Science fiction a fantasy. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw podobieństwa i różnice w kreacji świata przedstawionego obu odmian gatunkowych.

Bibliografia:

I. Literatura podmiotu
1. Dukaj Jacek, Czarne oceany. Kraków: Wydawnictwo literackie, Sp. z.o.o. 2010
2. Lem Stanisław, Solaris. Warszawa: Mediasat, 2004
3. Piekara Jacek, Płomień i krzyż. Lublin: Fabryka Słów, 2008 s. 105-205
4. Piekara Jacek, Łowcy dusz. Lublin: Fabryka Słów, 2009 s. 81-131

II. Literatura przedmiotu
1. Lem, Stanisław. Fantastyka i Futurologia. T. 1. Warszawa: Agora 2009 s. 97
2. Sapkowski, Andrzej. Rękopis znaleziony w smoczej jaskini. Warszawa: Supernowa 2005
3. Sapkowski, Andrzej. Piróg albo Nie ma złota w Szarych Górach [online] [dostęp 23 lutego 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://sapkowski.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=205


Prezentacja:

Wprowadzenie
Science fiction jest literaturą, która pokazuje świat przedstawiony nierealny z punktu widzenia czytelnika, ale niesprzeczny z wiedzą naukową.
Literatura Fantasy różni się od science-fiction tym, że zachodzą w niej zjawiska nadprzyrodzone a wszystko co jest niewyjaśnione tłumaczy się magią. Oba te gatunki mieszczą się w pojęciu fantastyki.
Istnieje również gatunek który nazywa się Space opera, jest on czymś pomiędzy science-fiction i fantasy. Najlepszym przykładem są gwiezdne wojny które są osadzone w przyszłości z nowoczesnymi technologiami ale również istnieje w nim magia. Posiadają one zarówno cechy science-fiction jak i fantasy.
Świat przedstawiony reprezentuje bohaterów, zdarzenia, postęp technologiczny, czas i miejsce akcji.


Fantasy
„Wąż i gołębica” oraz „Płomień i krzyż” są opowiadaniami z serii o Inkwizytorze Mordimerze Madderdinie, napisanymi przez Jacka Piekarę, znajdują się one w książkach pt. „Łowcy dusz” wydane w roku 2006 i „Płomień i krzyż” tom 1 wydane w roku 2008.
Realia opowiadań „Wąż i gołębica” oraz „Płomień i krzyż” przybliżają nam alternatywny świat średniowiecza. W świecie Mordimera Jezus nie umarł na krzyżu, ale zstąpił z niego i surowo ukarał wszystkich którzy w niego zwątpili. Wiary strzegą inkwizytorzy Świętego Oficjum, tropiący i tępiący wszelkie odstępstwa od wiary, bez litości obchodzą się z czarownikami, demonologami oraz heretykami. Zadaniem inkwizytora nie jest odebranie życia, a doprowadzenie do oczyszczanie w ogniu płonącego stosu, które pozwoli ocalić nieśmiertelną duszę.
W opowiadaniu „Płomień i krzyż” Arnold Lowefell zostaje wysłany na misje uratowania dziewczynki która uwięziona po okrutnym buncie pospólstwa przeciwko baronom oczekuje na śmierć. Podczas misji spotyka niezwykłego chłopca który pilnował bezpieczeństwa dziewczynki. Został on przekazany Akademii Inkwizytorów aby szkolił się na Inkwizytora, następnie dziewczynka zostaje zaprowadzona przez Arnolda Lowefella do klasztoru Amszilas.

Ciekawostką jest imię przewodniczącego rebelią – Hakenkreuz co oznacza w języku niemieckim swastykę.

Świat wykreowany przez Jacka Piekarę jest niezwykle brutalny, najlepszym dowodem na to jest zachowanie zbuntowanych wieśniaków wobec Lorda Wittlebena, którzy po zdobyciu jego posiadłości nadziali go na rożen i upiekli jak wieprza.

