzu odzywa się boski głos
- Poznanie człowieka powinno pochodzić z wnętrza człowieka
- sprzeciwiał się na donosy swoich politycznych kolegów
- ojciec etyki
- każdy człowiek który potrafi szukać wiedzy jest człowiekiem szczęśliwym
- został oskarżony że sprowadza młodzież na manowce i tworzy bogów przez co skazano go na śmierć ale on popełnił eutanazję

9. Podobieństwa i różnice między Sokratesem a Chrystusem

Podobieństwa:
- oddali życie za prawdę i ideały
- widzieli co dobre i złe
- mieli wiedzę podana na tacy
- mieli własnych uczniów

Różnice:
- Sokrates był filozofem a Chrystus mesjaszem
- Sokrates sam z siebie chciał zostać nauczycielem ludu a chrystusowi zostało to w jakis sposób narzucone
- Sokrates Był poczęty z kobiety i mężczyzny zaś Jezus tylko z Dziewicy
- Sokrates miał żonę zaś Jezus nie.

10. Teoria idei u Platona

- wszystko co jest w przyrodzie płynie czyli zmienia się
- nic nie ma takiego samego
- wieczne piękna wieczne dobra- do tych ideałów darzył Platon
- wieczne i niezmienne są formy i obrazy wytworzone przez ludzki umysł
- uważał że jeśli istnieje koń to musi istnieć jego idea
- świat idei to wieczne i niezmienne wzorce
- zmysły są zawodne i zmienne
- wszyscy posiadamy rozum i wszyscy możemy dojść do takich samych wniosków
- świata idei nie da się poznać tylko dusza ludzka która jest nieśmiertelna może zajrzeć do świata idei
- wszystkie zjawiska w przyrodzie są zjawiskami cieni form i idei.

11. Idealne państwo w filozofii Platona

- ma postać utopijną i idealną
- powinni rządzić państwem filozofowie
- państwo ma władców strażników i wytwórców

12. Co Arystoteles sądził o platońskich teoriach idei?

- Stwierdził ze Platon wszystko postawił na nogach
- Zgadzał się z Platonem że wszystko płynie
- Zgadzał się ze forma konia jest wieczna i niezmienna
- Był krytykiem Platońskiej filozofii

13. Jak Arystoteles formułuje swoją własną filozofię przyrody?

- Uważał ze formę czegoś np. konia stanowi gatunek
- Prawdziwym światem jest przyroda
- Rzeczywistość składa się z jedności formy i materii
- Wszystkie swoje byty mają jakaś przyczynę działającą w przyrodzie

14. Co to jest "droga złotego środka" u Arystotelesa?

- Życie wśród namiętności i przyjemności
- Życie wolnego i odpowiedzialnego obywatela
- Życie filozofa i badacza

15. Trzy formy państwa u Arystotelesa

- Monarchia – 1 najwyższy szef państwa on o wszystkim decyduje
- Arystokracja – grupa przywódców rządzi
- Politeja - demokracja

16. Poglądy cyników i ich główni przedstawiciele

przedstawiciele:
- Antystenes
- Diogenes

Poglądy:
- Prawdziwe szczęście nie ma związku z dobrami zewnętrznymi, nie łączy się z pracą
- Być szczęśliwym to taki stan gdzie nie można nic utrącić
- Chodzili w łachmanach by pokazać ze im na niczym nie zależy, obojętność na wszystko
- Brak przywiązania do dóbr materialnych
- Nie bali się śmierci ani cierpienia
- Nie wrażliwi na krzywdę innych

17. Poglądy filozoficzne stoików i ich przedstawiciele

Przedstawiciele:
- Zenon z Kition
- Marek Aureliusz
- Seneka
- Cyceron

Poglądy:
- Działacze aktywni polityki
- Prawo naturalne opiera się na wiecznym rozumieniu kosmosu
- Uważali że istnieje tylko jedna przyroda która się nazywa monizm
- Prawo dotyczy wszystkich ludzi nawet niewolników
- Człowiek powinien żyć zgodnie ze swym losem

