Mieszko I

Dane personalne

Niewiadomo kiedy urodził się Mieszko, zwany Pierwszym. Nieznane są także personalia jego matki. Wiadomo jedynie, że ojcem był Siemomysł, władca Polan. Miał siedem żon, gdy był jeszcze poganinem, następnie poślubił Dobrawę, a po jej śmierci Odę. Był ojcem licznej gromady dzieci. Z imion znamy jedynie Bolesława, zwanego Chrobrym (syn Dobrawy) oraz Mieszka, Świętopełka i Lamberta (synowie Ody). Mieszko I zmarł 25 maja 992 roku.

Mieszko I władcą zjednoczonych plemion - ok.960

Przed rządami Mieszka I państwo polskie było podzielone na wiele ziem, na których panowali osobni władcy. Pierwszym powstałym plemionom było państwo Polan. Należało ono do najbardziej zorganizowanych. Położenie miały bardzo korzystne, gdyż nie sąsiadowało z żadnym potężnym państw. Twórcami państwa polan byli wg legendy Siemowit, Lestek i Siemomysł. Niestety nie zachowały się żadne dokumenty ani źródła, z których moglibyśmy czerpać informacje dotyczące ich panowania. Około 960 roku Mieszko I podjął próbę zjednoczenia sąsiadujących ze sobą plemion. W jego posiadaniu była już Wielkopolska i Kujawy, które otrzymał od swoich przodków. Następnie podbił Pomorze Zachodnie i Gdańskie, a później, pod koniec swojego życia, przyłączył Małopolskę, którą odebrał Czechom. W tamtym okresie także przyłączył Małopolskę. Państwo Mieszka I obejmowało obszar około 250 km². Tereny Polski rozciągały się wtenczas od Odry na zachodnie po Bóg na wschodzie, od Bałtyku na północy do południowej granicy, którą stanowiły Karpaty.

Plemiona na ziemiach polskich:



ZIMIE STOLICA PLEMIONA
Wielkopolska Poznań Polanie
Małopolska Kraków Wiślanie
Mazowsze Płock (Warszawa od XVIIIw.) Mazowszanie
Śląsk Dolny Wrocław Ślężanie
Śląsk Górny Opole (Katowice od XIXw.) Opolanie
Pomorze Gdańskie Gdańsk Pomorzanie
Pomorze Zachodnie Szczecin

Organizacja państwa polskiego

Najliczniejszą grupą społeczną w państwie Mieszka I byli wolni chłopi (kmiecie), uprawiający własną ziemię. To na nich spadał obowiązek utrzymywania państwa. Cześć swoich plonów musieli oddawać państwu jako daninę. O sile militarnej państwa decydowała drużyna książęca - grupa ludzi zawodowo zajmująca się wojaczką. Władca płacił im żołd i roztaczał opiekę nad ich rodzinami. Reszta ludności zobowiązana była do świadczeń na rzecz księcia, jego drużyny i urzędników. Istniały całe osady specjalizujące się w produkcji określonych produktów, tak zwane wsie służebne (np. Świniary hodowali świnie, Szczytniki wyrabiali tarcze i inne elementy uzbrojenia, Garbary garbowali skórę, Szewce, Kowale). Za panowania Mieszka na terenie państwa powstało wiele grodów, którymi zarządzał komes. Swoje siedziby mieli w nich władcy, tu sprawowali sądy. Były także miejsca, gdzie ludność z okolic chroniła się w razie konfliktów zbrojnych. Przez Polskę przechodziło wiele szlaków handlowych, dzięki czemu rozwinął się handel na naszych ziemiach. Wywożono z kraju bursztyn, futra, niewolników, sól (wydobywana na Kujawach i w okolicach Kołobrzegu), przywożono natomiast sukno, wyroby rzemieślnicze, narzędzia i ozdoby.

Przymierze z Czechami - 965

Mieszko posiadając jedynie zimie Wielkopolski i Kujaw oraz Mazowsza nie stanowił żadnego zagrożenia dla przygranicznych państw. Zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że mogą go one szybko pokonać. Miał do wyboru: albo wybrać przymierze z Rzeszą, która podporządkowałaby sobie Polskę, albo z Czechami, z którymi mógłby współpracować na w miarę równych warunkach. Wiadomym było, że zdecyduje się na układ z Bolesławem Czeskim, władcą katolickich Czech. Na mocy zawartego porozumienia miedzy Mieszkiem a Bolesławem w 965 roku, postanowiono: » połączenie ziem przez ślub z córką Bolesława, Dobrawą » przyjęcie przez Mieszka i jego naród religii chrześcijańskiej » ziemie sporne należeć będą do Czech » Bolesław zobowiązał się do pomocy zbrojnej Mieszkowi w walce z poganami » zawarto układ handlowy o wymianie towarów » zobowiązano się do wysyłania misjonarzy w celu akcji chrystianizacyjnej na Związek Wielicki i Prusy » zagwarantowano pomoc w tworzeniu organizacji państwa Mieszka

