metodologia ćwiczenia b5

Proces badawczy – podstawowe pojęcia:
Strategia badawcza: to czynności dotyczące wyboru przedmiotu i koncepcji badań z punktu widzenia rozwiązania problemu.
Problem badawczy: to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie.
Badanie – to wieloetapowy proces zróżnicowanych działań, mających zapewnić obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie określonego wycinka rzeczywistości (np. turystycznej).
Metodyka - to procedura posługiwania się metodami. Stanowi ona logiczny ciąg aplikacyjnej poprawności metod, technik i narzędzi badawczych.
Metodologia- to system jasno określonych reguł i procesów do których odwołują się badania. To nauka o metodach działalności naukowej i stosowanych w nauce procedurach badawczych
Metodologia - to nauka o metodach badań naukowych, ich skuteczności i wartości poznawczej.
Metodologia odpowiada na pytanie: Co należy zrobić?
Metodyka zaś: Jak to należy robić?
Etapy badania rynku turystycznego:
_ sformułowanie problemu i określenie zadania badawczego
_ sprawdzenie aktualnego stanu badań
_ określenie procedury badawczej
_ wybór metod gromadzenia danych
_ zbieranie informacji
_ analiza i interpretacja danych
_ sporządzenie raportu z badań (prezentacja wniosków)
Głównym celem nauki jest odkrywanie. MoŜna wybrać wiele dróg, które nas do odkrycia naszego punktu zaczepienia doprowadzą.
Chcemy kupić pewną usługę turystyczną ale nie wiemy czy będzie dla nas odpowiednia:
• moŜna kupić i samemu się przekonać;
• moŜna porozmawiać z osobami, które z niej juŜ korzystały;
• moŜna porozmawiać z ludźmi, którzy chcieli dokonać zakupu takiej usługi ale ostatecznie tego nie zrobili;
• moŜna poszukać ocen/opinii na forach internetowych czy czasopismach branżowych.
MoŜna takŜe skorzystać z kilku sposobów na raz.
Cele badań naukowych:
_ eksploracja
_ opis
_wyjaśnienie
EKSPLORACJA
_ większość badań społecznych ma na celu ukazanie jakiegoś tematu lub oswojenie badacza z jakimś tematem;
_ podejście takie występuje wtedy, gdy badacz wchodzi w nową dla siebie dziedzinę wiedzy;
_ na niektóre z pojawiających się wtedy pytań mogą pomóc odpowiedzieć badania eksploracyjne.
Zasadniczo w przypadku badań eksploracyjnych możemy mówić o 3 celach:
1) zaspokojenie ciekawości badacza lub lepsze zrozumienie przedmiotu;
2) zbadanie możliwości podjęcia szerszych badań;
3) wypracowanie metod, które zostaną Użyte w dalszych badaniach.
Badania eksploracyjne są kluczowe gdy badacz wkracza na nowy grunt, i zawsze pomagają rozeznać się w temacie badań. Wadą badań eksploracyjnych jest to, Ŝe nie dają one satysfakcjonującej odpowiedzi na zadane pytanie badawcze. Badania eksploracyjne mogą wskazywać na takie odpowiedzi i sugerować jakimi
metodami moŜna uzyskać satysfakcjonującą odpowiedź.
OPIS
Wiele badań naukowych stawia sobie za cel opis jakiejś sytuacji lub wydarzenia – badacz obserwuje a potem opisuje to co zaobserwował. Np.: spis osób korzystających z usług gospodarstw agroturystycznych w gminie X, profil demograficzny studentów WSG z uwzględnieniem wieku i płci, statystyki frekwencji studentów za zajęciach Badania opisowe – CO? GDZIE? KIEDY? JAK?
WYJAŚNIANIE
ODPOWIADA NAM NA PYTANIE DLACZEGO? Np.: Częstość chodzenia na zajęcia z metodologii – jest to opis. Z kolei odnotowanie „dlaczego jedni chodzą a inni nie?” jest wyjaśnianiem.
JEDNOSTKI ANALIZY
_ nie istnieją w zasadzie Ŝadne bariery w badaniach naukowych (społecznych) dotyczące jednostek analizy - czyli kto lub co ma być poddane badaniu?
_ własne jest tu rozróżnienie jednostek analizy oraz zbiorowości, na temat której będziemy formułować uogólnienie.
Np. możemy badać studentów WSG, pracowników przedsiębiorstw, kobiety poniżej 30 roku Ŝycia czyli GRUPĘ ludzi. Jednakże jeśli chcielibyśmy eksplorować, opisać lub wyjaśnić działanie członków w/w grup to elementem analizy jest JEDNOSTKA.
_ często w badaniach społecznych wybiera się jako jednostki analizy pojedynczych ludzi;
_ możliwe jest odnotowanie cech tych ludzi : wiek, płeć, miejsce urodzenia, postawy itd., następnie moŜna łączyć opisy tak, aby przedstawić obraz grupy, którą jednostka reprezentuje.
Np. Lista obecności na ćw. z metodologii badań naukowych.
