profil

Na podstawie fragmentów prozy Jerzego Andrzejewskiego, Zofii Nałkowskiej i Tadeusza Borowskiego przeanalizuj, w jaki sposób autorzy ci przedstawili wojnę i okupację.

poleca 88% 102 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Jerzy Andrzejewski, Zofia Nałkowska oraz Tadeusz Borowski w swoich utworach podejmowali tematykę wojenną oraz czasy okupacji. Opowiadanie Jerzego Andrzejewskiego „ Przed sądem” powstało w 1941 roku, natomiast „ Medaliony” Zofii Nałkowskiej opublikowane zostały w 1946 roku. Tadeusz Borowski w czasie wojny był więźniem obozów koncentracyjnych. Opowiadanie „ Proszę państwa do gazu” wydał w roku 1946.
W powyższym fragmencie „ Przed sądem” Jerzego Andrzejewskiego narrator jest trzecio osobowy, dysponuje pełną wiedzą o przeżyciach wewnętrznych bohatera: „ we własnym poczuciu zachował się w taki sposób, jak gdyby śnił sen niemożliwy do przerwania ”. Autor używa mowy pozornie zależnej, np. „ pomyślał tylko, że to, co przezywa, już nie może być snem. Lecz ból zatarł tą myśl, ledwie zdążyła przeniknąc w świadomość. Wszystko w nim stało się torturą. Nawet krzyk uwiązł w krtani. Miał takie wrażenie, jakby nagle stracił głos. I to wydało się najstraszniejsze ”. Świat ukazany jest z punktu widzenia bohatera, narrator wczuwa się w jego rolę, próbuje sobie wyobrazic, co czuje człowiek bity i torturowany. Proza Jerzego Andrzejewskiego nacechowana jest metaforami, porównaniami, występuje również nadużywanie zaimków.
Natomiast we fragmencie pt. „Dno” Zofii Nałkowskiej narrator jest pierwszoosobowy, posiada ograniczoną wiedzę o świecie przedstawionym. Tekst „ Dna” tworzą: mowa niezależna oraz narratorskie streszczenie tego, co mówi kobieta. W opowiadaniu Zofii Nałkowskiej dominuje tekst wypowiedzi bohaterki nad komentarzem narratora. Wypowiedzi narratora są suche, beznamiętne. Unika on komentowania słów bohaterki, wypowiadania uwag innych niż niezbędne w danej chwili.
W opowiadaniu Tadeusza Borowskiego, podobnie jak u Zofii Nałkowskiej narracja jest pierwszoosobowa. Autor stara się uprawdopodobnic domysł, że on sam występuje w roli Tadka – bohatera opowiadań. W powyższym fragmencie ukazana jest motywacja działania – kobieta, za wszelką cenę, nawet wyrzekając się dziecka, pragnie ocalic życie. Narrator nie potępia ani nie usprawiedliwia jej zachowania. Narracja w opowiadaniu Tadeusza Borowskiego „ Proszę państwa do gazu” pozbawiona jest komentarzy, które ingerowałyby w życie wewnętrzne postaci.
Podsumowując, autorzy w swoich tekstach na temat wojny ukazują różne możliwości kształtowania narracji. Jerzy Andrzejewski stosuje formy właściwe dla prozy psychologicznej. Zofia Nałkowska posługuje się technika zbliżoną do reportażu, natomiast Tadeusz Borowski odwołuje się do doświadczeń literatury behawioralnej.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty

Teksty kultury