18. Kim byli epikurejczycy, ich podglądy i przedstawiciele

przedstawiciele:
- Arystyp
- Epikur

Poglądy:
- Jednym dobrem jest przyjemność
- Złem jest szybkość
- Życie należy dzielić na rzeczy dobre i złe
- Życie należy planować
- Trzeba żyć w ukryciu każdy musi znaleźć bezpieczną przystań
- Carpe diem

19. Neoplatonizm oraz istotne założenia filozofii Plotyna

przedstawiciele:
- Plotyn

Poglądy:
- Ciemność sama w sobie nie istnieje
- To co płonie to jest bóg
- Najbliżej boga są wieczne idee które są formą zwierzat
- Ludzie są blisko boga duszą

20. Krótka charakterystyka indoeuropejskiego kręgu kulturowego

- Kultury posługujące się językami indoeuropejskimi
- Grecy i rzymianie
- Politeizm
- Wzrok najważniejszy zmysł
- Hinduizm, buddyzm
- Bóg istnieje we wszystkim co jest
- Dusza przemieszcza się z jednego ciała do drugiego

21. Krótka charakterystyka semickiego kręgu kulturowego

- Półwysep arabski miał wpływ i islam
- Judaizm, islam, chrześcijaństwo
- Żydzi
- J. Grecki i j. Łaciński
- Filozofia hellenistyczna
- Monoteizm
- Spisywanie historii
- Stolica tych religii to Jerozolima
- Najważniejszy ze zmysłów to słuch
- Celem życia jest zbawienie od grzechów
- Drugi człowiek jest ważniejszy od własnego ja

22. Trzy obszary kulturowe po upadku cesarstwa rzymskiego i jakie dziedzictwo filozoficzne przechowywane zostało w poszczególnych kręgach.

1. W Europie Zachodniej dominowała Chrześcijańska Kultura Łacińsko- Języczna ze stolicą w Rzymie
2. W Europie Wschodniej wyłoniła się Chrześcijańska Kultura Grecko- Języczna ze stolicą w Konstantynopolu
3. Afryka Północna i Środkowy Wschód Arabsko- Języczna kultura muzułmańska

23. Wpływ Platona na filozoficzno-teologiczne poglądy Augustyna

- Lektura dzieł neoplatońskich skłoniła go do powrotu do dogmatycznej filozofii w duchu Platona
- Odpowiadał mu idealizm w metafizyce
- Absolutyzm w teorii poznania
- Dualizm życia doskonałego i ziemskiego

24. Państwo Boże i państwo ziemskie w poglądach Augustyna

- Dzieło „O państwie Bożym” opisuje walkę pomiędzy państwem Bożym i ziemskim
- Obecność państwa bożego na ziemi uwidocznia się w kościele
- Augustyn stwierdził ze poprzez kościół możemy dojść do zbawienia

25. Wpływ Arystotelesa na filozofię Tomasza z Akwinu

- Tomasz schrystianizował Arystotelesa
- Jego poglądy interpretował w sposób by odpowiadały teologii chrześcijańskiej
- Stworzył wielką syntezę wiary i wiedzy
- Jego system filozoficzny opierał się na założeniach Arystotelesa zgodnie z potrzebami kościoła

26. "Naturalne prawdy teologiczne" u Tomasz z Akwinu

- Mówił że pierwsza droga jest pewniejsza
- Jego zdaniem 2 drogi prowadzą do Boga: przez wiarę i objawienie, przez rozum i postrzeganie zmysłowe
- Twierdził że istnieje wiele prawd teologicznych np. które możemy dostrzec przez objawienie i naturalny rozum

27. Pięć dróg prowadzących do Boga według Tomasza z Akwinu

1. bierze się z ruchu na jej końcu musi być bóg
2. wszystko musi mieć przyczynę sprawcza
3. wszystko co istnieje ma przyczynę swojej konieczności
4. przyczyna wszystkich bytów jest bóg
5. Każdy byt zmierza do jakiegoś celu

28. Na czym polegała "nowa metoda naukowa" w okresie renesansu

- Dała ona podstawy całego rozwoju techniki
- Było nowe spojrzenie na naukę
- Ludzie przekraczali granice jakie stawiała im przyroda
- Gospodarka naturalna i pieniężna
- Każde badanie przyrody odbywało się za pomocy obserwacji i doświadczeniu

