Ważne postacie biorące udział w powstaniu listopadowym

Wysocki Piotr (1797-1874), podporucznik, założyciel tajnego sprzysiężenia niepodległościowego, inicjator Powstania Listopadowego. Od 1818 w wojsku Królestwa Polskiego. 1828 jako instruktor w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie założył tajną organizację niepodległościową zwaną potocznie Sprzysiężeniem Wysockiego, w której skład wchodzili podchorążowie i nieliczni przedstawiciele inteligencji warszawskiej. Wobec wykrycia organizacji przez tajną policję i groźby aresztowania, 29 listopada 1830 jej członkowie zdecydowali się na wystąpienie zbrojne, które stało się początkiem Powstania Listopadowego. W czasie powstania walczył w bitwie pod Grochowem (25 lutego 1831), uczestniczył w wyprawie generała Józefa Dwernickiego na Wołyń (kwiecień 1831). Wraz z jego korpusem przekroczył granicę austriacką. Powrócił do Królestwa i walczył w obronie Warszawy (wrzesień 1831). Po kapitulacji stolicy dostał się do niewoli, został skazany na karę śmierci, zamienioną na długoletnią katorgę na Syberii. 1857 powrócił z zesłania.

Chłopicki Józef Grzegorz (1771-1854), polski generał, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1792), Insurekcji Kościuszkowskiej (1794), w Legionach Polskich (1797-1806), dowodził Legią Nadwiślańską (1808-1811). W okresie Powstania Listopadowego, członek Rady Administracyjnej i naczelnik sił zbrojnych. 5 V 1830 został dyktatorem powstania. Zwolennik rokowań z carem, przeciwnik działań zbrojnych, wstrzymywał przygotowania wojenne. Jego polityka sprawiła, że po wkroczeniu armii rosyjskiej Iwana Dybicza powstańcy mogli przeciwstawić jej siedmiotysięczne, słabo uzbrojone siły. 17 I 1831 zrzekł się dyktatury. Ranny w bitwie pod Olszynką Grochowską. Po upadku powstania wyjechał do Krakowa.

Czartoryski Adam Jerzy (1770-1861), książę, polityk, dyplomata, mecenas literatury i sztuki. Uczestnik Powstania Listopadowego. Rzecznik rozwiązania sprawy Polski przy pomocy Rosji. Po III rozbiorze (1795) aktywnie uczestniczył w życiu politycznym Rosji jako doradca Aleksandra I, poseł, minister i senator. Uczestniczył w kongresie wiedeńskim z ramienia Rosji. Po wybuchu Powstania Listopadowego wszedł w skład Rządu Tymczasowego, a następnie Rządu Narodowego. Po klęsce wyemigrował do Francji, gdzie stanął na czele ugrupowania politycznego znanego pod nazwą Hotel Lambert. Możliwości odzyskania przez Polskę niepodległości upatrywał w konflikcie zbrojnym państw zachodnich z Rosją. Gorący orędownik niepodległościowych ruchów społecznych w Europie w okresie Wiosny Ludów. Organizator i patron polskich formacji wojskowych w wojnie krymskiej (1853-1856). Prezes Towarzystwa Historyczno - Literackiego i współzałożyciel Biblioteki Polskiej w Paryżu. Autor wielu pism politycznych, rozpraw, wierszy i poematów.

Krukowiecki Jan Stefan (1772-1850), działacz niepodległościowy, generał. Od 1792 w służbie wojskowej, początkowo w armii austriackiej (do 1794), następnie francuskiej (1806-1807), Księstwa Warszawskiego (1807-1814), Królestwa Polskiego (1815-1831), uczestnik wojen napoleońskich 1809-1812 i 1813. W powstaniu listopadowym dowódca piechoty, następnie gubernator Warszawy. W sierpniu 1831 wybrany przez Sejm na prezesa Rządu Narodowego. Występując jako przeciwnik lewicy, rozwiązał Towarzystwo Patriotyczne i ogłosił się dyktatorem powstania. Hamował rozwój walki powstańczej, dążył do zakończenia powstania w celu ratowania pozycji arystokracji. Po pertraktacjach z Iwanem Paskiewiczem podpisał akt kapitulacji Warszawy. Za postawę skrajnie konserwatywną w powstaniu odsunięty przez Sejm od władzy.

