Ciało o masie m zaczepione do jednego końca sprężyny wykonuje drgania harmoniczne pod wpływem siły F = – kx, jeśli zostanie wychylone z położenia równowagi poprzez naciągnięcie lub ściśnięcie sprężyny:
Innym przykładem ruchu harmonicznego jest ruch wahadła matematycznego, które składa się z punktu materialnego o masie m zawieszonego na cienkiej i nierozciągliwej nici. Jeżeli wychylimy tę masę z położenia równowagi o bardzo mały kąt i puścimy swobodnie, to będzie ona wykonywała drgania harmoniczne, pod wpływem siły 
która jest składową siły ciężkości. Widać, że tutaj 
Druga składowa siły ciężkości jest równoważona przez siłę, z jaką nić działa na ciało (FR = −FN).
Siła powodująca drgania harmoniczne ma w każdej chwili ruchu inną wartość i dlatego jest przyczyną zmiennego przyspieszenia, które ma kierunek i zwrot zgodny z kierunkiem i zwrotem tej siły. Ruch harmoniczny jest przykładem ruchu niejednostajnie zmiennego. Ponieważ siły oporu są w tym ruchu pomijalnie małe, to drgania harmoniczne nie są tłumione. Ciało znajdujące się w ruchu harmonicznym nazywamy oscylatorem harmonicznym.