Sieć transportowa

Gęstość linii kolejowych we wszystkich trzech województwach jest mniejsza niż przeciętna w Polsce. Największa jest w łódzkim, najmniejsza w podlaskim. Gęstość dróg jest również największa w województwie łódzkim i przewyższa średnią krajową. Głównymi węzłami drogowymi są stolice województw. Różnice układu oraz gęstości sieci drogowej i kolejowej w poszczególnych województwach wynikają z odmienności ich dziejów.

Przez województwo łódzkie przebiegają trzy główne kolejowe szlaki tranzytowe: linia warszawsko-wiedeńska, przedwojenna magistrala węglowa Śląsk-Porty i zbudowana w latach siedemdziesiątych XX w. Centralna Magistrala Kolejowa łącząca Śląsk z Warszawą. Sama Łódź leży z dala od skrzyżowania ważnych linii kolejowych, konieczne jest zatem zwiększenie jej dostępności poprzez rozwój infrastruktury transportowej. Znaczne bezrobocie powoduje, że wielu łodzian pracuje w Warszawie. Dzięki planowanej modernizacji linii kolejowej łączącej Warszawę i Łódź (tzw. szybka kolej) czas dojazdu skróci się do godziny. W województwie łódzkim krzyżuje się wiele dróg kołowych, są one jednak w złym stanie technicznym mimo prób przebudowy i modernizacji. Z powodu wzrostu liczby samochodów i natężenia ruchu na ważniejszych trasach konieczna jest budowa nowoczesnych dróg. W przyszłości na terenie województwa łódzkiego mają krzyżować się autostrady A1 (z północy na południe kraju) i A2 (ze wschodu na zachód).

Województwo mazowieckie wyróżnia się dobrymi połączeniami kolejowymi z najważniejszymi miastami w Polsce, a w relacjach międzynarodowych: z Berlinem, Moskwą, Wiedniem, Budapesztem i Pragą. Najważniejszy jest szlak komunikacyjny Berlin–Moskwa. Zarówno linie kolejowe, jak i drogi łączące szybko rozwijającą się gospodarczo aglomeracją warszawską z innymi częściami Polski i z zagranicą wymagają jednak gruntownej modernizacji. Konieczna jest też budowa dróg szybkiego ruchu i autostrad. W niedalekiej przyszłości ma powstać ekspresowa droga kołowa Via Baltica łącząca Warszawę z Helsinkami, której trasa będzie wiodła przez Litwę, Łotwę i Estonię. Projektowana jest też Via Intermare, która przetnie stolicą i połączy porty: nadbałtycki Gdańsk i czarnomorską Odessę (Ukraina).

Spośród trzech województw w województwie podlaskim sieć komunikacyjna jest rozwinięta najsłabiej. Mała gęstość dróg i linii kolejowych nie sprzyja rozwojowi społeczno-gospodarczemu. Część linii kolejowych zlikwidowano z powodu ich nierentowności. Ze względu na nasilenie międzynarodowego transportu samochodowego między Polską a Litwą (zwłaszcza po wejściu obydwu krajów do Unii Europejskiej) oraz Białorusią konieczne są: gruntowna modernizacja i rozbudowa szlaków transportowych województwa. W Polsce rośnie znaczenie transportu lotniczego, a to wymaga budowy nowych lotnisk, modernizacji już istniejących oraz poprawy jakości usług lotniczych. Największym lotniskiem w Polsce i jedynym o znaczeniu międzynarodowym w trzech województwach jest Międzynarodowy Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie na Okęciu (3,5 mln pasażerów rocznie). Obsługuje ono także krajowy ruch pasażerski. W 1992 r. lotnisko na Okęciu zmodernizowano i rozbudowano (powstał nowy dworzec pasażerski oraz nowoczesny dworzec towarowy – Terminal Cargo), lecz z powodu wzrostu przewozów konieczna jest dalsza jego rozbudowa. W Łodzi jest lotnisko krajowe Łódź-Lublinek, ale nie odgrywa ono w skali kraju znaczącej roli. W niedalekiej przyszłości planowana jest jego modernizacja oraz budowa lotniska cargo w Łasku, na południowy zachód od Łodzi. Transport śródlądowy w trzech województwach ma małe znaczenie. Główne rzeki są w większości nieuregulowane. Plany uregulowania Wisły budzą obawy przed zniszczeniem walorów przyrodniczych doliny tej rzeki. Niektórzy przyrodnicy uważają, że większą szansą dla regionu jest rozwijanie w dolinie Wisły turystyki kwalifikowanej (np. obozów ornitologicznych, przyrodniczych, szkół przetrwania) niż kosztowne inwestycje związane z regulacją rzeki, powodujące dodatkowe straty wynikające z dewastacji środowiska.