Układ słoneczny

Układ słoneczny znajduje w galaktyce Drogi Mlecznej, w ramieniu Oriona. Składa się ze Słońca oraz dziewięciu planet, które możemy podzielić na dwie grupy: planety wewnętrzne i planety zewnętrzne. Planety wewnętrzne (licząc w kolejności od Słońca): Merkury, Wenus, Ziemia i Mars. Planety zewnętrzne: Jowisza, Saturna, Uran, Neptun i Pluton. Wszystkie one za wyjątkiem Plutona są tzw. gazowymi olbrzymami.



Słońce jest ogromną kulą zjonizowanych gazów o średnicy 1 392 000 km. Powierzchnia Słońca wynosi 6 087 miliardów km2, a objętość - 1 412 000 bilionów km3. Masa Słońca jest równa 1.989x1030kg, czyli 332 952 razy więcej od masy Ziemi. Słońce powoli wiruje wokół własnej osi wykonując jeden obrót w ciągu 25.38 dnia.
Jest ono gwiazdą tzw. Ciągu Głównego. Jako kula gazowa nie ma właściwie wyraźnie zarysowanej zewnętrznej granicy.
W 1919 roku Jean-Baptiste Perrin stwierdził, że źródłem energii słonecznej są reakcje termojądrowe, prowadzące do przemiany wodoru w hel. Słońce składa się w 70% z wodoru, w około 28% z helu, zaś na pozostałe 2% składają się m.in. takie cząstki, jak CN, C2, CH, NH, NO2, i inne. Synteza helu z wodoru we wnętrzu Słońca sprawia, że helu tam przybywa, a wodoru ubywa.

Merkury
Najbliżej Słońca leży, prawdopodobnie pozbawiony atmosfery przez słabą grawitację Merkury. Jego powierzchnię pokrywają liczne kratery uderzeniowe, między którymi przebiegają gładkie równiny. Średnia odległość od Słońca Merkurego wynosi 58 mln km, średnica 4840 km, masa 0,054 (1 = masa Ziemi). Merkury odznacza się dużymi wahaniami temperatury na powierzchni: od -180 do +430 C. Jego czas obrotu wokół Słońca wynosi 88 dni, a wokół własnej osi 59 dni.

Wenus
Wenus jest drugą planetą od Słońca. Jest najjaśniejszą z planet, najlepiej ją widać gołym okiem, ponieważ otaczające ją gęste chmury bardzo dobrze odbijają światło słoneczne, chociaż szczelnie zasłaniają powierzchnię planety. Gęsta atmosfera Wenus składająca się głównie z dwutlenku węgla, powoduje skomplikowane procesy chemiczne. Ich skutkiem jest tzw. Efekt cieplarniany – na Wenus panuje bardzo wysoka temperatura, która dochodzi nawet do 480C. Charakterystyczną cechą Wenus jest to, że obraca się w przeciwną stronę wokół własnej osi niż pozostałe planety, a trwa to 244 dni. Czas obrotu wokół Słońca wynosi 255 dni, średnia odległość Wenus wynosi 108 mln km. Jej średnica wynosi 12230 km, a masa 0,82 (1= masa Ziemi).

Ziemia
Ziemia jest największą z 4 planet wewnętrznych. Planeta ludzi, prawdopodobnie jedyna w Układzie Słonecznym, na której rozwinęło się życie. Atmosfera ziemska składa się głównie z azotu, tlenu i niewielkiego dodatku pary wodnej. Odległość Ziemi od Słońca wynosi 149 mln km, a średnica 12756 km. Jej czas obrotu wokół Słońca wynosi jeden rok, a wokół własnej osi 24 godziny. Ziemia ma jednego satelitę, jest to Księżyc.

Mars
„Czerwona planeta” pod wieloma względami przypomina Ziemię. Określenia „czerwona planeta” zawdzięcza jaskrawopomarańczowej powierzchni, pokrytej licznymi skałkami, wulkanami, wąwozami. Atmosfera marsjańska składa się głównie z dwutlenku węgla, który stanowi blisko 95% jej składu. Temperatura latem w Słońcu wynosi do +30C, zaś zimą przed świtem spada nawet do -100C. Średnia odległość Marsa od Słońca wynosi 228 mln km, czas obrotu wokół Słońca 687 dni, a wokół własnej osi 25 dni. Średnica Marsa to 6800 km. Ta planeta ma dwa setelity - Phobosa i Deimosa.

Jowisz
Ma największe rozmiary i masę wśród planet Układu Słonecznego: jego objętość jest 1300 razy większa od objętości Ziemi. Doba na Jowiszu trwa 10 godzin, czyli prawie 2,5 razy krócej niż na Ziemi. A czas obrotu planety wokół Słońca to 11,9 roku. Jowisz, otoczony wieńcem szesnastu satelitów, przypomina miniaturowy układ słoneczny. Przypuszcza się, że na planecie wieją bardzo silne wiatry, zauważono bowiem charakterystyczny, stale zmieniający wielkość, czerwony wir. Odległość Jowisz od Słońca wynosi około 778 mln km. Średnica jego to 142796 km.

Saturn
Saturn posiada co najmniej 18 księżyców i imponujący układ pierścieni. Pierścienie znajdują się wewnątrz tzw. granicy Roche'a. W obszarze tym nie mogą się znajdować żadne ciała o znacznych rozmiarach, ponieważ zostałyby rozerwane siłami przypływowymi planety. Największe fragmenty pierścieni mają rozmiary najwyżej 10 m, zaś grubość pierścieni nie przekracza 10 km. Odległość Saturna od Słońca wynosi 1425 mln km, a jego średnica 120660 km. Jego czas obrotu wokół własnej osi to 10 godzin. Saturn był najdalszą planetą Układu Słonecznego znaną w starożytności.

Uran
Uran odkryto w 1781 roku. Uran posiada 15 księżyców i układ pierścieni, ale na samej planecie nie dostrzeżono nic godnego uwagi. Sonda Voyager 2, przelatując obok Urana w 1986 roku, sfotografowała tylko kilka chmur metanowych. Najdziwniejszy jest natomiast charakter ruch wirowego planety. 2870 mln km to średnia odległość od Słońca, Uran obraca się wokół Słońca przez 84 lata, a wokół własnej osi przez 11 godzin.

Neptun
Neptun wielkością i budową przypomina swego sąsiada – Urana. Odkryto go w 1846 roku. Jaskrawo błękitny kolor jego atmosfery pochodzi od metanu. Na Neptunie wieją najszybsze wichry Układu Słonecznego - ich prędkość dochodzi do 2200 km/godz. Wokół Słońca obraca on się przez 164,8 roku, a wokół własnej osi przez 14 godzin. Średnica Neptuna wynosi 50460 km, zaś odległość od Słońca 4497 mln km.

Pluton
Pluton jest najtrudniejszą do zaklasyfikowania planetą. Odkryto go dopiero w 1930 roku. Pluton ma niewielkie rozmiary, nie jest zbudowany z gazów, a jego jedyny księżyc, Charon, jest niemal tak duży jak sama planeta. Jedno okrążenie Słońca trwa 248,5 roku, a 6 dni trwa obrót wokół własnej osi. Pluton jest oddalony od Słońca o 5907 mln km. Jego średnica to 2302 km. Porusza się on po niesymetrycznie usytuowanej orbicie.

*w załaczniku praca z oprwą graficzną