Japonia w II – ej wojnie światowej

W dniu 27 września 1940 roku Niemcy, Włochy i Japonia podpisały „Pakt trzech”, który rozgraniczał strefy wpływów tych państw oraz głosił wszechstronną współpracę stron. W myśl postanowień paktu Japonia miała respektować przywództwo Niemiec i Włoch w ustanowieniu nowego ładu w Europie, a Niemcy i Włochy przywództwo Japonii w ustanowieniu nowego ładu w Wielkiej Azji Wschodniej. Po podpisaniu tego paktu Japonia nie ukrywała swoich apetytów imperialnych w Azji i na Pacyfiku, co musiało się skończyć konfliktem. Klęska Francji i Holandii w Europie w 1940 roku stworzyła Japonii szansę na stosunkowo łatwe opanowanie kolonii tych państw w Azji. Do lipca 1941 Japończycy zakończyli przy aprobacie rządu Vichy, obsadzanie swymi garnizonami Indochin francuskich. Stany Zjednoczone obok Wielkiej Brytanii i Holandii zastosowały sankcje gospodarcze wobec agresora. W Japonii zaczęły zwyciężać nastroje antyamerykańskie.
7 grudnia 1941 roku Japończycy zaatakowali z lotniskowców amerykańską bazę Pearl Harbor na Hawajach. Zniszczono na ziemi większość samolotów. W porcie zatopiono dwa nowoczesne pancerniki, a kilka dalszych okrętów zostało poważnie uszkodzonych. W ciągu dwóch godzin trzon floty amerykańskiej na Pacyfiku został sparaliżowany. Ocalały jedynie trzy lotniskowce znajdujące się w chwili ataku poza bazą. Tego samego dnia samoloty japońskie zaatakowały lotniska na Filipinach. W dwa dni później wylądowali tam japońscy żołnierze. Walki trwały pół roku. Niewielkie siły filipińsko-amerykańskie broniły się zaciekle do 5 maja 1942 kiedy upadła twierdza na wyspie Corredigor u wejścia do portu Manili. Następnie Japończycy błyskawicznie opanowują Hongkong, Indie Holenderskie (Indonezja) i Malaje z Singapurem. W styczniu rozpoczyna się czteromiesięczny podbój Birmy. Zwycięski marsz Japończyków zostaje dopiero zatrzymany u wybrzeży Nowej Gwinei. Klęska NA Morzu Koralowym w maju 1942 roku przekreśla jej plany opanowania Australii. Obszary podbite przez Japonię zimą i wiosną 1942 roku obejmowały 3 mln. 380 tyś. kilometrów kwadratowych i zamieszkiwane były przez 130 mln ludzi. Po klęsce na Morzu Koralowym samoloty amerykańskie zagroziły bezpośrednio Wyspom Japońskim. Uwagę Japończyków zwróciła wyspa Midway. Jej opanowanie uniemożliwiałoby dalsze naloty amerykańskie i zagroziło szlakom morskim łączącym Stany Zjednoczone z Austrią. W bitwie o Midway stoczonej między 3 a 5 czerwca 1942 roku, flota japońska poniosła straszliwą klęskę. Straciła m.in. 4 lotniskowce stanowiące trzon sił strategicznych, bez których opanowanie wyspy stało się nierealne. Klęska ta przyczyniła się do osłabienia aktywności floty japońskiej i zahamowała dalsze jej podboje na Oceanie Spokojnym. W lutym 1943 roku po wielomiesięcznej bitwie o wyspy Salomona, Japonia przeszła do obrony. Konsekwentnie prowadzone działania flot sprzymierzonych, od Attu na Aleutach po Nową Gwineę oraz działania brytyjskie w Birmie doprowadziły do zamknięcia pierścienia wokół Wysp Japońskich. Jesienią 1943 roku inicjatywa strategiczna na Dalekim Wschodzie przeszła w ręce sprzymierzonych. 