Jan Kochanowski

Jan Kochanowski żył w latach 1530-1584. Jest uważany za największego poetę polskiego przed Mickiewiczem. Jego twórczość to fraszki, pieśni i treny, a także przekład „Psałterza Dawidów” oraz „Odprawa posłów greckich”.

W wielu utworach Kochanowskiego pojawia się topos Arkadii-mitycznej krainy wiecznej wiosny i szczęścia. Dla poety swoistą Arkadią jest Czarnolas-miejsce, gdzie żył i tworzył. Pisał o nim na przykład we fraszkach: „Na lipę czarnoleską” albo „Na dom w Czarnolesie”. Filozofią Kochanowskiego jest bycie szczęśliwym, co można osiągnąć wiodąc spokojne życie na wsi, byciem pobożnym, a także miłością do Ojczyzny i umiarkowaniem. W wielu jego utworach pojawia się także topos (myślę, że można tak nazwać to słynne powiedzenie Horacego) „carpe diem quam mnimum crdula póstero”, czyli „chwytaj dzień jak najmniej ufając przyszłości” (cytat pochodzi z utworu pod tytułem „Carmen”), który oznaczał po prostu używanie życia każdego dnia i cieszenie się nim, bo jutro może się ono skończyć. Oczywiście wszystko powinno się odbywać z umiarem i pełną świadomością konsekwencji, jakie za sobą niesie nieprzestrzeganie jakiś zasad czy praw obowiązujących w danym społeczeństwie.

Kolejnym ważnym punktem, który jest zawarty w wierszach Kochanowskiego, jest harmonia. Autor uważa, że to z niej wypływa radość życia. Jako przykład może tu posłużyć fragment „Hymnu”-inwokacji skierowanej do Boga:

„(...)Biały dzień, a noc ciemna swoje czasy znają.
Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi,
Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi.
Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa,
potym do gotowego gnuśna Zima wstawa.(...)„

Poeta podkreślił tutaj harmonię w przyrodzie. Następowanie po sobie dnia i nocy oraz kolejnych pór roku.

Wszystkie wyżej wymienione wartości odnoszą się do toposu Arkadii, w której panowała idylla, a więc niczym nie zmącony spokój, ład, harmonia (możemy odnaleźć je na wsi). Sądzę, że autor znalazł taką idyllę w Czrnolesie. I mimo przykrych przeżyć, które go tam spotkały: śmierci żony i ukochanej córki Urszuli (wynikiem jego cierpienia z tego powodu było napisanie „Trenów”), miejsce to było dla poety ukojeniem. W utworach Jana Kochanowskiego pojawia się jeszcze jeden motyw: topos „exegi monumentum aere pernnius” (pochodzi z utworu napisanego przez Horacego pod tytułem „Carmen”) oznaczający dokładnie „zbudowałem pomnik nad spiż trwalszy”. Pomnikiem tym jest sztuka. Poeta umrze, ale jego utwory pozostaną i będą służyć potomnym. I to także autor chciał przekazać odbiorcy.

Analizując wiersze Jana Kochanowskiego dochodzę do wniosku, że poetę można nazwać nie tylko mędrcem, ale także filozofem: miał on swoje teorie dotyczące życia, które przedstawiał w swoich utworach; dotyczyły one zarówno Boga (między innymi topos „theatrum mundi”, czyli Boga-reżysera albo „deus artifex”-Bóg-artysta), jak i życia (topos Arkadii). Dla mnie najważniejszym przesłaniem z twórczości Kochanowskiego jest wielki optymizm i radość, które są jednym z podstawowych elementów mojego życia.