Różyczka – choroba zakaźna

Różyczka jest wysypkową chorobą zakaźną wywoływaną przez wirus z rodziny Togavirdae. W czasie choroby wirus jest obecny w wydzielinie z nosa i gardła, we krwi, w kale i moczu. Można go uzyskać z jamy nosowo-gardłowej od ok. 7 dni przed wysypką do 14 dni po jej zniknięciu.

Człowiek jest jedynym gospodarzem wirusa różyczki, który rozprzestrzenia się droga kropelkową lub przez łożysko. Występuje sezonowość zachorowań w okresie przełomu zimowo-wiosennego.

Wiele zakażeń może przebiegać bezobjawowo. Różyczka u dzieci najmłodszych jest choroba o łagodnym przebiegu, u dzieci starszych może przebiegać z powikłaniami. Najgroźniejsza jest dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na potencjalną możliwość wystapienia zakażenia płodu.
Odporność nabywana jet wskutek naturalnego zakażenia lub czynnego uodpornienia (szczepienie). Niemowlęta przez pierwsze 6 miesięcy życia mają odporność przekazaną przez matkę. (jeśli była ona szczepiona lub przebyła zakażenie).

Zakaźność

Istnieje od 7 dni przed pojawieniem się wysypki do 8 dni po jej wystąpieniu. Okres wylęgania wynosi 14-21 dni.

Objawy

U małych dzieci najczęściej nie występują objawy wstępne. U dzieci starszych i dorosłych obserwuje się trwające 1-4 dni niecharakterystyczne objawy, takie jak bóle głowy, kończyn, gardła
gorączkę, brak apetytu, nudności, zapalenie spojówek.

Głównym objawem jest pojawienie się drobnoplamistej lub plamisto-grudkowej wysypki o delikatnym różowym odcieniu i zmiennym charakterze. Wysypka pojawia się początkowo na twarzy, szyi i za uszami, a następnie w ciągu 2-3 dni rozprzestrzenia się na całym ciele. Szybko znika, nie pozostawiając przebarwień. Stwierdza się uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych okolicy podpotylicznej i za uszami. Choroba najczęściej ma przebieg bezgorączkowy. Czasami możliwy jest jednak bezwysypkowy przebieg choroby, ale z wysoka gorączką i powiększonymi węzłami chłonnymi.

Powikłania

Występują bardzo rzadko, głównie u młodzieży i osób dorosłych. Są to najczęściej dolegliwości stawowe, zapalenie mózgu, małopłytkowość, w przebiegu której mogą wystąpić krwawienia z dziąseł, z przewodu pokarmowego, krwiomocz i wybroczyny na skórze.

Leczenie

Stosowane jest jedynie leczenie objawowe, bo nie maa swoistych leków skierowanych przeciwko wirusowi różyczki. Przez kilka dni zaleca się leżenie w łóżku, a w razie wysokiej gorączki – środki ją obniżające.

Różyczka a kobiety ciężarne

Istotnym problemem jest zachorowanie na różyczkę kobiet ciężarnych. Zakażenie wewnątrzmaciczne płodu może doprowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub urodzenia dziecka z mnogimi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Zakażenie wywołane wirusem różyczki u matki w okresie pierwszych trzech miesięcy ciąży prowadzi do rozwoju wielu powikłań m.in.: zaćmy, jakry, wad serca, małogłowia z upośledzeniem rozwoju umysłowego. Ponadto u noworodków obserwuje się wiele innych objawów, będących wynikiem przewlekłego zakażenia wirusem.

Są to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie śródmiąższowe płuc, zapalenie nerek, wątroby i mięśni, skazę małopłytkową czy przewlekła wysypkę.
W tym celu profilaktycznie sczepi się dziewczynki w wieku 13-15 lat. Natomiast zakażeniu u kobiety ciężarnej można zapobiec przez podanie immunoglobuliny, jeśli od momentu potencjalnej infekcji nie minęło więcej niż 72 godziny.