Tragedię Szekspira rozpoczyna prolog, który przybiera formę sonetu. W ten dość kunsztowny sposób autor informuje odbiorców, iż akcja będzie rozgrywała się w Weronie i będzie przedstawiała historię dwóch zwaśnionych rodów, a także miłości, która doprowadzi do tragicznego końca nieszczęśliwych kochanków.
Akt I
Scena pierwsza
Akcja rozgrywa się na głównym placu Werony, na którym znajdują się słudzy Capulettich i Montecchich. Dochodzi do kłótni między zwaśnionymi stronami. Ich podłożem jest po prostu wzajemna nienawiść rodów. Wkrótce nadchodzi Benvolio, który jest synowcem Montecchiego i próbuje rozdzielić kłócących się służących. Wyciąga miecz, ale w tym momencie wchodzi Tybalt, który jest krewnym pani Capuletti i wzywa Benvolia do walki. Potem w konflikt włączają się również seniorzy rodów. O zamieszkach w mieście dowiaduje się książę, który przybywa wraz z orszakiem na plac, by rozdzielić zwaśnione rodziny. Wzywa do siebie seniorów rodu i mówi, że muszą zaprzestać walk w miejscach publicznych. Grozi nawet karą śmierci za niedostosowanie się do tych nakazów.
Benvolio rozmawia z państwem Montecchi na temat stanu psychicznego Romea, który jest melancholijny, introwertyczny i stroni od ludzi. Rodzice martwią się o syna. Nadchodzi Romeo i wyznaje Benvoliowi, że jest nieszczęśliwie zakochany.
Scena druga
Rozpoczyna się od przypadkowego spotkania na jednej z ulic pana Capuletti i krewnego księcia, Parysa. Jest on wysoko urodzony i stara się o rękę Julii, jednak jej ojciec zwraca uwagę na to, że córka ma dopiero 14 lat i nie jest gotowa do małżeństwa. Kiedyś będzie mogła wyjść za mąż za mężczyznę, który jej się spodoba. Capuletti doradza młodemu Parysowi, aby przybył na wieczorny bal, który sam organizuje, i by wybrał sobie kandydatkę na przyszłą żonę. Potem Capuletti wysyła służącego z listą gości, by zaprosił osoby znajdujące się w tym liście na bal, jednak ten nie potrafi czytać. Spotyka na ulicy Romea i Benwolia, których prosi o odczytanie listy nazwisk. W ten sposób Romeo i Benwolio dowiadują się, że pan Capuletti organizuje bal. Benwolio bardzo szybko doradza przyjacielowi, by udał się tam i znalazł pocieszenie w ramionach jakiejś kobiety i zapomniał o swojej nieszczęśliwej miłości. Romeo postanawia skorzystać z tej rady.
Scena trzecia
Matka Julii postanawia wydać ją za mąż za Parysa. Zwraca uwagę córki, że wiele dziewcząt wyszło już za mąż i że powinna rozglądać się za najlepszym kandydatem. Sugeruje, że Parys będzie na dzisiejszym balu, a Julia powinna mu się lepiej przyjrzeć. Julia wydaje się słuchać słów matki, jest posłuszna i grzeczna.
Scena czwarta
Romeo wraz z Benvoliem i Merkucjem udają się na bal do domu państwa Capulettich. Romeo obawia się, że nie będzie się dobrze bawił podczas tego wieczoru, ponieważ jest bardzo zakochany w Rozalinie i w dodatku jest to miłość jednostronna. Przewiduje również, że wchodząc do domu wroga, ściągnie na siebie nieszczęście.