1) odnotowujemy wiek, płeć i przedstawiamy to jako opis zbiorowości o średniej wieku wynoszącej ….. lat składającej się z ……% kobiet i …….% mężczyzn;
2) opis będzie dotyczył całej grupy studentów ale bazuje na cechach członków grupy jako jednostek.
Jednostki analizy – przedmioty które badamy aby stworzyć ich syntetyczny opis oraz wyjaśnić różnice między nimi.
np. Czy różnice zdań w kwestii formy wypoczynku (aktywny versus bierny) mogą mieć wpływ na częstość rozwodów?
_ aby rozróżnić małżeństwa obserwujemy męŜów i Ŝony,
_ naszymi jednostkami obserwacji są pojedynczy ludzie,
_ ale jednostkami analizy (czyli to co chcemy zbadać) są małżeństwa.
W WIĘKSZOŚCI PROJEKTÓW BADAWCZYCH KONIECZNE JEST OKREŚLENIE JEDNOSTKI ANALIZY.
W przeciwnym wypadku nie jest możliwe zdecydowanie, kogo lub czego mają dotyczyć badania.
JEDNOSTKI INDYWIDUALNE
Np. studenci, wierni, homoseksualiści, przestępcy, turyści, klienci sanatoriów – pewna populacja pojedynczych osób.
Badania opisowe w których jednostkami analizy są pojedynczy ludzie stawiają sobie za cel opis populacji składającej się z tych ludzi, natomiast celem badań wyjaśniających jest odkrycie dynamiki społecznej w tej populacji.
GRUPY
Np. gangi, grupy koleżeńskie (studenckie), pary małżeńskie.
W badaniu dotyczącym grup ćwiczeniowych w szkole X ukazanie różnic między małymi lub duŜymi, z ekonomii lub socjologii, punktem zainteresowania będą grupy a nie ich członkowie. Jednostką analizy jest więc grupa ćwiczeniowa.
ORGANIZACJE
W społecznych badaniach naukowych jednostkami analizy mogą być takŜe formalne organizacje.
Np. przedsiębiorstwa turystyczne, szkoły wyższe, supermarkety,
Np. możemy określić czy w dużych firmach turystycznych jest więcej pracowników reprezentujących mniejszość niŜ w małych.
WYTWORY SPOŁECZNE
Jednostką analizy mogą być takŜe wytwory społeczne – wszystkie wytwory istot społecznych i ich zachowań.
Np. budynki, książki, obrazy, samochody, dowcipy, przewodniki etc. Tak jak pojedynczy ludzie czy grupy odnoszą się do populacji tak kaŜdy przedmiot społeczny odnosi się do zbioru przedmiotów tej samej klasy.

Próbą nazywamy część zbiorowości generalnej, wybraną za pomocą metod naukowych, uczestniczącą w przeprowadzanych badaniach i reprezentującą ją w odniesieniu do przedmiotu badań.
Proces doboru próby składa się z pięciu etapów:
1. zdefiniowanie populacji badanej - Polega na scharakteryzowaniu zbiorowości jednostek różniących się pod względem badanej cechy pod względem przestrzeni i czasu.
2. określenie jednostki próby - MoŜe być prosta (element populacji generalnej, np. respondent, produkt) lub złoŜona (zbiór elementów, np. domy, przedsiębiorstwa, etc.)

3. określenie wykazu populacji badanej - To określenie zbioru jednostek badanej populacji na liście z której dobiera się próbę. Wykazem tych jednostek moŜe być książka telefoniczna, spis wyborców, lista pracowników, mapa, itp.). Prawidłowo sporządzony wykaz populacji badanej powinien się charakteryzować: odpowiedniością, kompletnością, wyłącznością, dokładnością i dogodnością.
4. określenie liczebności próby - tj. określenie jak liczna ma być próba aby na podstawie wyników jej pomiaru możliwe było wyciągnięcie dokładnych i konkretnych wniosków. Liczebność próby zaleŜy przede wszystkim od przyjętego w badaniach poziomu ufności oraz akceptowanego błędu próby. Do najbardziej popularnych formuł określania liczebności naleŜą: średnia arytmetyczna oraz częstość względna.
5. wybór metody doboru próby
- dobór losowy - ustalenie składu grupy objętej badaniem w sposób obiektywny – czyli niezależny od woli badacza i gotowości wzięcia w niej udziału respondentów
- dobór nielosowy - nie opiera się na zasadach prawdopodobieństwa, toteŜ nie moŜna statystycznie obliczyć błędu doboru próby. Ostateczny wybór jednostek powierza się subiektywnym decyzjom badacza.
dobór losowy:
- prosty
- systematyczny
- warstwowy
- grupowy
- wielostopniowy
dobór nielosowy:
- kwotowy
- jednostek typowych
- celowy
- przypadkowy
- wygodny
PROSTA PRÓBA LOSOWA
-każdej jednostce losowania przyporządkowujemy kolejne liczby, -następnie dokonujemy losowania określonej liczby elementów posługując się tablicą liczb losowych,
-kaŜda odczytana liczba odpowiadająca numerowi na naszej liście wskazuje, który element zostanie wybrany do próby,
-proces ten kontynuujemy tak długo, aŜ wylosujemy Żądaną liczbę elementów,
-decyzja o wybraniu określonego elementu ma charakter losowy, tj. niezależny od tego, jakie elementy zostały wcześniej wybrane.
