HIV jako jeden z retrowirusów

Znane są dwa wirusy HIV: HIV-1 oraz HIV-2. HIV-1 występuje w 6 genotypach, oznaczonych literowo od A do F. Ostatnio stwierdzono, iż określone genotypy przeważają w pewnych regionach świata. W Azji i w Afryce np. dominuje genotyp C i E, a w Europie i Ameryce - B. Poza tym, ostatnio wykryto podtyp O.
HIV jest retrowirusem. Rodzina Retroviridae obejmuje trzy podrodziny: Oncovirinae, Spumavirinae i Lentivirinae. HIV-1 , HIV-2 oraz izolowany od małp STLV-III (simian T lymphotropic virus) należą do ostatniej z wymienionych podgrup. Wytworzenie kopii DNA odbywa się na matrycy RNA w procesie odwrotnej transkrypcji. Umożliwia to enzym o nazwie "odwrotna transkryptaza", zwany także rewertazą. Tak więc, przepływ informacji genetycznej odbywa się tu w kierunku: RNA -> DNA (do czasu odkrycia rewertazy znano tylko kierunek transkrypcji dziś określany jako klasyczny: DNA -> RNA).
Budowa HIV

Wirion HIV ma średnicę 110-130 nm (dla porównania: wirion wirusa B zapalenia wątroby, tzw. cząsteczka Dane'a, ma średnicę 42 nm). Cząsteczka wirusa ma kształt cylindryczny i budowę warstwową.
Dwie główne warstwy to rdzeń i otoczka. W rdzeniu znajduje się dwuniciowy RNA tworzący genom. Na RNA HIV znajduje się 10 tys. par zasad (tj. 10kD). W rdzeniu są umieszczone także enzymy niezbędne do wytworzenia potomnych cząstek wirusowych w procesie replikacji. Wśród nich jest już wyżej wymieniona rewertaza (a ponadto integraza i proteaza). Genom zawiera geny strukturalne i regulacyjne, a na obu końcach nici RNA, 5' i 3' (jak i prowirusowego DNA) znajduje się powtarzalne sekwencje końcowe LTR (long terminal repeats). Mają one właściwości, odpowiednio modulowania i zatrzymywania transkrypcji RNA.
W skład otoczki wchodzą glikoproteiny, o symbolach gp120 i gp41 (liczby oznaczają masę cząsteczkową w tys. daltonów, a więc gp41 to glikoproteina o masie 41 000 daltonów). Gp120 znajduje się na samej powierzchni wirionu. Jej poszczególne elementy strukturalne nie łączą się ze sobą, są natomiast połączone mostkiem dwusiarczkowym z gp41. Jedna cząsteczka wirusa HIV (wirion) zawiera około 500 struktur gp120. Gp41 jest nazywana białkiem przezbłonowym, ponieważ cząstki tej glikoproteiny są ułożone poprzecznie w stosunku do struktury otoczki wirusa. Zewnętrzna otoczka wirusa ma strukturę białkowo-lipidową. Jej ostateczna struktura kształtuje się podczas opuszczania komórki przez wirusa. W jej skład wchodzą także elementy komórkowe. Z tego powodu cząstka HIV może mieć na swojej powierzchni białka komórkowe, w tym np. cząstki układu zgodności tkankowej (MHC).
Białka będące produktami genów HIV mają właściwości antygenowe. Stymulują układ odpornościowy człowieka do syntezy przeciwciał skierowanych przeciwko odpowiednim epitopom. Ma to podstawowe znaczenie w rozpoznawaniu zakażeń HIV. Testy przesiewowe oraz bardziej złożone testy typu Western-blot polegają bowiem na wykrywaniu swoistych przeciwciał anty-HIV w surowicy badanej osoby. Są to nadal podstawowe metody w serologicznej diagnostyce zakażeń wywołanych przez retrowirusy.
AIDS
- (ang. Acqiured Immune Deficiency Syndrome), zespół nabytego upośledzenia odporności, choroba wynikająca z zakażenia wirusem HIV, niszcząca całkowicie mechanizmy obronne organizmu;
ANALNY SEKS
- stosunek płciowy polegający na wprowadzeniu męskiego członka do odbytu i odbytnicy;
ANTYGEN
- substancja, która wprowadzona do organizmu uruchamia różne czynności układu immunologicznego (odpornościowego), mające na celu unieczynnienie tego antygenu, jako obcego i szkodliwego dla organizmu;
ANTYKONCEPCJA
- stosowanie środków zapobiegających ciąży; metody zapobiegania ciąży;
AZYDOTYMIDYNA (AZT)
- (3'-azydo-2' 3'-didezoksymidyna) lek (synonimy: Zydowudyna, Retrovir) o stwierdzonym działaniu hamującym replikację HIV in vitro. Lek ten, hamując aktywność odwrotnej transkryptazy HIV wstrzymuje rozbudowę łańcucha DNA tego wirusa i tym samym spowalnia postęp skutków zakażenia; więcej...
