Alkohole

Alkohole są związkami organicznymi o ogólnym wzorze ROH, gdzie R jest grupą alkilową. Wszystkie alkohole zawierają w cząsteczce grupę hydroksylową (wodorotlenową) –OH, która jako grupa funkcjonalna określa charakterystyczne właściwości tej klasy związków.
Związki, w których grupa hydroksylowa przyłączona jest bezpośrednio do pierścienia aromatycznego, nie są nazywane alkoholami, lecz fenolami. Związki te wykazują właściwości bardzo odmienne od właściwości alkoholi.
Wzory alkoholi możemy otrzymywać ze wzorów odpowiednich alkanów, alkenów, Albinów i węglowodorów aromatycznych, zastępując atomy wodoru w grupach alkilowych grupami –OH. Alkohole zawierające w cząsteczce jedną grupę –OH noszą nazwę alkoholi monohydroksylowych, dwie grupy – alkoholi dihydroksylowych lub w skrócie dioli itd.
Nazwy systematyczne alkoholi tworzy się przez dodanie do nazwy macierzystego węglowodoru przyrostka –ol, oznaczającego obecność grupy hydroksylowej, i w razie potrzeby, lokantu określającego położenie tej grupy w cząsteczce. Lokant ten umieszcza sie przed nazwą i oddziela kreseczką.
Jeśli w cząsteczce jest obecnych kilka grup hydroksylowych ich liczbę określamy w ten sposób, że między nazwę węglowodoru i przyrostek –ol wstawiamy odpowiednią postać liczebnika: -di- dla dwóch, -tri- dla trzech, -tetra- dla czterech itd. Lokanty umieszcza się przed nazwą, oddzielając je od siebie przecinkami.
Najprostsze alkohole – metanol i etanol – nie mają izomerów, ponieważ wszystkie atomy wodoru w cząsteczkach metanu i etanu są równocenne. W przypadku propanu już tak nie jest. Zastąpienie grupą –OH atomu wodoru w jednej z grup –CH3 daje nam wzór alkoholu o nazwie 1-propanol, propanom zastąpienie atomu wodoru w grupie –CH2– wzór 2-propanol. Jest to izomeria położenia podstawnika (w tym wypadku – grupy –OH), będąca jednym z rodzajów izomerii strukturalnej.
W zależności od tego z iloma innymi atomami węgla połączony jest atom, przy którym znajduje się grupa hydroksylowa, mówimy o alkoholach pierwszo, drugo i trzeciorzędowych. Podział alkoholi pod względem rzędowości ma znaczenie ze względu na ich odmienne właściwości chemiczne ujawniane w niektórych reakcjach.