29. Różnica między materialistycznymi a idealistycznymi poglądami filozoficznymi

- Idealizm- byt jest naturalny, idealny, duchowy
- Materializm- wszystko co otacza to materia, materializm

30. Dualizm Kartezjusza

Dualizm- podział na dwie rzeczywistości materialna i duchową
- Dusza- jest świadoma, niematerialna
- Materia- rozciągła, zajmuje miejsce w przestrzeni

31. Monizm Spinozy

- Istnieje tylko 1 substancja
- Wszystko co istnieje da się sprowadzić do substancji

32. Empiryzm i jego główni przedstawiciele w historii filozofii

- Empiryzm- źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie, bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego
Przedstawiciele:
- John Lock
- Berkley
- Hume

33. Racjonalizm i jego główni przedstawiciele w historii filozofii

Racjonalizm- możliwość poznania prawdy z użyciem samego rozumu

Przedstawiciele:
- Kartezjusz
- Spinoza
- Lebniz

34. Co to są "pierwotne" i "wtórne" własności rzeczy w filozofii Locke'a

PIERWOTNE:
- Rozciągłość, kształt, ciężar
- Tkwią one w rzeczach

WTÓRNE:
- Płynie ze zmysłów wrażeń
- Cechy tkwiące w rzeczach

35. Wrażenia i idee w filozofii Hume'a oraz ich podział

Wrażenia:
- Spontaniczne postrzeganie rzeczywistości za pomocą zmysłów
Idee:
- Wspomnienie tych wrażeń

Dzielimy je na proste polegają na dzieleniu i łączeniu, złożone na aktywności naszego umysłu

36. Pojęcie "ducha" u Berkeley'a

Duch - przyczyna wszystkiego, we wszystkim

37. Co to jest deizm i panteizm

Deizm- jest poglądem religijnym zakładającym istnienie jakiejś nieokreślonej dokładnie duchowej siły sprawczej, która stworzyła świat materialny i prawa nim rządzące, jednak nie ingeruje ona obecnie bezpośrednio w jego działanie.

Panteizm- światopogląd religijny i filozoficzny utożsamiający boga (bóstwo) ze światem przyrody

38. "Przewrót kopernikański" w dziedzinie ludzkiego poznania u Kanta

Świadomość nie jest bierna tablicą, ma wpływ na nasze pojmowanie świata. Formy twą w rozumie. Nie tylko świadomość dopasowuje się do rzeczy, ale też rzeczy do świadomości- to nowy sposób myślenia.

39. Postulaty praktyczne Kanta

- Bóg istnieje
- Wiara w nieśmiertelność duszy
- Wolna wola człowieka

40. "Imperatyw kategoryczny" Kanta

- Jest to prawo moralne
- Stoi ono ponad doświadczeniami
- Zasada formalna
- Nie wiąże się z sytuacjami wyboru
- Mówi jak mamy postępować we wszystkich sytuacjach
- Ludzkie sumienie opisuje

41. Metoda dialektyczna Hegla

- Duch świata ku większej świadomości samego siebie
- Duch świata powoli budzi się do świadomości samego siebie
- Rozwija się przez kulturę
- Ludzkość kroczy ku samo rozwojowi
- Historia jest celowa
- Rozwój historii ciągle trwa

42. Egzystencjalizm Kierkegaarda

- Wg. niego znaczenie ma jednostka
- Chrześcijaństwo sprzeczne z rozumem
- Nie można być chrześcijaninem trochę lub do pewnego stopnia
- Myśliciel egzystencji
- Prawda jest subiektywna nie ma prawdy obiektywnej

43. Trzy typy (stadia) życia u Kierkegaarda

- estetyczne, w którym dominują subiektywne, egoistyczne dążenia jednostki,
- etyczne, w którym jednostka poddaje się normom ogólnym,
- religijne, kiedy następuje powrót do subiektywności, oznaczającej samotniczą egzystencję w obliczu milczącego Boga

44. "Materializm dialektyczny" Marksa

- świat należy zmienić
- myślenie Marksa ma cel praktyczny
- materialne czynniki decydują o sposobie naszego myślenia
- siły ekonomiczne są najważniejsze
- fundament to baza
- warunki materialne podtrzymują myśli i idee
- siły wytwórcze