Biomy Afryki - zwierzęta

W Afryce, poczynając od północy, napotkamy wiecznie zielone lasy i zarośla twardolistne, pustynie, strefę sawann, suchych lasów tropikalnych i puszcze tropikalne (wilgotne lasy tropikalne). Wiecznie zielone lasy i zarośla twardolistne. Dawniej żyło tu wiele zwierząt sawann — gazele, pawiany, lamparty a nawet lwy. Do dzisiaj pozostały m.in.: jeżozwierz, magot, szakal, z drobnych drapieżników — żeneta (Genetta genetta). Ptactwo to np. kuropatwa berberyjska, myszołów kurhannik (Buteo rufinus). Pospolita jest kania czarna i różne sępy. Obszary te zamieszkuje wiele gadów i owadów, wśród których jest szarańcza, a także skarabeusz czyli poświętnik.

Pustynia. Jej symbolem jest wielbłąd jednogarbny czyli dromader, chociaż od dawna żyje tylko w stanie udomowionym. Kilka szczególnie przystosowanych antylop to algazel (Oryx dammah), adaks (Addax nasomaculatus) i dwie gazele, z których pospolitsza jest gazela dorkas (Gazella dorcas). Można tu spotkać dwa gatunki typowych skoczków pustynnych, m.in. skoczka egipskiego (Jaculus jaculus). W rejonach górzystych pojawia sie owca grzywiasta (Ammotragus lervia). Pustynie jest także terenem, na którym wystepuje najmniejszy z lisów, długouchy fenek (Fennecus zerda) — drapieżnik żywiący się gryzoniami.

Suche lasy tropikalne. Zamieszkują je słonie i bawoły afrykańskie, antylopy z rodzaju Tragelaphus: kudu wielkie i małe oraz nyala, z drapieżników likaon i lampart. Jest wiele małp — rozmaite koczkodany (Cercopithecus) i mangaby (Cercocebus), niekiedy także niektóre gerezy a nawet szympansy zwyczajne. Nader często widuje się budowle termitów, a w związku z tym żyją tu także zwierzęta wyspecjalizowane w żywieniu się termitami: łuskowce (Manis) podobne do olbrzymich szyszek i mrównik (Orycteropus afer). Tego ostatniego w językach wszystkich kolonizatorów nazwano „prosię ziemne” i ta nazwa rzeczywiście dobrze określa jego wygląd. Jedne i drugie mają potężne pazury do rozkopywania termitier, a w bezzębnym pysku długi, lepki język ułatwiający zbieranie termitów.

Sawanna. Najbardziej rzucają się w oczy kopytne, zwłaszcza antylopy, ponieważ są bardzo liczne i różnorodne: rozmaite gazele, impala, gnu, różne bawoły. Elandy są prawie rozmiarów żubra, antylopa karłowata suni (Neotragus moschatus) — niewiele większa od zająca. Licznie żyją tu bawoły afrykańskie i żyrafy. Częste są stada mieszane — różnych antylop, zebr, a także strusi. W zasadzie już tylko w parkach narodowych można zobaczyć nosorożce i stada słoni. Bogactwu roślinożerców odpowiada różnorodność polujących na nie drapieżców. Lew jest jedynym przykładem wielkiego drapieżcy żyjącego stadnie. Lamparty i gepardy samotnie polują na mniejszą zdobycz. Hieny i likaony też są mniejsze, ale tworzą spore stada i polują zespołowo, więc mogą zabić zarówno zebrę, jak i dużą antylopę. Na sawannie żyje wiele różnorodnych gryzoni, a także zające. Wszystkie one żywią drobniejszych drapieżców. Koty reprezentuje serwal i kot nubijski. Występują szakale i rozmaite wiwery, jak cyweta i parę mangust. Wreszcie, żyją na sawannie mniej lub bardziej naziemne małpy. Zarówno mniejsze koczkodany, jak i większe pawiany szukają na drzewach noclegu i bezpieczeństwa przed drapieżnikami. Ich tryb życia przypomina nam, że nieco podobnie, na tej samej sawannie, w trakcie stawania się ludźmi żyli nasi przodkowie. Spotkamy tu również licznie termity, a wraz z nimi łuskowce i mrówniki. Termitami żywi się też wielkouchy lis — otocjon, on jednak jada i inne owady, a także jaja i pisklęta ptaków. Ptactwo sawanny to różne kurowate: przepiórki, perliczki, frankoliny. Spotyka się wielkie, długonogie dropie, podobne do strusia, ale zdolne do lotu. Na akacjach wiszą gniazda wikłaczy, małych, grubodziobych ptaszków o bajecznie kolorowym upierzeniu. Niekiedy jest to wiele pojedynczych gniazd, czasem jedno wspólne, olbrzymie z osobnym mieszkaniem dla każdej pary. Ptaki drapieżne najliczniej reprezentują sępy. Przy tak dużych populacjach kopytnych i drapieżców nigdy nie braknie im padliny. Na sawannie prosperuje wiele gadów — żółwie są roślinożerne, jaszczurki polegają głównie na obfitości owadów, węże — często jadowite — opierają swój byt na tak licznych gryzoniach.

