rzecz. ż
- uroczystość, zwykle związana z jakimś istotnym wydarzeniem o charakterze państwowym lub kościelnym, przebiegająca według ustalonego schematu, także ceremoniał.
- (przen., pot.) wykonywanie czegoś z przesadną dbałością o etykietę.
(w zn. 1.) Ceremonia (M. lp) wręczenia nagród rozpoczęła się późnym wieczorem.
(w zn. 2.) Wujek Andrzej nie chciał wejść do domu na dłużej. Zaproszony przez mamę, zastrzegł, że wpada tylko na chwilkę. – Wiesz Andrzeju, że nie lubię takich ceremonii (D. lp) – powiedziała mama.
KOMENTARZ
Osobę, która kieruje przebiegiem ceremonii, możemy nazwać mistrzem ceremonii. Dawniej, na dworach, była to specjalna osoba, nadzorująca prawidłowość przebiegu ceremonii dworskich.
Słowo pokrewne to przym. ceremonialny, związany z ceremonią, a w znaczeniu przenośnym rozumiany też jako sztuczny, wymuszony, np.: Ceremonialna kolacja u cioci Zenobii obejmowała podanie potraw do godziny 20, potem kawa i ciasto około 20.30, a po kawie ciocia zaczynała znacząco zerkać na zegar, aby goście wiedzieli, że należy już pójść do domu.
Antonimem (SPJ) w tym wypadku jest słowo bezceremonialny, znaczące: swobodny, bezpośredni, często też, w znaczeniu negatywnym: prostacki, prymitywny,niewybredny, np. Pan Józef wszedł do biura i bezceremonialnie poczęstował się ciastkiem wprost z talerzyka stojącego na biurku pani Bożeny.