Przywileje szlacheckie

Przywileje szlacheckie

1228- Cienia (koło Kalisza)
Władysław Laskonogi obejmuje tron krakowski
-Obietnica zachowania immunitetów i rządzenia według rady biskupa i baronów

1291- Lutomyśl
Podczas obejmowania tronu krakowskiego przez Wacława II Czeskiego
-Obietnica obsadzania urzędów księstwa miejscowymi panami, płacenia zwyczajowego żołdu, nienakładania nowych podatków; gwarancja nienaruszalności nadań i przywilejów

1355- Buda (Węgry)
Ludwik Węgierski liczy na objęcie tronu polskiego po Kazimierzu Wielkim
-Zwolnienie szlachty od nadzwyczajnych podatków, król w podróży będzie się utrzymywać z własnych środków

1374- Koszyce
Ludwik Węgierski chce uśmierzać opozycję i zapewnić sukcesję którejś ze swych córek
-Pierwszy przywilej dla ogółu szlachty (w 1381 nastąpiło rozszerzenie przywileju na duchowieństwo), gwarantował królowi tylko jeden stały podatek (dwóch groszy z łanu chłopskiego); król zobowiązał się do niepowierzenia zamków i starostw osobom obcej narodowości

1388- Piotrków
Jagiełło naciskany przez szlachtę; potwierdzenie przywilejów andegaweńskich
-Król zobowiązuje się do wykupienia szlachcica, który trafiłby do niewoli podczas wyprawy poza granice kraju oraz do wypłacenia żołdu (3 grzywny od kopii) podczas wyprawy zagranicznej

1422- Czerwińsk
Jagiełło przed wyprawą krzyżacką 1422
-Nietykalność majątkowa bez prawomocnego wyroku, zakaz łączenia w jednym ręku urzędu sędziego i starosty; król musi uzyskać zgodę rady królewskiej na bicie monety

1423- Warta
Jagiełło pod naciskiem szlachty
-Dopuszczenie wykupu sołectw od sołtysów ,,krnąbrnych i nieposłusznych’’, ograniczenie przenoszenia się poddanych do miasta, wojewoda ustala ceny maksymalne w miastach

1430- Jedlnia
Jagiełło podczas starań o gwarancję sukcesji tronu dla syna
-Nemine captivabimus nisi iure victum- nietykalność osobista szlachty bez wyroku sądowego

1433- Kraków
Jagiełło podczas starań o gwarancję sukcesji tronu dla syna
-Dostojeństwa kościelne zastrzeżone dla szlachty

1454-Cerekwica i Nieszawa
Pospolite ruszenie niechętnie zebrane na początku wojny trzynastoletniej
-Zobowiązanie do nienakładania nowych podatków i niezwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików

1496- Piotrków
Przed wyprawą turecką Jana Olbrachta
-Najwyżej jeden chłop rocznie może opuścić wieś; mieszczanie nie mogą posiadać dóbr ziemskich; zwolnienia z ceł dla szlachty

1505- Sejm w Radomiu
Pod naciskiem szlachty obawiającej się wzrostu potęgi magnatów
-Anulowanie przywilejów Senatu ustanowionych w roku 1501; Nowe prawa i podatki mogą być stanowione tylko za zgodą Sejmu i Senatu

1520- Toruń, Bydgoszcz
Trwa kosztowna wojna z Zakonem; szlachta ma nadzieję, że przez ujednolicenie pańszczyzny ukróci zbiegostwo chłopów
-Obowiązkowa pańszczyzna w wysokości jednego dnia w tygodniu; wolna (tylko dla szlachty) żegluga po Wiśle; ograniczenie praw sądów miejskich, jeśli sprawcą przestępstwa popełnionego w mieście jest szlachcic