Tomasz Judym - charakterystyka

Podstawowe informacje o bohaterze
Główny bohater powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni. Młody lekarz o niskim pochodzeniu społecznym – jego ojciec był szewcem, zaś wychowywała go źle prowadząca się ciotka. Kosztem wytężonej pracy udało mu się zdobyć wykształcenie i specjalizację chirurgiczną.

Charakterystyka
Tomasz Judym jest skrajnym indywidualistą i marzycielem. Pragnie za wszelką cenę ulżyć doli najbiedniejszych, brak mu jednak charyzmy i konsekwencji w działaniu, by mógł swoje pomysły przeforsować. Traktuje zagadnienia pomocy biednym jako swoisty obowiązek moralny, zwłaszcza że sam pochodzi z takiego środowiska. Wszędzie napotyka jednak na opór zamkniętych konserwatywnych kół (lekarzy u Czernisza, spotkanie u Węglichowskiego). Tomasz jest osobą bardzo wrażliwą na czyjeś cierpienie, nie potrafi zachować obiektywności, często targają nim gwałtowne odczucia. Bywa egzaltowany, zatopiony w myślach, refleksyjny, bywa także nieprzewidywalny w swoich czynach, niekiedy wręcz niezrównoważony (lanie Dyzia, wepchnięcie Krzywosąda do stawu). Reprezentuje postawę skrajnie indywidualistyczną. Mimo że kocha Joasię, odtrąca ją, by móc skupić się wyłącznie na realizowaniu wielkiej idei pomocy potrzebującym. Tomasz jest zawzięty i z uporem dąży do wyznaczonego celu, dzięki temu udało mu się kosztem wielu wyrzeczeń zdobyć wykształcenie. Jest życzliwy i pamięta o rodzinie – często wysyła pieniądze bratu Wiktorowi, stara się także regularnie go odwiedzać. Judym ujawnia często talent organizatorski (usprawnia szpital w Cisach) oraz towarzyski (jest powszechnie lubiany i udziela się w różnych kręgach). Jego radykalnie nowatorskie poglądy spotykają się często jednak z pobłażliwym uśmiechem osób, do których się zwraca. Doktor bardzo łatwo się zniechęca, kiedy napotyka na pierwsze niepowodzenia założonego planu, nie potrafi elastycznie działać, zdobywać sojuszników (jak w Cisach Leszczykowski), by zmierzać do wyznaczonego celu. Judym łączył też w sobie sprzeczne nie dające się pogodzić postawy. Z jednej strony był bowiem altruistą, starał się ze wszelkich sił pomagać ubogim i cierpiącym. Z drugiej natomiast był przekonany o tym, że sam jeden potrafi zmienić świat. Owo połączenie marzycielstwa z egocentryzmem (Judym skupia się na samodzielnych wysiłkach, nie angażuje innych w swoje działania – dowodem tego końcowe odtrącenie Joasi) zadecydowało o porażce jego ambitnych poczynań. W powieści Tomasz przedstawiony jest też jako osoba niezdecydowana, często rozdarta wewnętrznie. Symbolem tego jest znana z epilogu rozdarta sosna, jaka miałaby odzwierciedlać światopogląd młodego doktora. Judyma określa się niekiedy, za Żeromskim zresztą, romantykiem realizmu. Faktycznie był to człowiek, którego poglądy nie pasowały nieco do ideologii i modelu społecznego epoki, w której przyszło mu żyć. Z typowo romantyczną uczuciowością, wrażliwością, marzycielstwem i indywidualizmem Tomasz Judym był bohaterem, którego działania w świecie industrializacji, władzy pieniądza, podziałów społecznych musiały zakończyć się ambitną wprawdzie, ale jednak porażką. Warta podziwu, choć dziś raczej nierealna, jest determinacja Tomasza, który potrafił poświęcić wszystko, co kochał, dla dobra ludzkości.