Scena piąta
Scena przełomowa, pokazująca poznanie Romea i Julii podczas balu Capulettich. Romeo zauważa piękną, młodą dziewczynę, zachwyca się jej urodą. W międzyczasie Tybalt rozpoznaje głos Romea i chce dobyć miecza, by rozpocząć z nim walkę. Powstrzymuje go pan domu, który mówi o tym, że Romeo jest gościem w ich domu i powinien być pozostawionym w spokoju. Tybald jest wściekły na krewniaka i nie ukrywa, że zabicie Romea jest sprawą honorową. Romeo podchodzi do Julii, rozmawia z nią i bardzo szybko młodzi zaczynają się całować. Marta jednak oznajmia po chwili Julii, że jest wzywana przez matkę. Romeo pyta Martę, kim jest ta młoda dziewczyna i dowiaduje się, że to córka Capulettich, czyli wrogów. Bal dobiega końca, ale również Julia jest ciekawa, kim jest mężczyzna, w którym zakochała się od pierwszego wejrzenia. Marta oznajmia jej, że zakochała się w synu Montecchich. Julia popada w smutek.
Akt II
Rozpoczyna się również prologiem wygłoszonym tym razem przez chór. Mówi on o tym, że miłość Romea do Rozaliny umarła, a narodziła się miłość do Julii. Chór wspomina także, że miłość ta skończy się tragicznie, bo zakochują się w sobie przedstawiciele wrogich rodów.
Scena pierwsza
Bal się zakończył, ale Romeo wspina się na mur okalający dom Capulettich, przechodzi przez niego i wskakuje do ogrodu wroga. Benvolio i Merkucjo starają się powstrzymać Romea i dziwią się, że miłość tak szybko go oślepiła.
Scena druga
To słynna scena balkonowa. Romeo udaje się pod balkon Julii i tam wygłasza miłosny monolog, wyznając miłość ukochanej. Prosi jednocześnie, by ta również się do niego odezwała. Julia pojawia się na balkonie, jest smutna dlatego, że Romeo należy do wrogiego rodu. Ten jest jednak gotów zmienić swoje życie. Jula jest zaniepokojona, boi się, że ukochanemu grozi śmierci w jej domu. Kochankowie, po wymianie kilku zdań i zapewnieniach miłości, muszą się rozstać. Romeo udaje się do ojca Laurentego po poradę.
Scena trzecia
Romeo u ojca Laurentego opowiada o tym, jak poznał Julię podczas balu Capulettich. Mówi o tym, że wzajemna wrogość rodów stoi na przeszkodzie do sformalizowania tego związku. Jednocześnie prosi ojca Laurentego, aby udzielił jemu i Julii sakramentu małżeństwa. Początkowo ojciec Laurenty jest zdziwiony tak szybką przemianą, mówi, że Romeo zapomniał o Rozalinie i zarzuca mu niestałość w miłości. Romeo przekonuje ojca Laurentego, że kocha po raz pierwszy, że jest to miłość odwzajemniona i że myśli bardzo poważnie o Julii, dlatego też zakonnik postanawia połączyć młodych węzłem małżeńskim i ma nadzieję, że to wydarzenie pogodzić zwaśnione rody.
Scena czwarta
Benvolio i Merkucjo nie wiedzą, że Romeo zakochał się w Julii. Są przekonani, że nocne zniknięcie Romea wiąże się z jego nieodwzajemnioną miłością do Rozaliny. Wkrótce dołącza do nich Romeo, którego przyjaciele starają się rozweselić, a potem pojawia się Marta, która z kolei chce rozmawiać na osobności z Romeem. Młodzieniec przekazuje wiadomość dla Julii, aby za kilka godzin pojawiła się w celi ojca Laurentego, gdyż tam wezmą ślub.
Scena piąta
Marta wraca do domu i informuje Julię, aby udała się do celi ojca Laurentego, ponieważ tam poślubi Romea.
Scena szósta
Młodzi w celi ojca Laurentego wyznają sobie miłość i pobierają się.
Akt III
Scena pierwsza
Na placu w Weronie Benvolio i Merkucjo rozmawiają o rodzinie Capulettich. Wkrótce pojawia się Tybalt i dochodzi do sprzeczki. Przybywa Romeo, ale nie reaguje na zaczepki, stara się rozdzielić zwaśnione strony. Tybalt wyzywa Romea na pojedynek. Ponieważ ten nie chce walczyć, miecza dobywa Merkucjo, który zostaje ranny, a wkrótce umiera. Rozgoryczenie, żal i rodowy honor powodują, że Romeo zabija Tybalta. Ponieważ grozi mu kara śmierci, Benvolio nakazuje mu natychmiastową ucieczkę z miasta. Po chwili książę wydaje wyrok wygnania Romea.
