MONARCHIA KAROLA WIELKIEGO . IDEE, STRUKTURY, FUNKCJE.

Monarchia Karola Wielkiego wywodzi się od państwa Franków. Twórcą monarchii frankijskiej był Klodwig Merowing Po upadku Cesarstwa Rzymskiego tereny Galii zostały zajęte przez Franków. Państwo Franków było patrymonium (ojcowizną). Zajmowanie Galii było b. łagodne , często za aprobatą ludności. Dodatkowym czynnikiem zespalającym zamieszkałą ludność z przybyszami było przyjęcie przez Klodwiga wiary chrześcijańskiej obrządku katolickiego (496). Stworzyło to pewną wspólnotę światopoglądową między rządzącymi a rządzonymi - ludnością gallorzymską. W okresie monarchii frankijskiej wykształcił się podział państwa na hrabstwa. Hrabia był urzędnikiem reprezentującym władzę w terenie (miał władzę sądowniczą, mógł egzekwować podatki ) Wykształciły się również urzędy centralne. Najważniejszym z nich był urząd Majordoma. (usługi urzędników wynagradzano ziemią, a ściślej rzecz biorąc daninami, które z tej ziemi pochodziły) Sama ludność posługiwała się różnymi prawani (prawo było osobowe) Ludność romańska prawem rzymskim z lokalnymi odmianami, Frankowie prawem salickim. Z czasem władza Merowingów zaczęła słabnąć, a rzeczywistą władzę zaczęli przejmować Majordomowie.



Założycielem następnej dynastii - Karolińskiej został Pepin z Heristalu. Jego syn Karol Młot zdobył sobie wielki prestiż i uznanie ponieważ pokonał Arabów w bitwie pod Poitiers (732) . Syn K. Młota Pepin Krótki (Mały) wsławił się tym, że przejął władzę monarchiczną z rąk Merowingów.A było to mniej więcej tak : Papież był zagrożony przez plemiona Longobardów, które w czasie Wędrówek Ludów (V - VI w)zajęły dolinę rzeki Pad w Italii na płw. apenińskim. Longobardowie napastowali papieża, natomiast Bizantyjczycy nie byli w stanie dać mu osłony. Wtedy papież zwrócił się o pomoc do władcy Franków - Pepina Krótkiego. Pepin pokonał Longobardów, zaś z ziem położonych w okolicach Rzymu utworzył państwo kościelne pod również świecką juryzdykcją papieża. W zamian za tę przysługę Pepin zadał papieżowi zagadkę: "Kto powinien posiadać władzę, (1)czy ten kto posiada ją z mocy tradycji, (2) czy ten kto sprawuje realną władzę?" Odpowiedż papieża była przychylna dla Pepina (wybrał 2), został on ukoronowany na króla, ale zmieniło się żródło władzy. Mianowicie dotąd żródłem władzy była tradycja, teraz była nim łaska boża. (Papież przyznając Pepinowi koronę wskazał również na to, że to właśnie papież jest dysponentem korony) Bóg wybiera władców,zaś widomą oznaką łaski bożej jest uroczysty obrzęd koronacji- koronacja ma charakter sakralny.



Następcą Pepina Krótkiego był Karol Wielki, który był dziedzicem posiadłości swego ojca. Objął on władzę w 768r.



POLITYKA K.WIELKIEGO



Jeśli chodzi o politykę zagraniczną prowadził on politykę ekspansji - na zach. pokonał Arabów, oparł granicę państwa o rzekę Ebro. Na wsch. pokonał plemiona koczownicze Awarów. Pobił również i włączył do swojego królestwa plemiona Sasów. Na płd.całkowicie pobił Longobardów i koronował się na ich króla. Potwierdził również swą opiekę nad państwem kościelnym. Najważniejszym osiągnięciem Karola było uzyskanie korony cesarskiej jako dziedzictwa imperium rzymskiego (800). Po pewnym czasie tytuł ten uznał też władca Bizancjum (cesarz wschodnio - rzymski)



