Interpretując pieśń XIX Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do kontekstu filoroficzno literackiego, przedstaw cechy i system wartości człowieka renesansu.

Cechy i system wartości człowieka renesansu

Po trwającym niespełna 10 wieków średniowieczu nastał nowy okres- renesans. Zmienił się światopogląd, zmieniły się wartości. W centrum świata stanął człowiek i jego potrzeby, zaczęto zadawać sobie pytania o miejsce i rolę człowieka we wszechświecie. To właśnie ludzie stali się najczęstszym tematem literackim i filozoficznym. Jednym z najwybitniejszych polskich twórców tego okresu był Jan Kochanowski - autor wielu wspaniałych pieśni, fraszek i trenów. Przedstawiciel filozofii stoickiej, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu oraz głębokiej wiary w Boga- co widoczne jest w jego twórczości.

Jednym z wielu utworów Jana Kochanowskiego jest "Pieśń XIX"Jest to pieśń filozoficzno-refleksyjna , zawarte są w niej cenne uwagi dotyczące ludzi renesansu. Podmiot mówiący w tym utworze nie jest dokładnie sprecyzowany, można wnioskować, że jest to osoba, która ma pewne doświadczenie życiowe i dużą wiedzę- mędrzec. Swe rozmyślenia kieruje do ludzi, pragnie przekazać im pewne spostrzeżenia. Już w pierwszej zwrotce zauważamy postawioną tezę: człowiek powinien żyć tak, by po śmierci pozostała po nim dobra opinia, pamięć potomnych- nazwana w pieśni dobrą sławą. W drugiej zwrotce autor zwraca uwagę na różnice między człowiekiem a zwierzętami. Zostaliśmy w szczególny sposób wyróżnieni przez Boga -"Dał nam rozum, dał mowę , a nikomu z nami"Trzecia zwrotka stanowi radę: Należy służyć wspólnemu dobru, służyć dla społeczeństwa, postawa ta jest słuszna zarówno na ziemi jak i w niebie. W zwrotce czwartej podmiot poucza by każdy kto posiada zdolność literacką powinien krzewić wśród czytelników dobre obyczaje, nawoływać do pokoju. "niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega". Osoba pisząca powinna spełniać społeczną funkcję nauczyciela, powinna pisać pięknym językiem i docierać do ludzi. Następna zwrotka stanowi kontynuację poprzedniej. Osoby obdarzone gorącym sercem i siłą powinny bronić swej wiary- "uderz się z poganinem, jako słusze cnemu", stać na straży porządku, podmiot mówi, że nie liczebność decyduje o zwycięstwie a dobre serce i zacne cele. Ostatnia, szósta zwrotka stanowi podsumowanie poprzednich, dobrą sławę zyska osoba, która mądrze wykorzysta swoje możliwości. Człowiek powinien rozwijać dane przez Boga talenty i troszczyć się o nie.

Człowiek renesansu to człowiek wszechstronnie uzdolniony, nieustannie poszukujący prawdy o samym sobie, analizujący przeżycia wewnętrzne, ciekawy świata, zgodnie z naczelnym hasłem renesansu "człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"Jan Kochanowski łączy filozofię antyczną z głęboką wiarą w Boga, poszukuje "złotego środka"jest on przedstawicielem człowieka renesansu-humanisty, człowieka wykształconego, obytego ze światem ,studiującego kulturę i język antyczny.