Romantyczne pojmowanie roli poety jako wieszcza narodowego w twórczości Mickiewicza.

PLAN:
I WSTĘP:
1. Rola poety w życiu całego społeczeństwa.
2. Co o poezji i poetach mówili romantyczni filozofowie.
II ROZWINIĘCIE:
1. Czy Pielgrzym jest poetą ? ("Sonety krymskie")
2. Walkę o wolność narodu podejmuje poeta samotny. (III część "Dziadów")
3. Cymbalista - piewcą narodowych dziejów. ("Pan Tadeusz")
III ZAKOŃCZENIE:
1. Wspólne cechy poety - wieszcza w romantycznej twórczości Mickiewicza.


Poeci od pokoleń spełniali wielką rolę w życiu całego narodu. To oni dodawali otuchy żołnierzom, wzywali do walki o wolność społeczeństwo, wyrażali własne opinie na temat aktualnych spraw lub przenosili swych odbiorców w krainę fantazji. Jedno jest pewne - osoba poety przez wieki pełniła rolę bohatera, herosa - kogoś, kto słowami potrafi wywalczyć lepsze jutro.
Najwięksi filozofowie romantyczni podkreślali ogromne możliwości poety. Fryderyk Schlegel akt twórczości porównywał z kreacją boską - w czasie jego trwania artysta wznosi się ponad rzeczywistość ziemską oraz odrzuca wszelkie normy i prawa. Gottlieb Fichte możliwości poety stawiał na równi z możliwościami Boga. Wilhelm Schelling twierdził, iż poezja jest najwyższym tworem ludzkim, a sztuka - drogą do poznania rzeczywistości. Natomiast Fryderyk Hegel uważał historię za zjawisko intelektualne, które nieustannie się rozwija - w rozwoju tym jednak największą rolę spełniają jednostki wybitne, na przykład poeci, których przeznaczeniem jest dziejowe posłannictwo.

Mickiewicz w swej twórczość zamieścił różne schematy bohatera pełniącego rolę poety. Już w "Sonetach krymskich" nasz wieszcz ukazał nam postać Pielgrzyma, który - jak typowy romantyk - jest samotny, nieszczęśliwy i rozdarty wewnętrznie z powodu tęsknoty za ojczyzną. Jednakże tego człowieka cechuje ogromna wrażliwość i podziw wobec wszystkiego, co go otacza. Pielgrzym jest uosobieniem samego Mickiewicza, serce jego jest pełne namiętności. W sonecie "Ajudah" Pielgrzym nazywa siebie "poetą młodym", którego jedyną bronią jest "bardon", czyli lutnia - to właśnie przedmiot ten od wieków stanowi symbol poezji. Wreszcie bohater ten świadomie głosi nieśmiertelność i jednocześnie wielkość swej twórczości: "I nieśmiertelne pieśni za sobą uroni,
Z których wieki uplotą ozdobę twych skroni".

Zupełnie inną rolę głoszenia poezji widzi Konrad z III części "Dziadów". W swej twórczości nie dostrzega tylko ponadczasowej sławy, natomiast twierdzi, iż musi przekazać ludziom miłość, piękno i dobro poezji, gdyż oni sami nie potrafią tego dostrzec; Konrad właśnie "dla ludzi głos i język trudzi". W utworze tym Mickiewicz stworzył nowego bohatera - poetę samotnego, którego przeciętni ludzie nie rozumieją, a który może równać się jedynie z Bogiem, ponieważ pieśń Konrada to:

"Boga, natury godne (.) pienie!
Pieśń to wielka, pieśń - tworzenie.
Taka pieśń jest siła, dzielność,
Taka pieśń jest nieśmiertelność !"

Właśnie od Stwórcy Konrad otrzymał boską moc tworzenia. To uczucie wielkości poezji i poety sprawiło, iż bohater wyzwał Boga na pojedynek, uważając się za osobę rozumiejącą lepiej miłość i szczęście - osobę zdolną do kochania. Uważa, iż "rządu dusz" wymaga zbawienie i wyzwolenie całego narodu; sam czuje, iż jest za to w pełni odpowiedzialny, utożsamia się ze wszystkimi swymi rodakami, jednak w walce o wolność nie chce niczyjej pomocy:

"Ja i ojczyzna to jedno.
Nazywam się Milijon - bo za milijony
Kocham i cierpię katusze (.).
Czuję całego cierpienia narodu,
Jak matka czuje w łonie
bóle swego płodu".

Słowa Konrada - poety były wypowiadane z potrzeby serca, wyzwalały w nim nadprzyrodzoną energię. Myślę, iż E. Dembowski najpełniej opisał osobowość Konrada w momencie tworzenia: "Poeta w chwili natchnienia jest jak Samson, jest to mędrzec, jest to anioł przypominający swoje boskie utworzenie na obraz i podobieństwo Boga. Wszystkie władze skupione w sercu nadają mu moc jakąś nieziemską".
Mickiewicz w "Konradzie Wallenrodzie" podkreślił szczególne znaczenie poezji w dziejach narodu. To właśnie ona staje się "arką przymierza między dawnymi i młodszymi laty". W utworze tym rolę poety - śpiewaka pełni Halban, który swe życie podporządkowuje narodowi, lecz nie pragnie umierać za swą ojczyznę. Twierdzi, iż jego powołaniem jest sławienie czynów bohaterskiego Konrada Wallenroda, a także zagrzewania swych rodaków - Litwinów do dalszej walki w obronie kraju. Uważam, że Halban zdecydowanie ma cechy romantycznego poety, gdyż wyróżnia go ogromny patriotyzm oraz tworzenie poezji tyrtejskiej; strzeże on tradycji i świadomości narodowej - jest duchowym przywódcą narodu.
Sądzę, iż po części na miano poety - wieszcza narodowego zasługuje także Żyd Jankiel z "Pana Tadeusza". Nie tworzy on dzieł pisanych, nie opowiada historii o chwalebnych czynach przodków, lecz dzieje narodu zamieszcza w koncercie na cymbałach. Jankiel w swym wystąpieniu dowodzi, iż do sławienia historii kraju nie jest konieczne używanie słów - przecież on sam opowiedział o Konstytucji Trzeciego Maja, Targowicy oraz rzezi Pragi przy pomocy odpowiedniej siły dźwięku cymbałów i "włożeniu" całego serca w grę. Jankiela - tak, jak poetę romantycznego - cechował wielki patriotyzm oraz szacunek dla ojczystej kultury. On także był przewodnikiem, wieszczem narodowym wśród społeczności soplicowskiej.

Myślę, iż głównym zamierzeniem Adama Mickiewicza było ukazanie w swych utworach bohaterów - poetów, którzy na pierwszym miejscu stawiają patriotyzm i tradycję ojczystą. Poeta został podniesiony do rangi Stwórcy: "Non merito nome di creatore, se non Iddio ed il Poeta" ("Nie zasługuje na imię twórcy nikt poza Bogiem i poza poetą"; Torquato Tasso). Poznając kolejne utwory Mickiewicza można zauważyć różne wcielenia poety: raz jest nim obłąkany Konrad, który "działa instynktownie, ponieważ rządzi nim siła wyższa" (Mikołaj Gogol); innym razem jest to Halban lub Jankiel, pełniący rolę historyka. Jedno jest pewne - dzieła Mickiewicza pokazują, jak ważna i potrzebna jest poezja w naszym życiu, a także pomagają nam obdarzać poetów szacunkiem za ich wrażliwość oraz dar tworzenia.