Chrzest Polski - 966

Na ziemiach polskich nadal czczono bogów słowiańskich i wyznawano religię słowiańską. Wg niej dusze po śmierci odlatują z wiatrem, ale mogą powracać. By mogła się ona posilić, zostawiano dla niej żywość. Bogom składano ofiary na wolnym powietrzu: na polanach lub nieporośniętych szczytach gór. Najsławniejszym takim miejscem kultu była Łysa Góra. Z dawnych wierzeń Słowian wywodzą się takie obrzędy jak obyczaj sobótkowych ognisk i wianków w Zielone Świątki lub w noc świętojańską, zdobienie wielkanocnych pisanek, topienie Marzanny. Z kolei latawiec, ulubiona zabawka wielu dzieci, to wspomnienie ognistego ducha latającego i przynoszącego ludziom bogactwo. Świątynie pojawiły się dopiero pod sam koniec wierzeń słowiańskich i zostały szybko zniszczone przez misjonarzy, którzy nawracali pogan na chrześcijaństwo, dlatego też niewiele z nich przetrwało do dzisiejszych czasów. Słowianie czcili bóstwa utożsamiane głównie z siłą przyrody. Najważniejsi bogowie:
Perun - władca burzy i błyskawicy, czuwał nad porządkiem świata; od jego imienia pochodzi słowo "piorun".
Swaróg - bóg słońca
Swarożyc - bóg ognia domowego
Świętowit - bóg o czterech twarzach skierowanych w cztery strony świata, czczony głównie w Arkonie na wyspie Rugii
Trzygłów - czczony w Szczecinie i Brennie na Połabszczyźnie

Powodem do zawarcie w/w unii z czechami były także najazdy zbrojone ze strony Związku Wielickiego i Czechów pod pretekstem nawracania pogańskich plemion. Rzeczywiście, w X w. Kiedy większość europejskich państw przyjęła wiarę katolicką, plemiona polskie nadal czciły bóstwa słowiańskie. Tak więc pokój z Czechami spowodowany był również pragnieniem zagwarantowania sobie bezpieczeństwa. W tym celu jednakże Polska musiała przyjąć chrześcijaństwo.

Oficjalny chrzest Polski nastąpił w 966 roku, kiedy to na wiarę chrześcijańską przeszedł władca Polski i jego dwór. Niewiadomo dokładnie gdzie odbyła się ceremonia chrztu, być może na Ostrowie Lednickim niedaleko Gniezna albo na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Wśród ludu akcje chrystianizacyjne nie przebiegały jednak zbyt szybko i długo jeszcze ludzie czcili dawnych bogów. Utworzono także biskupstwo w Poznaniu, na czele którego stanął biskup Jordan, który dzięki zręcznej polityce Mieszka I podlegał nie cesarzowi Rzeszy, ale bezpośrednio papieżowi. Nowa religia stopniowo zaczęła zjednaczać kraj. Kościół wspierał władcę, gdyż był od niego zależny, natomiast władca potrzebował duchowego wsparcia.

Przyjęcie chrztu przez Polskę miało dla naszego kraju pozytywne skutki. Przed wszystkim państwo Mieszka I zaczęło liczyć się wśród krajów europejskich. Rozwijało się budownictwo murowane. Na ziemie polskie przybywali duchowni znający oficjalny język krajów zachodnich - łacinę.

Stosunki z Niemcami

Mieszko I uważany był za przyjaciela Ottona I, cesarza Rzeszy Niemieckiej, z którym wybierał się na wyprawy przeciwko Wieletom zamieszkujących tereny na północ od Rzeszy i na północny-zachód od Polski, zwane Związkiem Wielickim. Dobre stosunki jednak nie przeszkodziły cesarzowi nałożyć na Mieszka I obowiązku płaceniu trybutu - daniny, którą składano w kruszcu lub w pieniądzach albo w naturze w postaci bydła, z ziem polskich na rzecz Rzeszy.

Poparcie cesarza nie uniemożliwiło jednak najazdu na nasz kraj niemieckich feudałów. W 936 roku słowiańscy Redarowie dowodzeni przez saskiego grafa Wichmana najechali na Polskę. W walkach poległ nie znany z imienia brat Mieszka. W kilka lat później polski władca pokonał Wichmana i zabił, a jego zbroję przesłał cesarzowi. Następnie Hodo, który władał sąsiadującą z państwem Mieszka Marchią Wschodnim, w 972 roku najechał na Polskę i poniósł klęskę w bitwie pod Cedynią 24 czerwca 972 roku. Zwycięstwo Mieszka umocniło jego panowanie na Pomorzu Zachodnim oraz zabezpieczyło granice zachodnie. Mieszko jednakże, nie chcąc aby stosunki z Rzeszą uległy pogorszeniu, musiał pozostawić na dworze cesarskim swojego syna, Bolesław jako zakładnika. Wyrazem bliskich związków Mieszka I z cesarzem było drugie małżeństwo władcy z Odą, córką jednego z margrabiów niemieckich oraz egzotyczny podarunek Mieszka I dla małoletniego Otto III - wielbłąd.

Testament Mieszka I - 992

W 990 roku Mieszko I zerwał przymierze z Czechami, przyłączając na stałe ziemie Śląska do terenów Polski. Nie wiadomo czy to on, czy dopiero Bolesław Chrobry przyłączył ziemie krakowską. W każdym razie fakt pozostaje faktem, ze Mieszko I pozostawił dobrze rozwinięte, zjednoczone i bogate ziemie państwa polskiego swojemu następcy, Bolesławowi Chrobremu.

Mimo iż tak długo dążył do zjednoczenia wszystkich ziem w jeden kraj, to na podstawie swojego testamentu, zwanego Dogome iudex, dzieli Polskę: dla Bolesława oddaje Śląsk i Mazowsze, a dla pozostałych synów - resztę ziem, nad którymi władzę miała sprawować ich matka, Oda, aż do uzyskania przez nich pełnoletności. Określa także w nim granice Polski oraz, co najważniejsze, oddaje siebie i Polskę pod opiekę papieżowi i zobowiązuje się do płacenia mu w zamian za opiekę, daniny. W tym samym roku umiera, a na czele państwa staje Bolesław Chrobry, po uprzednim wygnaniu macochy i przyrodnich braci.