mit - fantastyczna opowieść o bogach, bohaterach, demonach, itd., która zawsze zawiera podstawowe dla jakiejś społeczności prawdy religijne i moralne, służy interpretacji świata oraz spełnia funkcje jednoczącą tę społeczność: mit o Prometeuszu, w...
Rozprawka - słowo to jest tłumaczeniem łacińskiego wyrazu "dlissertatio" i oznacza roztrząsanie, rozważanie jakiegoś problemu. Ta forma wypowiedzi pisemnej polega na uzasadnieniu słuszności lub niesłuszności jakiejś myśli. Teza - to...
Tren (po grecku - żalę się, zawodzę) to pieśń lamentacyjna o charakterze elegijnym, w której przedstawione są czyny i myśli zmarłej osoby, wyrażona jest pochwała jej zalet. Gatunek ukształtował się w starożytnej Grecji, utwory tego typu tworzyli...
Oświecenie - określane często jako Wiek Rozumu to prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. W rozumieniu szerszym: epoka w dziejach kultury europejskiej między barokiem a romantyzmem. Ludzie oświecenia...
Dziennik — zapiski bieżące, rodzaj pamiętnika, sporządzane dla potrzeb własnych, lub w charakterze twórczości literackie. Od zapisywania wspomnień dotyczących tych samych czasów, dziennik odróżnia się tym, że jest sporządzany na bieżąco. Np.:...
Średniowieczny rycerz - był człowiekiem z bogatej rodziny. Obowiązkiem jego był uczestniczenie w turniejach, szukanie przygód, obrona Kościoła, opieka nad wdowami i sierotami. Musiał być odważny i silny, ponieważ dźwigał zbroję, która ważyła...
Dedykacja - wypowiedż autora, informuje o poświęceniu dziela; mówi coś o obdarowanej osobie, nawiązuje do treści utworu.
Orzeczenie to częśc zdania informująca o czynności lub stanie podmiotu. Odpowiada na pytania co robi? co się z nim dzieje?
Pewnego dnia szłam zadowolona do szkoły. Wczorajszego dnia uczyłam się bez przerwy do testu z matematyki. Byłam pewna siebie i wiedziałam, że dostanę dobrą ocenę. W końcu nadeszła lekcja matematyki. Pani rozdała po dwie stronice dla każdego i...
Powtórzenie - kilkakrotne wprowadzenie w utworze literackim jakiegoś elementu lub zasady budowy. Powtórzenia mogą mieć różną formę. Ich szczególnym rodzajem jest refren. Miniatura - ręcznie malowana ilustracja lub inicjał w średniowiecznym...
Najstarszą polską pieśnią patriotyczną (XIII w.) jest Bogurodzica, śpiewana przez rycerzy polskich przed bitwą pod Grunwaldem w roku 1410, Nakłem w roku 1431, Warną w roku 1444 i Chocimiem w roku 1621. Pieśń ta była hymnem dynastii Jagiellonów, a...
Anafora - powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych wersów, zdań, zwrotek. Antropomorfizacja - uosobienie, czyli nadawanie przedmiotom, pojęciom i zwierzętom cech ludzkich. Apostrofa - bezpośredni i uroczysty zwrot...
METAFORA - inaczej przeniesienie znaczenia wyrazów na inną sytuacje. Np. płynę w obłokach EPITET - połączenie przymiotnika z rzeczownikiem. Np. czarny jak węgiel OKSYMORON - sprzeczność znaczenia wyrazów. Np. ciepły śnieg USPOSOBIENIE -...
Empatia - w psychologii zdolność odczuwania stanów psychicznych innych istot (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza). Osoba nie posiadająca tej...
dramat-rodzaj literacki Talia-opiekunka komedii Melpomena-opiekunka tragedii premiera-pierwszy spektakl przygotowany przez danego rezysera prapremiera-pierwszy spektakl wystawiony tuz po napisaniu dramatu antrakt-przerwa miedzy...
Legenda - utwór epicki, zawierający część prawdy historycznej (fakty, postać, miejsce) osnutej wokół zdarzeń fantastycznych. Alegoria - wyrażenie prawd o ludzkim postępowaniu za pomocą fikcyjnych elementów (postaci, fabuły, działań) Występuje...
Sonet to kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, która złożona jest z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle abba abba i dwóch trójwierszach (tercynach). Pierwsza zwrotka zwykle opisuje...