W danym opowiadaniu ukazane są okoliczności w których główny bohater został Inkwizytorem, jest to chłopiec wychowany w klasztorze, bronił on Annę przed buntownikami. Arnold w trakcie podróży nadał mu imię Mordimer, pochodzi ono od jego byłego sługi Mortimera. Mordimer posiada wrodzony talent do magii, trafniejszym określeniem jest modlitwa ponieważ w opowiadaniu Jacka Piekary rozróżniamy dwa rodzaje magii, magię białą której moc pozyskujemy po przez modlitwę oraz magię czarną, herezje którą zyskujemy od demonów.
Jest to rzeczywistość pełna sekretów i tajemnic – Najczęściej niewyjaśnionych do końca, tak jak tajemnica Anny Matyldy. Przy końcu podróży do klasztoru Amszilas ujawnia się jej prawdziwe oblicze – stara i bardzo potężna wiedźma, Arnold nalegał na wyjaśnienia od mnichów z klasztoru, jednak nie uzyskał odpowiedzi na nurtujące go pytania.
Uważam, że w świecie pełnym ludzi prostych oraz wyedukowanych bardzo ważna jest umiejętność posługiwania się językiem. Mordimer zaprezentował nam to we fragmencie opowiadania „wąż i gołębica” kiedy chłopi ścigali kobietę ze znakiem węża i gołębicy. Wiedział on, że nie ma szans w bezpośrednim starciu więc powołał się na święte oficjum i zacytował „Kiedy ginie inkwizytor, czarne płaszcze ruszają do tańca”.
W świecie stworzonym przez Jacka Piekarę nie brakuje również intryg, najlepszym przykładem jest Baron Haustoffer który zabił przyprowadzoną przez Mordimera kobietę ze znakiem gołębicy i węża na ramieniu, a następnie zdecydował, że chce zostać ostatnim z tego rodzaju.
Świat w opowiadaniach „Wąż i gołębica” oraz „Płomień i krzyż” jest niezwykle brutalny, liczy się przetrwanie które może zagwarantować władza, spryt, posługiwanie się mieczem oraz językiem, odpowiedni dobór słów nie raz uratował życie głównemu bohaterowi. Jest to rzeczywistość pełna sekretów, tajemnic i intryg.
Science Fiction
Solaris – najbardziej znana powieść Stanisława Lema, zaliczana do klasyki gatunku science-fiction. Wydana w 1961 roku. Dzieło jest zapisem nieudanego kontaktu ludzi z obcą formą życia, akcja odbywa się w przyszłości. Tematyką powieści jest próba porozumienia się z oceanem na Solaris. Trzej naukowcy Sartorius, Snaut i Kelvin – są ostatnimi z grupy ludzi którzy próbowali dowieść, że ocean posiada świadomość i czy można się z nim porozumieć.
Tworzenie różnorakich kształtów, urządzeń i postaci przez ocean zwróciło uwagę naukowców na świadomą i celową działalność oceanu, na podstawie tego można było sformułować twierdzenie o obdarzeniu oceanu świadomością.
Solaris jest to powieść której świat przedstawiony podparty jest wiedzą pseudonaukową.
Dla uzyskania odpowiedniego efektu zbudowana została nowa dziedzina nauki – Solarystyka – zostało zadbane o szczegóły w celu zachowania pozorów naukowości, w powieści znajduje się rozdział poświęcony całkowicie Solarystyce, znajdują się w nim fikcyjni badacze, dzieła oraz ich streszczenia.
Myślący ocean na Solaris został opisany przy pomocy biologicznych terminów. Komentarz pierwszoosobowego narratora Krisa Kelvina zawierał wiele gorzkich słów na temat kryzysu nauki, która przestaje służyć czemukolwiek ze względu na to, że sami naukowcy mają problemy z porozumiewaniem się między sobą.
Człowiek na obecnym etapie rozwoju nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie: czy możliwe jest porozumienie się z cywilizacją o niewerbalnym systemie komunikacji.
Solaris ukazuje niewiarę w potęgę nauki, jest wyrazem ludzkich niemożliwości.

Zestawienie
Najwłaściwsze słowa obrazujące różnice między światami dwóch gatunków zostały wypowiedziane przez Stanisława Lema: „Jeśli bohater leci na latającym dywanie to mamy fantasy, a jeśli na stołku antygrawitacyjnym, to science-fiction”.
To właśnie różnice technologiczne są najprostsze do zaobserwowania.
Świat przedstawiony w fantasy przypomina średniowiecze, chłopi pracują własnymi rękoma, łopatami i widłami, nie używają maszyn ponieważ nie posiadają odpowiedniej technologii.
Inną widoczną różnicą technologiczną jest sposób podróżowania, w książkach Jacka Piekary bohaterowie przez większość czasu jeżdżą konno ale są też często zmuszeni do długiego i żmudnego marszu, istnieje też możliwość bardziej niezwykłych podróży np. Arnold Lowefell w czasach kiedy pałał się czarnoksięstwem potrafił latać.
W powieściach science-fiction podróże odbywają się zupełnie inaczej, w statkach kosmicznych w książce Stanisława Lema są to ciasne, mało komfortowe zasobniki natomiast w „Czarnych Oceanach” Dukaja podróże odbywają się w komfortowych, zaawansowanych technologicznie statkach.
Następną łatwą do zauważenia różnicą jest broń, w świecie stworzonym przez Jacka Piekarę używane są miecze, łuki i kusze, dla porównania w Lema i Dukaja używana jest broń bardziej zaawansowana taka jak pistolety gazowe, miotacze laserowe i broń palna.
Mimo, że w fantasy technologia nie jest zbyt zaawansowana w gatunku pojawia się inny rodzaj potęgi. Jest nią magia, uznawana za herezje i tępiona przez Inkwizytorów.
Po mojej wypowiedzi można wywnioskować, że pomiędzy gatunkami jest więcej różnic niż podobieństw. Choć oba gatunki wywodzą się od fantastyki to trwa między nimi nieustanny konflikt. Zwolennicy science-fiction twierdzą, że czytelnicy fantasy mają ułatwione zadanie ponieważ magia po prostu istnieje i nie trzeba jej rozumieć, a z kolei fani fantastyki wyśmiewają się z twierdzenia, że science-fiction jest lepsze, bo mówi o przyszłości i nauce.


Uzyskałem w tym roku 12 punktów, wypadła mi z głowy część prezentacje a zakończenie kompletnie improwizowałem. Uważam, że na spokojnie można uzyskać ich więcej :)