BISEKSUALIZM
- uprawianie seksu z osobami obydwu płci;
CONDOM (PREZERWATYWA)
- gumowa osłonka zakładana na prącie, gdy mężczyzna jest podniecony seksualnie i jego członek znajduje się w stanie wzwodu; może być użyta dla zapobiegania ciąży i chorobom przenoszonym drogą płciową;
CUNNILINGUS
-;
CYTOKINY
- grupa białek regulatorowych wytwarzanych pod wpływem obcego ciała w ustroju; zaliczamy do nich m.in. interleukiny wydzielane przez makrofagi oraz limfocyty;
ENDOCYTOZA
- aktywny transport substancji do wnętrza komórki przez utworzenie wpuklenia błony cytoplazmatycznej, które się odcina, stając się pęcherzykiem cytoplazmatycznym; patrz też fagocytoza i pinocytoza;
EPIDEMIOLOGIA
- nauka badająca przyczyny, rozwój i szerzenie się chorób zakaźnych, a także innych chorób występujących masowo w zbiorowiskach ludzkich;
ETIOLOGIA
- nauka o przyczynach wywołujących choroby;
FAGOCYTOZA
- typ endocytozy polegający na wchłanianiu przez pewne komórki cząstek pokarmu, mikroorganizmów, obcych ciał i innych komórek;
FENOTYP
- zespół cech organizmu, stanowiący wynik współdziałania genotypu i warunków środowiska;
GENOM
- podstawowy, haploidalny (pojedynczy) zespół chromosomów jądra komórkowego, zawierający pojedynczy zespół genów; u człowieka (organizm diploidalny) występują w komórkach somatycznych 2 homologiczne genomy, w gametach - jeden;
GENOTYP
- zespół wszystkich genów organizmu, warunkujący jego właściwości dziedziczne;
GLIKOPROTEINA
- białko związane kowalencyjnie z węglowodanami; związki tego typu występują na powierzchniach wielu komórek eukariotycznych;
HBV (WZW B)
- (wirusowe zapalenie wątroby typu B) wirus wszczepiennej żółtaczki zakaźnej przenoszony może być przez krew, stosunek seksualny i łożysko; jest bardzo odporny na działanie czynników zewnętrznych; istnieje 100% skuteczna szczepionka przeciw HBV!;
HCV (WZW C)
- (wirusowe zapalenie wątroby typu C) wirus jest bardzo podobny do HBV, jednakże nie ma jeszcze szczepionki przeciwko niemu;
HEMOFILIA
- wrodzona skaza krwotoczna na tle niedoboru czynnika krzepnięcia krwi, który musi być uzupełniany z krwi dawców;
HETEROSEKSUALIZM
- popęd płciowy do osobników przeciwnej płci;
HIV
- (ang. Human Immunodeficiency Virus) ludzki wirus upośledzenia odporności wywołujący chorobę AIDS;
HIV+
- seropozytywny; osoba, u której wykryto za pomocą testu zakażenie wirusem HIV;
HIV-
- seronegatywny; osoba, u której nie stwierdza się obecności przeciwciał przeciwko wirusowi HIV, a więc albo nie jest zakażona, albo jest w okresie okienka serologicznego;
HOMOSEKSUALIZM
- popęd płciowy do osobników tej samej płci;
OKIENKO SEROLOGICZNE
- okres od zakażenia HIV do pojawienia się we krwi przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi HIV w ilości dającej się wykryć w badaniu krwi. Okres ten trwa od 3 do 12 tygodni. Mimo obecności wirusa w organizmie wykonany wówczas test przesiewowy nie wykrywa zakażenia HIV (jest ujemny). Osoba w okienku serologicznym może przenieść zakażenie na innych;
PATOGENEZA
- dział patologii badający powstawanie chorób, przenikanie do ustroju i szerzenie się czynników chorobotwórczych, tzw. patogenów, oraz reakcje ustroju na obecność i działanie tych czynników;
PATOLOGIA
- nauka o przyczynach chorób, mechanizmach ich rozwoju i przebiegu, objawach i skutkach; w szerszym ujęciu obejmuje wiele nauk med. podstawowych, jak mikrobiologię, serologię, immunologię, anatomię i fizjologię patologiczną, również liczne zagadnienia z różnych działów medycyny klinicznej wchodzących w zakres patologii szczegółowej
PROWIRUSOWE DNA
- DNA syntetyzowane przez rewertazą na podstawie wirusowego RNA;
PROWIRUS
- część wirusa zbudowana wyłącznie z kwasu nukleinowego, wbudowana w genom komórki gospodarza;
PRZECIWCIAŁA
- specyficzne związki białkowe należące do klasy immunoglobulin, produkowane przez komórki plazmatyczne w odpowiedzi na specyficzne antygeny i mające zdolność reagowania przeciwko nim;