Krokodyle i aligatory.

Krokodyle i aligatory to jedne z najbardziej niebezpiecznych zwierząt na świecie. Czając się pod powierzchnią wody, wyglądają jak kłody pokryte łuskami i opatrzone wielkimi zębami. Grupa gadów, do której należą krokodyle i aligatory, obejmuje także kajmany i gawiale. Gady te żywią się mięsem, a wśród ich ofiar są zarówno ryby, jak i bawoły, a nawet ludzie. Mimo agresywnego zachowania troskliwie opiekują się potomstwem. Żyją w jeziorach i rzekach w ciepłych zakątkach świata. Niektore gatunki wolą przybrzeżne wody mórz i ujścia rzek. Kształt pysk krokodyla zależy od rodzaju przyjmowanego pokarmu. Gawiale i krokodyle z Orinoko mają wąskie pyski, którymi łowią ryby. Pyski aligatorów i kajmanów są krótkie i szerokie, dostosowane do chwytania większych zwierząt, np. ssaków. Cechą odróżniającą krokodyle od aligatorów i kajmanów jest to, że ich czwarty ząb wystaje z dolnej szczęki nawet po zamknięciu pyska. Krokodyle prowadzą mało aktywny tryb życia. Rano rzeki są zimne, więc krokodyle często wygrzewają sie na brzegu. W nocy z kolei siedzą w wodzie, która nagrzała się w ciągu dnia i wolno oddaje ciepło. Otwarcie pyska pozwala im rano na rozgrzanie się, a w południe-na ochłodzenie. Dzieje się tak, ponieważ w jamie gębowej naczynia krwionośne znajdują się blisko powierzchni, co pozwala na szybką wymianę ciepła między krwią i otoczeniem. Samce krokodyli ryczą, gdy chcą przywabić samicę lub przepędzić inne samce. Krokodyl nilowy stara się zwrócić uwagę samicy, wypuszczając bąbelki pod wodą. Jeśli samica jest zainteresowana, podnosi głowę, otwiera pysk i wygina grzbiet. Samiec trze szczękami o jej grzbiet i obejmuje ją kończynami, po czym oboje opadają na dno rzeki. Po około 30 dniach samica składa jaja. Niektóre gatunki krokodyli, np. gawial gangesowy, rzadko wychodzą z wody. Inne, takie jak krokodyle błotne, mogą wędrować wiele kilometrów, gdy ich rzeka wyschnie. Na lądzie krokodyle posuwają się na brzuchach, odpychając się kończynami. Na dłuższych dystanasach przemieszczają się, unosząc ciało i ciągnąc za sobą ogon. Mniejsze gatunki i młode krokodyle potrafią galopować z prędkością nawet 17 km/godz. Krokodyle powstały około 200 mln lat temu i niewiele się od tego czasu zmieniły. Obok ptaków są najbliższymi żyjącymi krewniakami dinozaurów. Pierwsze krokodyle były podobne do dzisiejszych gawiali-miały długie, wąskie pyski i wystające zęby, służące do łapania ryb. Pyski przystosowane do zróżnicowanego pożywienia. Nozdrza i oczy krokodyli umieszczone są wysoko, dzięki czemu zwierzę może oddychać i obserwować otoczenie, będąc zanurzonym w wodzie, krokodyl zamyka podniebienie wtórne, by woda nie dostawała się do płuc. Gdy zanurza się całkowicie, zamyka nozdrza i uszy oraz wysuwa trzecią, przezroczystą powiekę, by chronić oczy. Młode krokodyle żywią się krabami, owadami i żabami. Większe jedzą padlinę, polują na ryby i czychają godzinami na pojawienie się większych ofiar-ssaków lub ptaków wodnych. Ofiarę chwytają mocnymi szczękami i wciągają pod wodę, by utonęła. Krokodyle nie potrafią przeżuwać, więc zdobycz ściskają zębami i potrząsają, rozdzielając ją w ten sposób na kawałki. Jeśli złamią zęby, na ich miejsce wyrastają nowe. Samice krokodyli niezwykle troszczą się o młode. Umieszczają jaja w ziemi lub w kopczykach z błota i roślin, gdzie utrzymują je w cieple i strzegą przed drapieżnikami. Po dwóch lub trzech miesiącach młode zaczynają wydawać dźwięki z wewnątrz jaj. Matka ostrożnie rozbija skorupki i przenosi młode do specjalnego miejsca, gdzi dalej się nimi zajmuje.