Prądzyński Ignacy (1792-1850), generał. Od 1807 w wojsku Księstwa Warszawskiego, uczestnik kampanii 1809 i 1812. W armii Królestwa Polskiego w kwatermistrzostwie generalnym, następnie wykładowca taktyki i fortyfikacji. 1822-1824 opracował projekt budowy Kanału Augustowskiego. Współzałożyciel Towarzystwa Patriotycznego (1821), więziony (1826-1829). W czasie Powstania Listopadowego podkomendant twierdzy Zamość, następnie kwatermistrz generalny Sztabu Głównego i dowódca korpusu inżynierów, w dniach 16-17 sierpnia 1830 naczelny wódz Powstania Listopadowego. Wybitny strateg, rzecznik zdecydowanych działań zaczepnych. Autor planów wojny z Rosją, częściowo wykorzystanych przez generała J. Skrzyneckiego. Dowodził w wygranej bitwie pod Iganiami (10 kwietnia 1831). Po upadku powstania w latach 1832-1833 na zesłaniu w Wiatce. 1834 powrócił do Królestwa Polskiego.

Skrzynecki Jan Zygmunt (1787-1860), polski generał, wódz naczelny w Powstaniu Listopadowym. W wojsku polskim od 1806, brał udział w wojnie z Austrią 1809. 1812 uczestnik kampanii moskiewskiej Napoleona I, odznaczył się w bitwie pod Możajskiem. 1812-1814 brał udział w walkach armii francuskiej na terenie Niemiec i Francji. Od 1815 w wojsku Królestwa Polskiego, awansował do stopnia pułkownika. 1825 zasiadał w sądzie wojskowym rozpatrującym sprawę oficerów - członków Towarzystwa Patriotycznego. Podczas powstania listopadowego dowodził brygadą, następnie dywizją piechoty. Wyróżnił się w bitwach pod Dębem Wielkim i Grochowem. Po bitwie grochowskiej, 26 lutego 1831 powołany przez sejm na stanowisko naczelnego wodza. Nie wierzył w zwycięstwo, próbował rokować z feldmarszałkiem Iwanem Dybiczem. Unikał decydującej bitwy, niwecząc plan strategiczny opracowany przez szefa sztabu generła Ignecego Prądzyńskiego. Osobiście odpowiedzialny za klęskę armii polskiej pod Ostrołęką (26 maja 1831). 12 sierpnia 1831 odwołany ze stanowiska naczelnego wodza, pięć dni później wydalony z wojska. Do 1839 przebywał na emigracji, m.in. organizował armię belgijską. Po powrocie osiadł w Krakowie.

Sowiński Józef Longin (1777-1831), polski generał. Absolwent Szkoły Rycerskiej w Warszawie. W powstaniu kościuszowskim (1794) podporucznik kawalerii narodowej, brał udział m.in. w obronie Warszawy i w wyprawie wielkopolskiej Jan Henryk Dąbrowskiego. Po klęsce powstania w służbie pruskiej (1799-1811), następnie w wojsku Księstwa Warszawskiego. Uczestnik wyprawy moskiewskiej 1812, pod Możajskiem stracił nogę i został wzięty do niewoli. 1813 zwolniony. W Królestwie Polskim od 1815 dyrektor Arsenału i od 1820 komendant Szkoły Aplikacyjnej. W Powstaniu Listopadowym szef Wydziału Artylerii Komisji Rządowej Wojny i dowódca artylerii garnizonu warszawskiego. Zginął 6 listopada w czasie rosyjskiego natarcia, dowodząc obroną reduty na Woli.