29 stycznia 1944 roku wojska amerykańskie zaatakowały wyspy Marshalla. Wojna na Oceanie Spokojnym miała zupełnie inny charakter niż w Europie. Amerykanie i ich sprzymierzeńcy zastosowali koncepcję zdobywania najważniejszych, z punktu widzenia strategicznego, baz japońskich. Celem operacji było opanowanie najkrótszej drogi ku Filipinom. W czerwcu 1944 roku flota i wojska amerykańskie znajdowały się już w odległości 450 km od wybrzeży Filipin. 10 sierpnia 1944 roku zdobyta została w Mikronezji wyspa Guam. Stąd samoloty amerykańskie mogły docierać nad Wyspy Japońskie. Zajęcie wysp Palau i Morotai przełamało wewnętrzny pierścień obrony Japonii. Na północy wojska cesarskie opuściły Aleuty. Od listopada 1944 roku ciężkie bombowce amerykańskie systematycznie bombardowały Tokio i inne ośrodki przemysłowe. W Birmie hinduskie i birmańskie oddziały armii brytyjskiej przekroczyły w lutym 1943 roku rzekę Irawadi, rozpoczynając wielką ofensywę lądową. W Chinach z Japończykami walczyły wojska Czang – Kai – szeka oraz ludowa armia Mao – Tse – tunga. Jesienią 1943 roku stworzono wspólne Dowództwo Południowo- Wschodniej Azji, ale walki ze względu na warunki naturalne jakimi była tropikalna dżungla były wyjątkowo ciężkie. W początkach 1945 roku odzyskano drogę birmańską wiodącą z Indii do Chin. Dopiero 2 maja 1945 roku Brytyjczycy wkroczyli do stolicy Birmy, Rangunu. 20 października 1944 roku amerykańska flota inwazyjna zaatakowała wyspę Leyte w archipelagu filipińskim. Japończycy ponieśli druzgocącą klęskę i z końcem lutego 1945 roku główne wyspy Filipin były już wolne. 1 kwietnia rozpoczęły się walki na Okinawie w archipelagu Riukiu. Pomimo poprzednich sukcesów zdobycie Wysp Japońskich było nadal odległym celem wojennym. Przygotowania do obrony wysp i milionowa Armia Kwantuańska w Chinach stwarzały dobrą podstawę długotrwałego zaciekłego oporu. Zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej 5 kwietnia 1945 roku Związek Radziecki wypowiedział Japonii pakt o neutralności, zawarty w kwietniu 1941 roku. Ich ofensywa w dniach 9 do 19 sierpnia 1945 roku doprowadziła do wyzwolenia z rąk Japończyków: Sachalinu, Wysp Kurylskich, północnej Korei i części Mandżurii oraz zmusiła do poddania się ciągle groźnej Armii Kwantuańskiej. 6 sierpnia 1945 roku bombowiec amerykański zrzucił pierwszą w dziejach ludzkości bombę atomową na liczącą 255 tysięcy mieszkańców Hiroszimę. Druga bomba uderzyła 9 sierpnia w Nagasaki. Zginęło lub zostało rannych 2/3 mieszkańców obu tych miast. Tego samego dnia w Chinach ofensywę lądową rozpoczęły wojska radzieckie i mongolskie wspierane przez Chińską Armię Ludową.
14 sierpnia 1945 roku Japonia ogłosiła kapitulacją (zrobił to rząd w imieniu cesarza Hirohito). Armia Kwantuańska poddała się dopiero 19 sierpnia. Podpisanie aktu kapitulacji odbyło się 2 września 1945 roku na pokładzie pancernika „Missouri”, zakotwiczonego w Zatoce Tokijskiej. Amerykanie podyktowali twarde warunki i podjęli okupację Wysp Japońskich, aby nie dopuścić do odrodzenia militaryzmu japońskiego. Japonia uznała niepodległość Korei, zrzekała się wszelkich roszczeń do Tajwanu, wysp Rybackich, Kurylskich i południowego Sachalinu. Traciła również terytoria mandatowe przyznane jej po I wojnie światowej.