Kwas azotowy (V) - właściwości i zastosowanie

Właściwości fizyczne

- bezbarwny
- temperatura krzepnięcia: 332K (41,1OC)
- temperatura wrzenia 86C.
- Jako stężony jest nietrwały (rozkładająco działa na niego światło i podwyższona temperatura), w miarę rozcieńczania staje się coraz trwalszy.
- silna woń
- stężony dymi
- dymi w wilgotnym powietrzu
- Gęstość stężonego kwasu azotowego (V) wynosi 1,50 g/cm3,

Właściwości chemiczne

- żrący
- drażni śluzówki nosa
- działa utleniająco na wszystkie metale z wyjątkiem platyny i złota, utlenia także niektóre niemetale
- mieszanina HNO3 i HCl w stosunku 1:3 tworzy tzw. Wodę królewską, która jest w stanie rozpuścić nawet platynę i złoto
- Pod wpływem kwasu azotowego (V) białko zmienia barwę na żółtą, (reakcja ksantoproteinowa) .
- Na skórę działa żrąco, powoduje bolesne rany oraz żółte zabarwienie skóry (przy kontakcie z rozcieńczonym roztworem).
- Jest mocnym kwasem - ulega całkowitej dysocjacji po dodaniu minimalnej ilości wody.
- Jest bardzo silnym utleniaczem, niektóre substancje organiczne w zetknięciu ze stężonym kwasem azotowym V ulegają samozapłonowi.

Zastosowanie

- Z kwasu azotowego(V) otrzymujemy ważne, łatwe rozpuszczalne sole azotany, estry (np. nitrogliceryna), a także związki nitrowe.
- Kwas azotowy jest konieczny do reakcji ksantoproteinowej - czyli reakcji charakterystycznej białek.
- HNO3 jest wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym; służy także do oczyszczania powierzchni metali.
- Kwas azotowy jest odczynnikiem często stosowanym w najrozmaitszych pracach laboratoryjnych.
- w chemii analitycznej wykorzystywany jest jako środek utleniający i do rozpuszczania metali
Na skalę techniczną duże ilości kwasu azotowego zużywa się do:
- produkcji azotanów będących nawozami sztucznymi
- produkcji materiałów wybuchowych
- nitrowania związków organicznych
- produkcji azotanów srebra dla przemysłu fotograficznego
- oczyszczania powierzchni metali
- produkcji paliw rakietowych
- produkcji środków farmaceutycznych
- produkcji barwników