POLITYKA WEWNĘTRZNA I FUNKCJE PAŃSTWA



W polityce wewnętrznej jak i zagranicznej Karol kierował się poczuciem misji. Uważał, że obowiązkiem władcy jest dopingować, by przez prawo stanowione, były realizowane i powszechnie przestrzegane prawa boże. Na zewnątrz uważał, że ma obowiązek szerzyć i bronić wiary chrześcijańskiej. Król winien być osobiście religijny i pobożny, ma obowiązek opiekowania się kościołem, ma obowiązek prowadzić swój lud drogą wskazaną przez Boga (prawo boże realizować prawem przez siebie stanowionym). Chrzest jest nie tylko sakramentem, ale też obywatelstwem dla społ.chrześcijańskiej- to daje uprawnienia władcy chrześcijańskiemu do:pilnowania poddanych (by przestrzegali przepisów kościelnych ), do prowadzenia wojny świętej z wrogami chrześcijaństwa, krucjaty dla celów słusznych, chrześcijańskich. W rządach wew. przyświecała mu realizacja państwa bożego na ziemi. Ulubionym redogiem Karola był św. Augustyn, który pisał iż granica między państwem bożym, a państwem ziemskim (doczesnym) przebiega w ludziach. Karol chciał to uczynić poprzez ludzi. Aby to zrealizować opiekował si kościołem, ale często wtrącał się w jego sprawy wew., a nawet usiłował decydować o dogmatach wiary. Wojny Karola z Sarecenami, poganami czy wrogami państwa miały charakter świętych wojen i dokonywały się w oparciu o liturgiczne obrzędy i modlitwy. Przymusowe nawracanie i chrzest Sasów w oczach Karola to zarówno rozszerzenie chrześcijaństwa jak i nadanie obywatelstwa.



W sensie prawnym nadal na terenie państwa funkcjonowało prawo osobowe (człowieka sądzono wg. prawa do którego należał (Franków- prawem salickim, ludnośc romańską - rzymskim) z tym, że żródłem prawa terytorialnego były tzw. kapitularze karolińskie. Były to rozporządzenia władcy dotyczące wszystkich jego poddanych, a ogłaszane na wiecach połączonych z przeglądem wojsk. Na takich wiecach władca uzgadniał swoje decyzje z możnymi i urzędnikami, po czym je spisywano (kapitularze) i pełniły one rolę ustaw królewskich. Władca był nominalnie właścicielemm całej ziemi, a ludzie, którzy tam mieszkali zobowiązani byli do daniny i posługi, w zamian za to mogli oczekiwać pokoju, czyli ochrony od zagrożenia zew. i sprawidliwości czynionej przez króla.



Bardzo istotnym elementem władzy była armia. Nie każdego było stać na kosztowną służbę wojskową. Ci, których nie było stać oddawali się w opiekę możnych. Władca wynagradzał swoich urzędników dobrami nadawanymi im z domeny królewskiej- beneficjami. Biskupi i opaci byli mianowani przez władcę. Biskupstwa i opactwa posiadały immunitety. (immunitet zwalniał od ponoszenia większości świadczeń na rzecz państwa, ale dygnitarze kościelni byli zobowiązani do pomocy wojskowej, co oznaczało, że wzywali oni pod broń własnych wasali.)



ORGANIZACJA PAŃSTWA KAROLA WIELKIEGO



Najważniejszym urzędem był urząd Palatyna (zarządzający pałacem). Istniały inne urzędy centralne: - biskupi, opaci (królewscy urzędnicy). W terenie władzę reprezentowali : hrabiowie (700 hrabstw), którzy w imieniu króla wzywali corocznie ludzi wolnych pod broń i przewodniczyli sądom, margrabiowie, którzy stali na czele tzw.marchii. Mogli prowadzić politykę zagraniczną i dysponowali siłą zbrojną. Uposażeniem urzędników były dowody związane z władaniem ziemi.



Karol dbał o rozwój nauki i kultury, mówi się nawet o renesansie karolińskim. Po śmierci Karola (814) władzę objął jego syn Ludwik zwany Pobożnym (814-840).



Monarchia Karola była patrymonium. Poszczególne ziemie monarchii różniły się od siebie gospodarką, strukturą społeczną, tradycjami, ale łączyła je wspólnota wiary i cesarskiej korony.



Po śmierci Ludwika władza rozpadła się i terytorium podzieliło się na trzy części pomiędzy 3 synów Ludwika ( traktat w Verdun - 843 r.) : Ludwik Niemiecki dostał terytoria germańskie (państwo wsch. frankijskie ), Karol Łysy dostał państwo zach. frankijskie (ludność romańska ) , Lotariusz część środkową z tytułem cesarskim. Prowincja Lotariusza nie stanowiła jednolitej całości ani pod względem geograficznym ani etnicznym.



Po śmierci Lotariusza państwo jego rozpadło się i w ten sposób dokonał się podział dziedzictwa K.Wielkiego na Francję, Niemcy i Włochy. Podziałowi temu odpowiadało także kształtowanie się 3 odrębnych języków: na bazie romańskiej wytworzył się jęz. francuski i włoski, na bazie germańskiej niemiecki. Stały się one podstawą powstania 3 odrębnych narodowości.