Liczebnik główny ‘4’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. čtyři, ros. četýre, słoweń. štírje) < psłow. *četyre,*četyri (wtórnie *čьtyre, *čьtyri) ‘ts.’ – podstawą pie. *kuetuer- ‘cztery’.
Pierwotna postać
W stpol. występowały postaci cztery, cztyry, szczyry, sztyry oraz czterzy, cztyrzy, sztyrzy.
poleca
b/d
czterdzieści
liczebnik główny ‘40’; od XIV w.; ogsłow. (czes. čtyřicet, strus.četýredesęte, četýridesęti) < psłow. *četyre (*čьtyre) desęte ‘40’ – utworzone przez zestawienie liczebnika *četyre (*čьtyre) i *desęte, pierwotnie w znaczeniu‘cztery dziesiątki’; w językach słow. zrośnięcie się obu członów powodowało skrócenie drugiego z nich: -desęte > pol. -dzieście, -dzieści; w stpol. też postaci: cztyrdzieści, szterdzieści, czterzydzieści, cztyrzydzieści
poleca
b/d
czternaście
liczebnik główny ‘14’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *četyre (*čьtyre) na desęte ‘14’ – złożenie liczebnika *četyre (*čьtyre) oraz wyrażenia *na desęte; pierwotnie w znaczeniu ‘cztery na(d) dziesiątkę’; z czasem w językach słow. zrosło się w całość ze skróceniem drugiego członu: -desęte > pol.-dcie, -ćcie, -cie, -ście; w stpol. stosowano też formy: czternaćcie, czternacie, cztyrnadcie, czternaście
poleca
b/d
czterysta
liczebnik główny ‘400’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *četyri (> *čьtyri) sъta ‘400’; utworzone z zestawienia liczebnika *četyri (> *čьtyri)i * sъta (liczba mnoga od liczebnika *sъto ‘100’) – pierwotnie w znaczeniu‘cztery setki’; do XVI w. stosowano postaci pierwotne: cztyrzysta, czterzysta, a w XVI w. też szterzysta
poleca
b/d
czwarty
liczebnik porządkowy; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *četvŕtь, wtórnie w postaci *čьtvŕtъ ‘czwarty’ – oparty na pie. *kueturto- ‘ts.’, który pochodzi od pie. liczebnika głównego *kuetuer- ; w stpol. występowała też postać cztwarty
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta
Spis treści
- Cztery