Atmosfera

Atmosfera – najbardziej zewnętrzna powłoka Ziemi, składa się z mieszaniny gazów i aerozoli czyli z powietrza atmosferycznego.

Składniki gazowe:

Stałe: Azot, tlen, argon, neon, hel, krypton, wodór

Azot – 78,8 %
Tlen – 20,95 %
Argon – 0,93 %
Neon – 0,002 %
Hel – 0,0005 %
Krypton – 0,0001 %
Wodór – 0,00005 %

Zmienne (zależą od wielu czynników antropogenicznych I naturalnych):

Para wodna (ok. 4%)
Dwutlenek węgla (0,03%)
Tlenek węgla
Dwutlenek I trójtlenek siarki
Tlenki azotu
Ozon

Aerozole (drobne cząsteczki stałe I ciekłe rozproszoszone głównie w dolnych warstwach atmosfery)
Pyły pustynne
Pyły wulkaniczne
Pyłki roślin
Spory I zarodniki
Bakterie I przetrwalniki
Kryształki soli
Zanieczysczenia przemysłowe (pyły, popioły)

Azot – obniża stężenie tlenu, co wpływa na spowolnienie procesów spalania I przemiany materii, bierze udział w procesie wytwarzania białka w roślinach np. Rośliny motylkowe mają zdolność pobierania bezpośrednio z atmosfery (przy pomocy bakterii symbiotycznych)

Tlen – gaz niezbędny dla przebiegu wielu procesów np. oddychania, spalania oraz butwienia.

Zmienne składniki atmosfery – pełnią bardzo ważną rolę w procesach zachodzących w atmosferze jak np. opady atmosferyczne czy powstawania efektu cieplarnianego.

BUDOWA ATMOSFERY:

Dolna granica atmosfery – litosfera i hydrosfera.
Górna granica atmosfery – jonosfera

Warstwy atmosfery:

Troposfera – znajduje się w bezpośrednim kontakcie z powierzchnią Ziemi.
Największa grubość – 17 – 18 km. (nad równikiem), 7 km. (nad biegunami)
Temperatura – górna granica troposfery w strefie międzyzwrotnikowej: -70 do -80oC a nad biegunami od: -45 do -70oC

Tropopauza - Temperatura w tropopauzie jest stała w przekroju pionowym. Oddziela troposferę od stratosfery.

Stratosfera – sięga do wysokości 50-55 km. a jej dolną granicą jest tropopauza a górną stratopauza.

Stratopauza – Dolna część stratosfery. Panuje w niej bardzo niska temperatura. Od wysokości ok. 25 km następuje szybki wzrost temperatury. W górnej części osiąga 0 stopni.

Ozonosfera – Jest warstwą ciepłą dlatego że większość promieni słonecznych które zatrzymuje zostają w niej. Jest cienka i bardzo mało trwała a do jej niszczenia przysługują się m. In. freony i inne gazy zawierające brom i/lub chlor.

Mezosfera – rozciąga się od ok. 50-55km do 85km. Temperatura w niej gwałtownie spada wraz z wysokością (do -80 stopni).

Menopauza – temperatura spada do ok. -100 stopni.

Termosfera – znajduje się nad menopauzą i cechuje ją wzrost temperatury wraz z wysokością. Temperatura rośnie tam do ok. 1000 stopni w górnej granicy która jest ok. 800 km nad powierzchnią Ziemi. Tak wysoka temperatura jest efektem pochłaniania promieni słonecznych (krótkofalowych i długofalowych) przez zjonizowane gazy.

Jonosfera – W tej warstwie występują zorze polarne które są wynikiem świecenia rozrzedzonych gazów (zjonizowanych atomów azotu i tlenu).

Egzosfera – zewnętrzna warstwa atmosfery. Charakteryzuje się ona ucieczką cząstek gazów. W tej warstwie temperatura spada wraz z wysokością, co jest efektem znacznego rozrzedzenia powietrza. Na granicy z przestrzenią międzyplanetarną temp. Spada do -273,2 stopni czyli do 0 w skali Kelwina.