Sprzeciw twórców współczesnych wobec modelu średniowiecznej ascezy

Praktyki średniowiecznych ascetów budzą sprzeciw twórców współczesnych. Jako dialog z modelem ascezy reprezentowanym przez św. Aleksego można odczytać między innymi wiersz Stanisława Grochowiaka Święty Szymon Słupnik. Mówiący w wierszu funkcjonuje w zupełnie innym świecie niż średniowieczny święty (który przeżył zaledwie 27 lat!). To świat „stryków”, palenia na stosie, życia na słupie i bezwzględnego zgadzania się z wolą Bożą. Słowa „powołał mnie Pan/Na bunt” być może brzmią ironicznie i wyrażają sprzeciw wobec postawy św. Szymona, być może jednak eksponują wspólną cechę współczesnego poety i średniowiecznego świętego. Tą cechą jest skłonność do buntu. Dystans do współczesnych praktyk naśladujących ascezę średniowieczną ujawnia się np. w powieści Anatola France’a Thais czy opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza Matka Joanna od Aniołów, a także w powieści Umberto Eco Imię róży i nakręconym według niej filmie.