1. ‘ten, kto ma władzę nad kimś, nad czymś’; 2. ‘tytuł grzecznościowy’; stpol.: 3. ‘kasztelan’, 4. ‘dostojnik’ oraz 5. ‘szlachcic posiadający dobra ziemskie, dziedzic’.
Pochodzenie:
Od XIII w.; zachsłow. (por. dolnołuż. ludowe pan ‘pan, władca’, stczes. wyjątkowe w XIII w. hpan, poza tym pan ‘szlachcic, dostojnik; gospodarz; właściciel; głowa rodziny’); etymologia tego słowa jest niepewna – zwykle rekonstruuje się psłow. postać *gъpanъ ‘władca, pan’.
Źródło
Cesarz August – jest ci on był w ten czas nade wszystkim światem panał był.
Kazania gnieźnieńskie, koniec XIV w.
Ty paniasz mocy morza.
Psałterz puławski, koniec XV w. lub początek XVI w.
poleca
20%
10 głosów
pani
1. ‘kobieta, forma grzecznościowa’; 2. ‘kobieta mająca władzę nad kimś, nad czymś’; 3. ‘gospodyni’; 4. stpol. ‘kobieta, najczęściej zamężna, należąca do wyższych warstw społecznych, posiadająca majątek’; od XIV w.; zachsłow. < psłow. *gъpanьji < psłow. *gъpanъ ‘władca, pan’
poleca
b/d
panicz
‘syn szlachcica, młody szlachcic; szlachcic w ogóle’; od XVI w.; w stpol. od XIV w. występowała postać panic
poleca
b/d
panna
1. ‘kobieta niezamężna’; stpol.: 2. ‘kobieta niezamężna ze szlacheckiego rodu’ i 3. ‘młoda kobieta przed zamążpójściem’; od XIV w.; zachsłow. < psłow. *gъpanьna – forma żeńska od psłow. przymiotnika *gъpanь ‘należący do władcy, pana’ utworzonego od psłow. *gъpanъ ‘władca, pan’
poleca
92%
12 głosów
panoszyć się
1. ‘wynosić się nad innych, chcieć panować, przewodzić’; 2. ‘wzbogacać się’ (od XVI w.); 3. dawniej panoszyć ‘wzbogacać; dawać większą władzę, dodawać wartości, znaczenia’; jest to czasownik odrzeczownikowy utworzony od stpol. panosza ‘niższy szlachcic, zależny od możniejszej szlachty; sługa, pachołek’ pochodzącego od wyrazu pan; pierwotnie ‘zachowywać się jak panosza’
poleca
b/d
panować
1. ‘sprawować władzę, rządzić’; od XVI w.: 2. ‘podporządkować sobie, dominować’ i 3. ‘być właścicielem, rozporządzać’; 4. ‘występować, trwać, szerzyć się, znajdować się’; od XIV w.; jest to czasownik odrzeczownikowy od słowa pan w pierwotnym znaczeniu ‘pełnić obowiązki pana, władcy’
poleca
b/d
poleca
b/d
państwo
1. ‘terytorium podległe czyjejś władzy, stanowiące całość polityczną’; 2. stpol. ‘władza, panowanie, uprawnienia związane z posiadaniem dóbr’; 3. ‘ludzie należący do najwyższych warstw społecznych, magnaci, szlachta, ziemiaństwo’ (od XVI w.); 4. dziś ‘pan i pani, małżeństwo, para’; od XV w.; jest to rzeczownik utworzony od słowa pan w znaczeniach abstrakcyjnym i zbiorowym
poleca
b/d
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta