Powstańcy
Chłopi – niewykorzystana i nieuświadomiona siła w walce z zaborcą
Żeromski sugeruje, że chłopi są niewykorzystaną potężną siłą w walce z zaborcą. Ich opór i wymierzone przeciwko powstańcom działania opisuje we wspomnianych już utworach. Gdyby Odrowąż z Wiernej rzeki nie uciekł, zostałby wydany przez chłopów w ręce zaborców – czyli na pewną śmierć. Jednak pojawia się też w Wiernej rzece postać chłopa zaangażowanego w sprawę narodową – pielęgnuje on rannego powstańca pana Brynickiego, a po jego śmierci przynosi wiadomość o zgonie córce Salomei. O tym, iż...
Armia carska – służalcy
Rosjanie też oceniani są na ogół źle. Armia carska to głównie służalcy, gotowi bezmyślnie umierać dla cara i podlizywać się jego urzędnikom. Taki obraz znajdziemy np. u Mickiewicza: Car dziwi się – ze strachu drżą Petersburczany, Car gniewa się – ze strachu mrą jego dworzany; Ale sypią się wojska, których Bóg i wiara Jest car. – Car gniewny: umrzem, rozweselim cara. (Adam Mickiewicz, Reduta Ordona ) Obraz służalców przedstawiony został także w III części Dziadów , jednakże...