Wacław Potocki "Transakcja wojny chocimskiej" – przemowa Chodkiewicza.

Chodkiewicz swoją przemowę kieruje do wszystkich Polaków i Litwinów, którym drogie jest dobro ojczyzny – Polski. Do tych, którzy chcą zyskać sławę po zwycięskiej walce z najeźdźcami, którzy są odważni i bohaterscy. Chodkiewicz wzywa każdego patriotę, którego: „serce żywe i krew igra,...”, każdego sarmatę, który wychowany na rycerskich tradycjach stanie do walki.

Hetman Jan Karol Chodkiewicz był dobrym wodzem. Wiemy o tym z historii. Ale taki też obraz wodza przedstawia Wacław Potocki w „Wojnie chocimskiej”. Cechy charakteru przywódczego Chodkiewicza odnajdujemy w przemowie hetmana do rycerstwa, w której wódz wzywa żołnierzy do walki. Wskazuje on na postawę patriotyczną, którą cechuje się każdy sarmata. Wspomina rycerzom, co do nich należy, czego i kogo powinni bronić. Zwraca uwagę na to, że nie wygląd stanowi o wartości wojska, ale bojowe serce i dusza. Poganie wystrojeni w złociste ubiory nie mają tego serca do walki, co polska szlachta. Tamci to tylko rzemieślnicy, którzy myślą o własnej pracy i nie mogą równać się z polskimi wojakami. W ten sposób Chodkiewicz buduje morale swojego wojska.


Powołuje się też na sławną historię polskiego oręża, wspomina zwycięskie walki rycerzy Bolesława Chrobrego. To wszystko ma na celu podtrzymanie ducha bojowego Polaków.