Hymn jest to uroczysta pieśń pochwalna lub świąteczna, pierwotnie sławiąca bóstwo, później także bohaterów i ich czyny oraz wielkie idee. Hymn narodowy/państwowy jest pieśnią patriotyczną o zasięgu ogólnokrajowym, stanowiąca odbicie i...
AKT Część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, wyodrębniona kompozycyjnie, stanowiąca pewną część tematyczną. AKTOR Artysta sceniczny, osoba grająca jakąś rolę w teatrze, filmie lub telewizji. DIDASKALIA Wskazówki,...
Arkadia to mityczna kraina. Ponoć w starożytnej Grecji była to lesista kraina położona w środkowej części Półwyspu Peloponeskiego, zamieszkana przez pasterzy, wiodących spokojne, pełne radości, zabawy, uporządkowane życie. wolni od trosk mogli się...
"Philosophia sapientiae amor et affectatio", czyli filozofia to miłość i dążenie do mądrości. Są to słowa słynnego myśliciela Seneki. Całkowicie się z nim zgadzam. Filozofia to sztuka myślenia, logiki. Filozofia to prawo życia. To dzięki niej...
Miłość ma wiele znaczeń, t.j. domowe ciepło czy radość. Lecz to nie wszystko, bo miłość to także uczucie pomiędzy dwoma osobami, np.: między Bogiem a człowiekiem lub kobietą a mężczyzną. Miłość jest najwspanialszą rzeczą na świecie, więc...
Co to jest rozprawka? Dłuższa forma wypowiedzi przedstawiająca stanowisko piszącego w jakiejś sprawie, zawierająca jego sądy i uwagi na dany temat. Celem rozprawki jest potwierdzenie lub obalenie jakiejś tezy. Co to jest teza? Opinia,...
Znakiem rozpoznawczym komiksu jest to, że wypowiedzi postaci pisane są w "dymkach","balonikach". Komiks to opowieść o działaniu, a działaniu zawsze towarzyszy strefa dźwiękowa. Krytycy komiksu głównie z kręgów literackich mają sporo zastrzeżeń...
Frazeologizm - jest to takie połączenie wyrazów, które ma znaczenie przenośne, a nie dosłowne. Jednym ze źródeł frazeologizmów jest mitologia. Frazeologizmy dzielimy na: - wyrażenia (bez czasownika) np. puszka pandory - zwroty (z...
Epika jest jednym z trzech podstawowych rodzajów literackich (obok liryki i dramatu). Ukształtowała się z ustnych sag, podań, legend, mitów o przeszłości. Liryka - jeden z trzech podstawowych rodzajów literackich (obok dramatu i epiki)....
1. Nazwa epoki Do jej rozpowszechnienia przyczynił się IMMANUEL KANT i wywodzi się ona z przekonania ówczesnych uczonych o przełomowym charakterze epoki. Światło rozumu miało w niej pokonać ciemności zabobonów, nieuctwa i złego gustu. 2....
Tolerancja jest bardzo ważna, ponieważ gdyby nie ona ludzie „zjadali by się” nawzajem. Akceptacja i tolerancja Są to inne słowa ale znaczą mniej więcej to samo. Tolerancją nazywamy to co tolerujemy. Jest to pojęcie względne, więc nie...
Teogonia - cześć mitologi mówiąca o narodzinach pochodzeniu świata. Genezis-rodzenie,rodowód,powstawanie.Kosmogonia-zespół wydarzeń o genezie i początkowym stanie,istnienia świata świata właściwy wielu religiom. Kosmologia-zespół twierdzwń i...
Ziemią obiecana nazywa się miejsce, do którego wszyscy dążymy, jest to cel naszej wędrówki, są to nasze najskrytsze marzenia i nasze pragnienia. Dla narodu żydowskiego ziemia obiecaną był Egipt. A Czym jest dla nas? Niektórzy ludzie mówią ze jest...
Zaproszenie , to rodzaj tekstu użytkowego wysyłanego z różnych okazji. Mogą to być uroczystości zarówno oficjalne (np. wręczenie nagród , otwarcie wystawy ) , jak i prywatne ( np. urodzin,imieniny, zawarciezwiązku małżeńskiego itp.) Zaproszenie...
Swobodna przeróbka utworu literackiego dokonana przez innego autora. Cechą parafrazy jest dążenie jej twórcy do rozwinięcia lub przekształcenia motywów pochodzących z pierwowzoru przy równoczesnym zachowaniu licznych podobieństw, które wyraźnie...
