Opady atmosferyczne

Opady atmosferyczne to produkty kondensacji pary wodnej zawartej w atmosferze ziemskiej, które wypadają z chmur. Woda z chmur dociera do ziemi w różnych postaciach, najczęściej jako deszcz i śnieg, ale również jako grad i mżawka.

Drobniutkie kropelki wody tworzące chmurę znajdują się w ciągłym ruchu, unosząc się i opadając. W miarę opadania łączą się z innymi kropelkami, aż w końcu osiągają takie rozmiary, że stają się zbyt ciężkie, aby unosić się w powietrzu i spadają na ziemię. Proces ten nazywa się koalescencją. Jeżeli krople osiągną średnicę 1 mm, prawdopodobnie dotrą do ziemi. Jeżeli będą mniejsze, rozpadną się z powodu oporu powietrza i cały proces rozpocznie się od nowa.

Według jednej z teorii zarówno deszcz, jak i śnieg powstają z przechłodzonych kropelek wody, które zamarzają w chmurach w kryształki lodu. Kryształki te spadają na powierzchnię ziemi w postaci deszczu lub śniegu, w zależności od tego, czy po drodze skropliły się, czy nie.

Grad powstaje na skutek przemieszczania się kryształków lodu w górę i w dół chmury. Kryształki obrastają wówczas kolejnymi warstwami lodu, aż w końcu stają się tak ciężkie, że spadają na ziemię w postaci lodowych bryłek, zwykle o średnicy od 5 do 50 mm.

Śnieg pojawia się, gdy para wodna kondensuje w chmurze w temperaturze od –4 do -15˚C. Gdy temperatura jest bliska 0˚C, kryształki miękną i łatwo się zlepiają, tworząc duże płaty. Przy niższych temperaturach w narożach sześciokątnych kryształów dochodzi do silnej sublimacji i powstają przepiękne koronkowe blaszki.

Mżawka to opad atmosferyczny składający się z bardzo dużej liczby drobnych kropelek wody o średnicy 0,1–0,5 mm. Pada z niskich chmur warstwowych i osiada na wszystkim, co znajduje się na powierzchni ziemi.

Do pomiaru ilości opadów atmosferycznych służy deszczomierz. Od wielu lat przeprowadza się próby wywoływania opadów z chmur, które w naturalnych warunkach opadu nie dają, a także przyspieszania ich powstawania (mające na celu zapobieganie opadom gradu lub rozwojowi huraganu). Polegają one na rozpylaniu w chmurze cząstek substancji, mogących stanowić jądra kondensacji pary wodnej, oraz stałego dwutlenku węgla, kryształów lodu lub jodku srebra — będących „zarodziami” krystalizacji w lody.