Definicje z geografii

rzeźba młodoglacjalna - ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia, formy polodowcowe są bardo wyraźne i dobrze zachowane, w Polsce jest to obszar pojezierzy


rzeźba staroglacjalna - obejmuje tereny ukształtowane podczas zlodowacenia południowopolskiego i środkowopolskiego, formy polodowcowe są zniszczone wskutek działania czynników zewnętrznych


morena - forma terenu powstała wskutek akumulacji lodowcowej

morena boczna - morena znajdująca się z boku języka lodowca, występuje zwykle w formie bocznego wału morenowego

morena czołowa - morena powstała u czoła lodowca, najczęściej w postaci wału u czołowo - morenowego

morena denna - materiał skalny znajdujący się u spodu lodowca z materiału skalnego pochodzącego z niszczenia podłoża i materiału wytopionego z lodowca


sandry - rozległe stożki napływowe usypane przez wypływające z lodowca wody

mierzeja - długi piaszczysty wał, odcinający całkowicie lub częściowo wody zatoki lub jeziora nadbrzeżnego od pełnego morza

rynna polodowcowa - silnie wydłużona forma wklęsła wydrążona przez wody płynące pod lodem. Po ustąpieniu lądolodu pozostała wypełniona lodem i dlatego nie została zasypana sandrami czy materiałem morenowym. Rynny polodowcowe są przeważnie zajęte przez jeziora rynnowe


pradolina - dawna dolina rzeczna powstała równolegle do czoła lądolodu w skutek erozyjnej działalności rzeki odprowadzającej niegdyś wody roztopowe z lodowca, obecnie w niektórych odcinkach odwodniona i opuszczona


dolina - wklęsła forma terenu o jednostronnym spadku powstała w skutek erozyjnej działalności rzeki


wytopiska- zagłębienia terenu powstałe w skutek wytopienia się bryły lodu z osadów polodowcowych. Małe wytopiska zwane są oczkami wytopiskowymi, często bywają zajęte przez jeziora


wydma - piaszczysty pagórek usypany przez wiatr. Rozróżnia się w niej stok dowietrzny (od strony, z której wieje wiatr) i zawietrzny (powstaje przez swobodne osypywanie się piasku przewiewanego przez grzbiet)


delta - stożek napływowy utworzony u ujścia wpadającej do jeziora lub morza rzeki, powstały z naniesionych przez nią osadów


klif - urwisko nadbrzeżne


abrazja - niszczenie stromego brzegu morskiego przez fale


denudacja- ogół procesów polegających na wyrównywaniu i obniżaniu powierzchni Ziemi przez różnorodne czynniki zewnętrzne: wietrzenie, wywiewanie, ścieranie i ruchy mas skalnych


kemy - pagórki lub wzgórza utworzone przez akumulację materiałów lodowcoworzecznych i lodowcowych w szczelinach i rozpadlinach lodowych, najczęściej powstają w fazie zanikania lądolodów


doliny sandrowe- powstały w miejscach w których rzeki przecinały moreny denne poprzedniego zlodowacenia (np. doliny rzeki Brda, Gwda, Wda)


mady - osady rzeczne


deniwelacja - różnica wysokości, różnica pomiędzy najwyżej a najniżej wzniesionym punktem na danym terenie


less - skała osadowa pochodzenia eolicznego składająca się z pylastych ziarenek głównie kwarcowych z domieszką skaleniowych i kalcytowych


wapień - skała osadowa składająca się głównie z kalcytu


kotlina - rozległa wklęsła forma terenu otoczona ze wszystkich stron wzniesieniami


marzłoć (zmarzlina, marzlina) - grunt przemarznięty, którego przestwory i pory są wypełnione lodem, terminu tego używa się najczęściej do określenia trwałej zmarzliny nie zanikającej w lecie


Gołoborza - rumowiska skalne składające się z dużych ostrokrawędzistych głazów powstałych w wyniku rozpadu blokowego