Definicje opinii publicznej

Opinia publiczna - poglądy, nastawienia, oceny dotyczące aktualnego, ale określonego przedmiotu (wartości) lub określonej osoby i jej sposobu zachowania się, formułowane i przekazywane sobie przez członków publiczności, skupione wokół osądzonej wartości lub osoby.

Jej znaczenie polega na tym, że dysponuje ona sankcjami, a przez to powoduje reakcje grup i środowisk na zachowanie się danej osoby w sytuacjach uznawanych za ważne dla danej grupy lub środowiska.

1. Obowiązująca definicja opinii publicznej
Opinia publiczna - suma odpowiedzi udzielanych w reprezentatywnych sondażach

Definicja ta jest popierana przez większość badaczy. Pozwala przeprowadzić systematyczne i wymierne badania i odpowiada przyjętemu ideałowi demokracji indywidualistycznej, gdzie wszyscy obywatele mają swoje zdanie na każdy temat.

Czasem krytykowane jest nadmierne zaufanie do badań opinii publicznej, zdolność sondaży do operowania wystarczająco neutralnymi pytaniami. Wątpliwości dotyczą też tego, czy rzeczywiście obywatele mają ustalone opinie, które można porównywać wedle wymiernych kryteriów.

2. Oświecona opinia publiczna
Koncepcja ta próbuje wykroczyć poza widoczną powierzchowność częstych odpowiedzi na pytania sondażowe, orientując się na to, co opinia publiczna mogłaby orzec, gdyby była racjonalna i wystarczająco poinformowana.

Ludzie niekoniecznie pragną tego, czego wydaje im się, że chcą w danych okolicznościach. Często, gdyby byli lepiej poinformowani, udzieliliby innej odpowiedzi, inaczej zagłosowaliby. Nie można jednak zrównać osób "dobrze poinformowanych" z "oświeconymi", bo wysoki poziom wiedzy politycznej może wiązać się z czymś innym niż oświecenie. Jednak posiadane informacji jest istotnym wskaźnikiem oświecenia.

3. Opinia publiczna jako opinia ukryta
V. O. Key (1961) zdefiniował opinię publiczną jako "takie sądy osób prywatnych, z którymi rządzący w swojej ocenie winni się liczyć". Wprowadził on pojęcie "opinii ukrytej", która jest "jedynym rodzajem opinii, która realnie zmusza, by się o nią troszczyć". Opinia ukryta wychodzi na jaw podczas najbliższych wyborów i grozi usunięciem urzędujących polityków z zajmowanych stanowisk.

Zdaniem Key'a odpowiadanie na ankiety nie daje żadnych wskazówek jak opinia ukryta przełoży się na głosy. Opinia publiczna nie musi przybierać jakiejś wyrazistej podstawy, nie musi jej uchwycić żaden sondaż. Politycy muszą przewidywać, odwołując się do reakcji społecznych na wcześniejsze wydarzenia i wystąpienia opozycji, jak ukształtuje się opinia w przyszłości.

Żadna z koncepcji nie może zgłaszać roszczeń do bezwzględnej wyższości.