Wypowiedzenie wielokrotnie złożone składa się z co najmniej trzech wypowiedzeń składowych. Mogą one łączyć się w stosunku współrzędnym lub nadrzędno-podrzędnym. Wypowiedzenie wielokrotnie złożone tworzą zdania, a także ich równoważniki.
1 2 3a 4 3b
W najbliższą sobotę wybiorę się do miasta i zrobię małe zakupy, ponieważ, jeśli dopisze pogoda, odwiedzą mnie
5
znajomi, których pamiętam jeszcze ze szkoły średniej.
2:1 – zdanie współrzędnie złożone łączne
3a i 3b:2 – zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe przyczyny
4:3a i 3b – zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe warunku
5:3a i 3b – zdanie podrzędnie złożone przydawkowe
Aby dokonać prawidłowej analizy wypowiedzeń wielokrotnie złożonych, musimy pamiętać o podstawowych krokach:
1. Podkreślenie wszystkich orzeczeń (ilość orzeczeń pokrywa się z ilością zdań składowych).
2. Wyodrębnienie i ponumerowanie wszystkich zdań składowych (Uwaga! Zdarza się, że zdania te są rozdzielone przez inne zdania składowe -> oznaczenie a, b, nawet c).
3. Analizowanie związków między poszczególnymi zdaniami (próbne zadawanie pytań, które pomogą określić typ zdania).
4. Wyodrębnienie zdania nadrzędnego, zdań podrzędnych, współrzędnych (w czym pomocny był krok nr 3).
5. Rysowanie wykresu i jego opisanie (pomaga to dostrzec w sposób przejrzysty strukturę wypowiedzenia wielokrotnie złożonego).
Jeśli opanowałeś dobrze wiadomości dotyczące zdań złożonych, bez trudu poradzisz sobie z rozpoznawaniem i określaniem zdań wielokrotnie złożonych. Są to takie same wypowiedzenia, tylko dłuższe i ułożone według różnych kombinacji.
1 2a 3 2b
Wtedy dopiero zrozumiał, że kariera naukowa, której poświęcił wiele lat swego życia, nie przyniosła mu
4 5
spodziewanej satysfakcji i do tego odsunęła go od jego rodziny, dla której był teraz prawie obcym człowiekiem.
2a i 2b:1 – zdanie podrzędnie złożone dopełnieniowe
3:2a i 2b – zdanie podrzędnie złożone przydawkowe
4:2a i 2b – zdanie współrzędnie złożone łączne
5:4 – zdanie podrzędnie złożone przydawkowe
1 2 3
Ponieważ mam jutro wolny wieczór, wybieramy się do chińskiej restauracji albo pójdziemy do nowootwartego
4
kina na film, który bardzo podobał się moim koleżankom.
2:1 – zdanie podrzędnie złożone okolicznikowe przyczyny
3:2 – zdanie współrzędnie złożone rozłączne
4:3 – zdanie podrzędnie złożone przydawkowe