• Julia, czyli Nowa Heloiza (Jan Jakub Rousseau)– powieść nawiązuje do średniowiecznego romansu nauczyciela i uczennicy. Tutaj jednak sytuacja wygląda inaczej– dziewczynę wydają dobrze za mąż, a on wyjeżdża daleko i zastanawia się nad samobójstwem. Jednak w jakiś czas później mężczyzna trafia do domu ukochanej, by uczyć jej dzieci. Czy uda się zdusić uczucie w imię lojalności wobec człowieka,któremu ona ślubowała miłość i wierność? Rousseau napisał tę historię w formie listów.
• Kandyd, czyli Optymizm (Wolter) – utwór wymierzony przeciwko optymistycznemu nurtowi filozofii z Rousseau i Leibnizem na czele. Główny bohater jest zwolennikiem tej filozofii, ale ich perypetie są nie tylko okazją do konfrontacji tych poglądów, ale też powodują, że jest ciągle narażony na śmieszność i niebezpieczeństwa. W tym sensie powieść jest edukacyjną „opowieścią drogi”.
• Kubuś Fatalista i jego pan (Denis Diderot) – Kubuś,służący w wielkim kapeluszu, opowiada swoje życie (głównie dzieje kolejnych miłości), aby umilić swojemu panu długą podróż. Ulubionym wątkiem jest brak wolności i porównanie człowieka do marionetki. W tę powiastkę filozoficzną wpisany jest pogląd, że całe nasze życie w każdym szczególe zostało zaplanowane (teoria predestynacji).
• Podróże Guliwera (Jonathan Swift) – główny bohater, Lemuel Guliwer, lekarz, marzy o podróżach i zatrudnia się na okręcie – tak właśnie zaczyna się jego niezwykła podróż. Trafia do krainy liliputów, olbrzymów, do krainy szalonych i zarozumiałych wynalazców oraz do Krainy Mądrych Koni. Cała ta powieść to znakomita satyra na ówczesne społeczeństwo.
• Robinson Crusoe (Daniel Defoe) – historia rozbitka, który na obcej wyspie potrafi podporządkować sobie przyrodę, zakłada hodowlę, uprawia ziemię i przekształca teren w zamożną kolonię. Walczy z klimatem, dzikimi zwierzętami i ze swoją słabością. Bohater Defoe jest bohaterem jego czasów– indywidualistą. W powieści pokazano najważniejsze w epoce wartości – znaczenie ludzkiego rozumu i umiejętności człowieka.