Człowiek pierwotny i jego życie w trybie koczowniczym i osiadłym

Pierwsi ludzie żyli w Afryce. Ich głównym zajęciem było zdobywanie pożywienia. Jadłospis człowieka pierwotnego był bardzo skromny i składał się przede wszystkim z roślin, owoców, nasion, korzonków, owadów i ptasich jaj. Wszystkie te pokarmy spożywane były na surowo, ponieważ człowiek nie umiał jeszcze posługiwać się ogniem. Z czasem ludzie zaczęli chwytać drobną zwierzynę i to zapoczątkowało okres polowań. Ponieważ natura nie wyposażyła człowieka w potężne kły

i pazury zaczęli posługiwać się prostymi narzędziami. Wykonywali je z kamienia, drewna, kości i rogów. Z drewna robili też dzidy, a z kości zwierząt igły. Okrycia chroniące przed zimnem szyli ze skór zwierzęcych.

Człowiek pierwotny żył na otwartej przestrzeni, w gromadach składających się z kilku rodzin. Wspólnie łatwiej im było zdobywać pożywienie i bronić się przed zwierzętami. Prowadził koczowniczy tryb życia. Bardzo często, szczególnie w poszukiwaniu pożywienia, przenosił się z jednego miejsca w inne. Członkowie gromady dzielili się obowiązkami. Mężczyźni zajmowali się najczęściej obroną i polowaniem. Kobiety przyrządzały posiłki z mięsa upolowanych zwierząt, złowionych ryb oraz zebranych w lesie grzybów i jagód. Poza tym opiekowały się dziećmi i szyły ubrania. Przed dzikimi zwierzętami i niesprzyjającą pogodą ludzie pierwotni chronili się w jaskiniach. Później nauczyli się budować proste domostwa. Były to najczęściej szałasy i ziemianki wykonane z drewna, kości i skór zwierząt. Ludzie pierwotni zaczęli polować w grupach na większe i silniejsze zwierzęta. Aby jednak było to możliwe, musieli ulepszać swoje narzędzia. Bardzo pomocna okazała się wtedy nowa broń ? łuk. Zaczęli trudnić się rybołówstwem. Taka obfitość pożywienia spowodowała, że ludzie mogli zostać w jednym miejscu nawet do kilku miesięcy. A ponieważ potrafili budować szałasy, nie byli zdani tylko na przychylność natury. Szybko też rozpowszechniła się umiejętność rozpalania ognia. Tego odkrycia dokonano prawdopodobnie przypadkiem. Pewnego razu człowiek, wykonując narzędzia, uderzył kamieniem o kamień. Nagle pojawiła się iskra, która spadła na kępę suchych traw i wznieciła ognisko. Umiejętność rozpalania ognia zmieniła życie ludzi pierwotnych. Ogień ogrzewał ich, umożliwiał gotowanie potraw i odstraszał dzikie zwierzęta. Powoli zaczęli również oswajać zwierzęta: psy, wilki, owce, kozy, krowy. Zaczęli interesować się rolnictwem. Zaobserwowali mianowicie, że jeśli nasiona spadną na ziemię, to po pewnym czasie wyrasta z nich roślina. Dla człowieka pierwotnego było to wielkie odkrycie. Uprawa roślin zmusiła ludzi do porzucenia koczowniczego trybu życia, który z czasem przeobraził się w półosiadły. Osiadły tryb życia człowieka pierwotnego

W neolicie dokonała się wielka rewolucja w życiu ludzi. Polegała ono na rozpoczęciu uprawy roślin i przejściu do życia osiadłego. Polegała ona na założeniu wioski, udomowieniu zwierząt polowaniu i zbieraniu jagód. Dzięki nowemu sposobowi gospodarowania pojawiły się względne nadwyżki żywności. Zaczęły rozwijać się różne dziedziny sztuki: garncarstwo i krawiectwo (polegało ono na tkaniu. Czynność tą wykonywano na tak zwanym krośnie) oraz rozkwitły kulty religijne. Szczególnego znaczenia nabrały kulty związane z cyklami przyrody, które miały wielkie znaczenie dla społeczności rolniczych. Wzrosła liczba ludności, zaczęły powstawać duże osady rolnicze, wkrótce także miasta, a wreszcie także i państwa.

W II tysiącleciu p.n.e. narodziła się w Europie tajemnicza kultura megalityczna. Niewiele wiadomo o jej twórcach, choć ślady ich działalności przetrwały do dzisiaj. Są to potężne budowle wznoszone z surowych, często nieobrobionych bloków skalnych. Wyróżniamy wśród nich dolmeny (kamienne płyty ustawione pionowo i przykryte płaskim głazem), menhiry (głazy wbite pionowo w ziemię) i kromlechy (ustawione w okręgu pionowe głazy przykryte płaskimi odłamkami skalnymi). Najsłynniejszym ze wszystkich dzieł kultury megalitycznej jest Stonehenge w Anglii. Wielkość tych prac świadczy o dużej liczebności twórców, wielkiej dyscyplinie i silnej władzy centralnej.