Mitologia jest zbiorem wielu mitów, jak na przykład mitologia grecka" która opowiada o przygodach bogów i herosów w starożytnej Grecji. Mit jest opowieścią o stworzeniu świata i człowieka, jego uczuciach oraz refleksjach bogów. Według mitologii...
Sabotaż- deorganizowanie pracy przez umyślne uchylanie się od niej lub świadome, wadliwe wykonywanie jej przez uszkadzanie, niszczenie środków produkcji, działanie mające na celi przeszkodzenie w realizacji jakiegos planu. Dywersja- działanie...
Sceptycyzm - doktryna przecząca możliwości uzyskania jakiejkolwiek wiedzy wiarygodnej i uzasadnionej, albo wątpiąca o wartości ludzkiego poznania; metoda powstrzymywania się od sądu, systematycznego wątpienia albo destrukcyjnego krytycyzmu w...
OPIS - GRUPUJE I OKREŚLA ISTOTNE CECHY DANEGO PRZEDMIOTU, OSOBY, ZJAWISKA; cechuje go statyczność; przeważają rzeczowniki i przymiotniki; dla stylu charakterystyczne są epitety i porównania. OPIS SYTUACJI Przedstawia rzeczy i zjawiska w...
Tragedia – gatunek, w którym postacią centralną jest bohater tragiczny, pozostający w konflikcie z siłami (wolą bogów, prawem, normami moralnymi), których nie jest w stanie przezwyciężyć. Tragizm bohatera polega na tym, że każdy wybór okazuje...
PARALELIZM - (gr. parallelismus - zestawienie, porównanie). Występowanie w wypowiedzi elementów powtarzalnych, pod jakimś względem do siebie podobnych: tak samo zbudowanych, równoległych pod względem znaczeniowym lub formalnym, realizujących tę...
1. Czas trwania epoki. Epoka rozpoczyna się ok. 4 tysiąclecia przed naszą erą, a kończy w V w.n.e. za jej symboliczny koniec uważa się upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w roku 476. Przełom w epoce stanowiło wynalezienie pisma. 2. Nazwa epoki...
Celem przemówienia jest przekonanie słuchaczy do konkretnej sprawy. Aby przemówienie osiągało dany cel, przemawiający powinien: - przygotować plan przemówienia w punktach - pamiętać o właściwym przekazaniu treści - dostosować formę...
Słownik-zbiór wyrazów ułożonych zwykle alfabetycznie z objaśnieniem ich znaczeń, często także zasad użycia i pisowni. Słownik to źródło informacji bezpośredniej. Wyróżniamy słowniki: językowe i rzeczowe. Słowniki językowe dzielą się na:...
Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu – Alfreda Nobla. Historia...
Instrukcja - jest to tekst użytkowy, pisany w celu poinforowania odbiorcy o tym jak postępować w określonej sytuacji.
Humanizm - (łac. humanitas 'człowieczeństwo', 'ludzkość'), prąd umysłowy renesansu, poprzedził jakby całą epokę, był jej zwiastunem, 'świtem' - jak zwykło się mówić. Waga tego pierwszego objawienia polegała przede wszystkim na uzmysłowieniu sobie...
Utwór okolicznościowy, napisany prozą lub wierszem, o charakterze przesadnie pochwalnym , utrzymany w podniosłym tonie. Panegiryki tworzono na cześć jakiejś osoby lub zdarzenia. Panegiryk może mieć formę listu, dedykacji, toastu itp. W utworach...
Aliteracja - powtarzanie tych samych liter lub sylab na początku kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers, służące do uwydatnienia treści wyrazów i całych wypowiedzi, np. Bura burza od boru. Onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze;...
Ballada - misternia zbudowany liryk o ludowym rodowodzie. Ballada zwykle jest powieścią o dramatycznych, czasem zagadkowych wydarzeniach historycznych lub legendarnych. Swój rozwój zawdzięcza ludowej balladzie szlacheckiej (X|V-XV w.). W Polsce...
Akcja - główna część fabuły w utworze dramatycznym, epickim lub filmowym, stanowiąca ciąg działań bohaterów pierwszoplanowych. Retrospekcja ? przywoływanie wydarzeń wcześniejszych od danego momentu opowiadanej fabuły, zakłócające chronologiczny...
To wypowiedz,w tej musisz przdstwaic wyglad postaci,jej sposob zachowania,intelekt,wady i zalety,prezentowane przekonania i idee.Ze wzgledu na nasza wiedze o postaci wyrozniamy: -charakterystyke PELNA(dysponujemy bogatym materialem na temat danej...