• Antropocentryzm – z łac. antropos – człowiek, centrum– środek; pogląd, według którego w centrum zainteresowania stawia się człowieka. Był podstawowym założeniem renesansowego humanizmu.
• Harmonia – uważana przez ludzi renesansu za jedną z najwyższych wartości. Do harmonii dążono i w życiu,i w sztuce.
• Humanizm – z łac. humanus – ludzki; ruch umysłowy, który koncentrował swoją uwagę na człowieku i jego sprawach.
• Irenizm – tendencja dążąca do uzyskania pokoju pomiędzy różnymi wyznaniami.
• Makiawelizm – doktryna polityczna, która za najwyższą wartość uważa dobro kraju i racje stanu. Aby to osiągnąć, zezwala na stosowanie niemoralnych środków, nawet zbrodni.
• Mecenat – forma opieki nad zdolnymi, ubogimi twórcami, której udzielali magnaci i władcy. Najbardziej znani mecenasi:
1. Jan Zamojski – chciał, by ośrodek w Zamościu konkurował z dworem królewskim.
2. Piotr Myszkowski (mecenas Jana Kochanowskiego).
3. Andrzej Krzycki (mecenas Klemensa Janickiego).
4. Zbigniew Oleśnicki (dofinansowywał Uniwersytet Krakowski).
• Poeta doctus – czyli poeta uczony; tak nazywano tych twórców, którzy byli mistrzami w swojej dziedzinie, ale oprócz tego doskonale znali sztukę starożytną. W czasach renesansu mówiono tak o Kochanowskim.
• Reformacja – wielki ruch religijny skierowany przeciwko Kościołowi katolickiemu, w wyniku którego powstały nowe odłamy religijne. Odpowiedzią na reformację była kontrreformacja.
• Utopia – z gr. miejsce, którego nie ma; teoria idealistyczna, którą stworzono na kanwie książki Tomasza Morusa Utopia, opowiadającej o idealnym społeczeństwie mieszkającym na wyspie Utopia.