Są to zdania składające się z dwóch członów. Jedno z nich jest zdaniem podrzędnym, a drugie nadrzędnym. Jeśli między tymi wypowiedziami postawisz pytanie, to zauważysz, że stawiasz je od zdania nadrzędnego, a odpowiadasz na nie zdaniem podrzędnym.
Jeśli między dwoma członami nie można postawić pytania, to oznacza, że mamy do czynienia ze zdaniem współrzędnie złożonym.
Kasia ładnie śpiewa i gra na fortepianie.
(zdanie współrzędnie złożone łączne)
Doszło do wypadku, ale nikt nie powiadomił policji.
(zdanie współrzędnie złożone przeciwstawne)
Przystępując do rozpoznawania i określania zdań podrzędnie złożonych (a także współrzędnie złożonych), zawsze pamiętaj o właściwym podkreśleniu orzeczeń w obu zdaniach. Jeśli znajdziesz tylko jedno, to być może masz do czynienia ze zdaniem pojedynczym rozwiniętym. Mówiąc o zdaniach złożonych, mamy na myśli te, które mają co najmniej dwa orzeczenia.
zdanie nadrzędne - to, od którego stawiamy pytanie
zdanie podrzędne - to, którym odpowiadamy na postawione wcześniej pytanie.
W moim mieście wybudowano hotel, w którym są aż trzy baseny.
W moim mieście wybudowano hotel (jaki? ), w którym są aż trzy baseny.
zdanie nadrzędne to zdanie: w moim mieście wybudowano hotel.
zdanie podrzędne to zdanie: w którym są aż trzy baseny.
Bardzo ważne jest prawidłowe zadanie pytania. To właśnie od niego zależy rodzaj zdania podrzędnego.
Prześledźmy jeszcze raz czynności, które należy wykonać przy rozpoznawaniu tego typu konstrukcji:
1. Rozpoznanie i podkreślenie orzeczeń.
2. Zadanie pytania i udzielenie na nie odpowiedzi.
3. Rozpoznanie typu złożenia (w tym pomocne okazało się zadane wcześniej pytanie).
Na końcu sporządzenie wykresu i opisanie go.
W rozpoznawaniu rodzajów zdań podrzędnie złożonych bardzo przydatna okaże się znajomość części zdania.