W puszczach tropikalnych (wilgotnych lasach równikowych) żyją m.in. kopytne: okapi, antylopa bongo i antylopa karłowata (Neotragus pygmaeus) mniejsza od zająca. Słonie i bawoły afrykańskie zamieszkujące puszczę są mniejsze od tych z sawanny, tak że do dziś rozważa się, czy nie uznać tych leśnych postaci za odrębne podgatunki a nawet gatunki. Hipopotam liberyjski jest mniejszy i nieco mniej wodny od hipopotama rzecznego. Z dwu świń drobniejsza jest jaskrawo ruda świnia rzeczna (Potamochoerus porcus), natomiast czarna świnia leśna (Hylochoerus meinertzhageni) odkryta w 1937 jest wielkości bardzo dużego dzika. Leśne małpy to goryl, dwa szympansy — zwyczajny i mniejszy, naziemne, leśne pawiany: mandryl i dryl, nadrzewne mangaby oraz gerezy o niezwykłym, czarno-białym, powłóczystym futrze. W koronach drzew puszczy żyją też wiewiórolotki (Anomaluridae) bliźniaczo podobne do latających wiewiórek z innych lądów. Pojawiły się tu jednak niezależnie od tamtych. Jedynym dużym drapieżcą jest lampart. Po drzewach wspinają się nadrzewne góralki (Dendrohyrax). Wśród ptaków dostrzeżemy papugi, nieco dzioborożców, pawia kongijskiego odkrytego w 1936 i endemiczną rodzinę turaków (Musophagidae) o piórach barwionych związkami miedzi.
Strefy górskie mają swoją odrębną faunę. Tylko na Wyżynie Abisyńskiej żyje oryginalny pawian — dżelada (Theropithecus gelada), wilk abisyński (Canis simensis), żeneta etiopska (Genetta abyssinica) i ślepiec afrykański (Tachyoryctes macrocephalus). Również w innych górach występuje koziorożec, koziołek skalny (Oreotragus oreotragus) i góralek skalny (Procavia).

Wody Afryki zamieszkują hipopotamy, ale jest także nieco antylop związanych z tym środowiskiem, choćby sitatunga (Tragelaphus spekei). Ptactwo nadwodne to m.in. ibis czczony, wielki bocian — żabiru afrykański (Ephippiorhynchus senegalensis). Spokrewnione z bocianami, ale bardzo odrębne są dwa endemity Afryki: waruga (Scopus umbretta) i nieco podobny do niej, ale dwukrotnie większy, trafnie nazwany trzewikodziób (Baleaniceps rex). Nad wodami poluje bielik afrykański (Haliaetus vocifer). W wodach żyją krokodyle, z których najbardziej znany jest krokodyl nilowy oraz trzy gatunki z jednego rodzaju ryb dwudysznych — prapłetwiec (Protopterus).