Scena druga
Marta w domu Capulettich informuje Julię o śmierci Tybalta i o tym, że Romeo został wygnany.
Scena trzecia
Romeo uciekał najpierw do ojca Laurentego, od którego dowiaduje się, że został skazany na wygnanie z Werony. Rozpacza, bo myśli, że będzie musiał żyć bez Julii. Pojawia się Marta, która mówi, że Julia również bardzo rozpacza. Ojciec Laurenty uważa, że Romeo powinien wyjechać do Mantui, a on poinformuje rodziny Capulettich i Montecchich o ślubie i tym samym doprowadzi do zgody między zwaśnionymi rodami. Romeo zgadza się na ten plan, a Marta wraca do domu, by przekazać te wiadomości Julii.
Scena czwarta
Parys pojawia się u Capulettich i żałuje, że nie będzie mógł spotkać się z Julią z powodu żałoby po śmierci Tybalta. Niespodziewanie pan Capuletti wyraża zgodę na ślub z Julią i nawet mówi, że odbędzie się za kilka dni.
Scena piąta
Rankiem Romeo opuszcza pokój Julii, u której spędził noc poślubną. To Marta go wyrzuca, bo nadchodzi pani Capuletti. Oznajmia, że rodzina Capuletti zamorduje Romea w Mantui, podając mu śmiertelną truciznę. Informuje również, że wkrótce poślubi Parysa. Po raz pierwszy Julia sprzeciwia się decyzji rodziców. Pojawia się pan Capuletti, który grozi córce, że ją wydziedziczy. Julia udaje się do ojca Laurentego pod pretekstem spowiedzi.
Akt IV
Scena pierwsza
Julia przychodzi do ojca Laurentego, który wymyśla plan polegający na tym, że dziewczyna zażyje miksturę, która ją uśpi, a następnie będzie wyglądała na zmarłą przez 14 godzin. Kiedy zostanie uznana przez rodzinę za zmarłą, będzie mogła uciec z Romeem do Mantui.
Scena druga
Julia wraca do domu i pozornie zgadza się wyjść za mąż za Parysa.
Scena trzecia
Julia decyduje się wypić magiczny eliksir.
Scena czwarta i piąta
Rano Marta idzie do pokoju Julii, by ją obudzić i przygotować do ślubu, ale dziewczyna nie żyje. Rodzina zbiera się w sypialni córki, wszyscy opłakują jej śmierć.
Akt V
Scena pierwsza
Romeo w Mantui dowiaduje się od Baltazara, że Julia nie żyje. Postanawia kupić w aptece truciznę i popełnić samobójstwo.
Scena druga
Romeo miał zostać poinformowany o rzekomej śmierci Julii i o tym, że trzeba ją wywieźć do Mantui, ale list nie trafił w jego ręce. Ojciec Laurenty jak najszybciej chce dostarczyć mu list, sam jednak udaje się do grobowca Julii. Gdy się obudzi, zabierze ją do swojej celi i będzie czekać na Romea.
Scena trzecia
Akcja przenosi się na cmentarz w Weronie, na który przychodzi Parys złożyć kwiaty na grobie Julii. Pojawia się tam Romeo, którego Parys oskarża o śmierć Julii i Tybalta i postanawia go aresztować. Mężczyźni zaczynają walczyć, Parys zraniony umiera. Romeo składa jego ciało w grobie Julii i wypija truciznę, będąc przekonanym, że Julia nie żyje. Na cmentarz przychodzi ojciec Laurenty, który zauważa ciała Parysa i Romea. Budzi się Julia i dostrzega ciało Romea. Ojciec Laurenty chce, by Julia udała się do klasztoru, jednak ona przebija się sztyletem i popełnia samobójstwo. Przybywają rodziny Capulettich i Monteccich. Ojciec Laurenty opowiada historię nieszczęśliwej miłości Romea i Julii. Wzruszone rodziny godzą się.
Autor
Małgorzata Bazan