Analiza obrazów Joseph'a Wright'a.

Joseph Wright urodził się w czasie pełnego rozkwitu angielskiego oświecenia. Sławę przyniosło mu malarstwo, często o tematyce związanej z techniką i rozwojem gospodarki przemysłowej. Tworzył w Derby- dzielnicy Wielkiej Brytanii, uważanej za ośrodek rewolucji. Był wnikliwym obserwatorem i znakomicie oddawał w swoich pracach nawet najdrobniejsze szczegóły. Jest autorem takich dzieł jak: Model systemu słonecznego (1766), Eksperyment z ptakiem w pompie powietrznej (1768). Oprócz tego spod jego pędzla wychodziły także portrety i pejzaże nocne. Zgadzał się z ideologią oświecenia, przywiązując ogromną wagę do zmian zachodzących w gospodarce. Podzielał również zainteresowanie eksperymentami z aparaturą, w wyniku których wynaleziono przedmioty takie jak mikroskop, teleskop, pompa powietrzna do wytwarzania próżni.
To ostatnie urządzenie tak zaciekawiło artystę, że zdecydował się ująć je w jednym ze swoich znamienitych obrazów.
Scena przedstawiona jest jako doniosła, niezwykle emocjonująca. Świadczą o tym, m.in. mimika twarzy oraz zróżnicowane gesty ludzi, zgromadzonych przy stole. Można wyczytać z nich zupełnie skrajne emocje, np. starsi mężczyźni w perukach, zwróceni w stronę pompy próżniowej z ogromnym zaangażowaniem i napięciem obserwują przebieg wydarzeń. Po lewej stronie natomiast dwoje ludzi „stoi w emocjonalnej opozycji” do dojrzałych mężczyzn patrząc sobie w oczy, zamiast śledzić rozwój doświadczenia. Reprezentują tym samym brak zainteresowania, nawet znudzenie w stosunku do tego zjawiska. Gest, wykonywany przez kobietę, umiejscowioną przez Wright'a w centrum obrazu może być uważany za najbardziej wymowny i ekspresyjny. Zasłoniła ona twarz dłonią, co może być oznaką rozpaczy, niechęci, zniesmaczenia, nawet odrazy. Ewidentnie oświadcza nim swój stosunek do eksperymentu, a wrażliwość nie pozwala jej spoglądać na cierpienie uwięzionego ptaka. Uwagę przykuwa także chłopiec, stojący pod oknem. Podwiesza on klatkę, z której najprawdopodobniej był zmuszony wyciągnąć przestraszonego zwierzaka. Na jego twarzy maluje się współczucie.
Nie bez znaczenia jest tu także kompozycja. Obraz sprawia wrażenie ciasnego kompozycyjnie- na pierwszym planie znajduje się wiele postaci, a każda z nich reprezentuje inny stan uczuć- od podziwu po niechęć. Autor, poprzez grę światła zwraca uwagę właśnie na twarze i dłonie, uwypuklając ładunek emocjonalny, wywołany eksperymentem. Jest to cecha, pojawiająca się głównie w epoce romantyzmu. Obraz utrzymany jest w ciemnych, stonowanych barwach, co dodaje mu pewnego dramatyzmu, tajemniczości. Zmusza czytelnika do dłuższego zastanowienia się nad jego przekazem.Bardzo widoczny jest także kontrast między światłem a cieniem. Efekt ten nazywa się chiaroscuro i był stosowany w dziełach takich artystów jak Leonardo da Vinci (Madonna w grocie) czy Rembrandt.
Symbolika odgrywa tu ogromne znaczenie. Księżyc interpretowany jest jako tajemne siły natury, a na tym obrazie znajduję się on za gęstą mgłą. Uważam, iż może ona oznaczać tu ludzką istotę, która za wszelką cenę stara się zrozumieć i zbadać najwyższą potęgę, rządzącą się własnym, niepisanym prawem, tj. przyrodę. Jednocześnie też Joseph Wright mógł, wg nurtu sentymentalizmu odwołać się do natury, jako piedestału zdolności czy istnienia człowieka.
Kolejną, istotną rzeczą na obrazie jest klatka. Ta alegoria zniewolenia i uwięzienia może odnosić się do wrogiego stosunku ludzi oświeconych w stosunku do konserwatyzmu, religii. Ptak, który się w niej znajdował jest równie ważnym symbolem – został on poświęcony w imię rozwoju nauki.
Reasumując- obraz, autorstwa Josepha Wright'a jest klasycznym dziełem epoki oświecenia. Można dostrzec w nim zarówno odwołanie do sentymentalizmu, zawierające się w symbolach, jak i do klasycyzmu, który realnie odwzorowywał rzeczywistość. W istocie ilustruje stosunek człowieka XVIII-go wieku do rozwoju nauki.