LOSOWANIE SYSTEMATYCZNE
-ustalamy odstęp losowania (co który element będziemy pobierać do próby),
-losowo wybieramy początek losowania,
-następnie losujemy kolejne elementy posługując się odstępem losowania,
-próby systematyczne są łatwiejsze dla niedoświadczonego badacza,
-próby systematyczne jest łatwiej pobierać wtedy, gdy populacja jest bardzo duŜa, lub wtedy, gdy pobrana próba ma być bardzo duŜa.
LOSOWANIE WARSTWOWE
-dzielimy populację na grupy w taki sposób, aby elementy należące do jednej grupy były do siebie bardziej podobne niŜ elementy należące do populacji jako całości (tworzymy zbiór homogenicznych grup wyodrębnionych ze względu na badane zmienne),
-dokonując losowania z każdej grupy oddzielnie, otrzymujemy zbiór homogenicznych prób, które połączone razem tworzą próbę bardziej heterogenicznej populacji,
-losowanie warstwowe moŜe być proporcjonalne i nieproporcjonalne.
LOSOWANIE GRUPOWE
-dzielimy populację na duŜe zbiorowości zwane grupami i następnie losujemy określoną liczbę grup za pomocą prostego doboru losowego lub losowania warstwowego,
-w zależności od problemu badawczego do próby moŜna włączyć wszystkie elementy z danej grupy lub wybrać określoną ich liczbę, stosując prosty dobór losowy lub dobór warstwowy.
DOBÓR KWOTOWY
-podstawowym jej celem jest uzyskanie maksymalnego podobieństwa do populacji wyjściowej,
-dobiera się osoby ze względu na takie parametry, jak: płeć, wiek, miejsce zamieszkania czy pochodzenie etniczne kierując się rozkładem tych zmiennych w populacji.
PRÓBA CELOWA
-do próby celowej badacze dobierają osoby w sposób subiektywny, starając się otrzymać próbę, która wydaje się reprezentować całą populację,
-szansa zakwalifikowania określonej osoby do próby zaleŜy od subiektywnej oceny badacza.
DOBÓR PRZYPADKOWY
-jest to próba, którą tworzą osoby łatwo dostępne,
-badacz moŜe np. wybrać pierwsze 200 osób, które spotka na ulicy i które wyrażą zgodę na przeprowadzenie wywiadu
-nie ma Ŝadnej możliwości określenia stopnia reprezentatywności tej próby i dlatego na jej podstawie nie moŜna oszacowywać parametrów populacyjnych.

Cecha stystystyczna
Jednostki statystyczne podlegają badaniu statystycznemu ze względu na pewną właściwość. Właściwość ta w statystyce nazywa się cechą statystyczną.
Rodzaje cech:
• niemierzalne – są to właściwości, które nie moŜna zmierzyć, a jedynie opisać słownie. np. zawody, płeć kolor oczu itd.
• mierzalne – są to właściwości, które moŜna zmierzyć i wyrazić za pomocą liczby: np. wzrost w cm, waga w kg.
Cechy mierzalne dzielimy na :
• skokowe ( dyskretne) (jeśli wszystkich wartości jest stosunkowo niewiele. np. liczba rodzeństwa, oceny studentów (przyjmują tylko niektóre wartości)
• ciągłe mogą przyjmować, każdą wartość z określonego przedziału, przy czym, ilość miejsc po przecinku uzależniona jest od dokładności prowadzonych pomiarów.
Rodzaje szeregów statystycznych.
• Materiał statystyczny (empiryczny)
• Szereg statystyczny – to uporządkowany materiał empiryczny.
Wśród szeregów statystycznych rozróżnia się:
• Szereg szczegółowy – uporządkowany materiał, ciąg wartości danej cechy.
• Szereg rozdzielczy – jest to podział zbiorowości na części-klasy wg wartości cechy. Składa się z klas oraz liczebności tych klas (ilości elementów przypadających na daną klasę). Klasa to przedział liczbowy cechy do której naleŜy część badanego zbioru, (moŜe być to również przedział nieliczbowy np. płeć, nazwy partii politycznych itd).
Rodzaje szeregów rozdzielczych:
• szeregi rozdzielcze punktowe (dla cechy skokowej)
• szeregi rozdzielcze z przedziałami klasowymi (dla cechy ciągłej)
Oznaczenia: nazwy cech oznacza się duŜymi literami: X, Y, Z;
wartości cechy małymi literami x1, x2 ,....xn ;
n – ogólna liczebność.
Przykłady szeregów statystycznych:
• Szereg statystyczny szczegółowy
X- wzrost studentów II roku Zarządzania Inżynierskiego w cm
sondaŜ: 165, 160, 180, 155, 170– materiał empiryczny źródłowy
Szereg szczegółowy jest to uporządkowany materiał empiryczny (uporządkowane wartości cechy dla wszystkich jednostek statystycznych)