Krótka charakterystyka pierścienic - anatomia i funkcje układu ciała pierścienic - porównanie struktury i organizacji wtórnej jamy ciała u skąposzczetów i wieloszczetów

PIERŚCIENICE: Pojęcie Wtórnej Jamy Ciała
Przestrzeń między otrzewą ścienną a trzewną nosi nazwę wtórnej jamy ciała. U stawonogów w rozwoju zarodkowym nie wykształca się ona, lecz pęka w niektórych miejscach wyściółka mezodermalna. W wyniku tego wtórna jama ciała łączy się z pierwotną. W przypadku pęknięcia naczyń krwionośnych, krew nie płynie jedynie w naczyniach, ale wylewa się do jamy ciała, tworząc układ krwionośny otwarty.

Jama Ciała - Wtórna Jama Ciała (Celoma)
Wtórna jama ciała, zwana celomą, posiada własną wyściółkę, którą stanowi otrzewna (pochodząca od mezodermy). Wyróżniamy otrzewę ścienną (wyściela od wewnątrz jamę ciała, przylega do mięśni) oraz otrzewną trzewną (otacza jelito od strony jamy ciała).

Otrzewa Ścienna i Trzewna
Ściana naczyń krwionośnych ma pochodzenie mezodermalne. Otrzewa, która przylega do mięśni, nosi nazwę otrzewa ścienna, natomiast ta, która otacza jelito, to otrzewa trzewna.

Układ Pokarmowy
Układ pokarmowy składa się z: otworu gębowego, gardzieli (może być wysuwana lub nie, z zębami kutikularnymi lub szczecinkami), przełyku (do którego uchodzą gruczoły ślinowe, wapienne), wola (worek, w którym gromadzi się pokarm), żołądka (mały mięsisty do miażdżenia pokarmu lub z wyrostkami do gromadzenia pokarmu), jelita (które może mieć zwiększoną powierzchnię dzięki wpukleniu powierzchni - tzw. tyflosolis) oraz odbytu.

Układ Wydalniczy
Układ wydalniczy może być typu protonefrydium u pierwotnych, a u większości - metanefrydium. Zbudowany jest z rurki otwierającej się do jamy ciała lejkiem urzęsionym, a do środowiska zewnętrznego otworkiem wydalniczym.

Układ Krwionośny
Układ krwionośny jest zamknięty i podzielony na: naczynie grzbietowe (jedno, zdolne do kurczenia), naczynie brzuszne (dwa) oraz naczynia okrężne (leżące w przodzie ciała, kurczące się). U pijawek krew może zanikać. Krew składa się z osocza i ciałek krwi, które mogą być bezbarwne lub zawierać barwniki takie jak chlorokruoryna i hemoerytryna.

Układ Nerwowy
Układ nerwowy przybiera formę drabinki. Komórki nerwowe łączą się tworząc zwoje: mózgowe (dwa, nad przełykiem, mniejsze, zawierające ciała grzybkowate umożliwiające zapamiętywanie) oraz brzuszne (dwa, pod przełykiem, większe, z których odchodzą wypustki do zwojów leżących wzdłuż ciała).

Narządy Zmysłów
Wśród narządów zmysłów wyróżniamy świetlne, dotykowe i chemiczne.

Układ Rozrodczy
Wieloszczety posiadają układ rozrodczy rozdzielnopłciowy. Gonady powstają z nabłonka okołojelitowego i nie występują w każdym segmencie. Wyróżniamy segmenty: epitokiczne (z gonadą) oraz atokiczne (jałowe, bez gonad). Komórki rozrodcze opuszczają organizm poprzez pęknięcie jamy ciała, oderwanie się członów płciowych, metanefrydia oraz gonodukty (przewody wyprowadzające). Rozwój jest prosty, bez larw w przypadku skąposzczetów, natomiast wieloszczety przechodzą rozwój złożony z obecnością larwy trochofory.